چوقا لباسی به قدمت ۲۷۰۰ سال

به گزارش «جهانبین نیوز»، به طور کلی پوشش مردان بختیاری بیش از ۲۷۰۰ سال قدمت دارد که این بیانگر آن است که بختیاری‌ها همانطور که زبان، نژاد و فرهنگ خود را از اختلاط و دست اندازی مصون داشته اند، پوشش و لباس خود را نیز محفوظ و اصیل نگاه داشته اند.

این ردای بلند اولین بار مورد استفاده مادها قرار گرفت، همچنین در بعضی از سنگ نگاره‌ها و حجاری‌های دوره ساسانی این لباس بر تن بزرگان دیده می‌شود.

چوقا که گاهی چوخا نیز تلفظ می‌شود، نوعی عبای دهقانی است که زنان از پشم سفید طبیعی می بافند و دارای خطوط عمودی آبی تیره یا مشکی است که مردان بختیاری آن را روی لباس‌های خود می‌پوشند.

نوعی بالاپوش مردانه است و از نخ‌های نازکی که از پشم گوسفند می ریسند بافته می‌شود. هر چه نخ به دست آمده از پشم‌ها نازک‌تر باشد، بافت چوقا زیباتر می‌شود.
باران در چوقا نفوذ نمی‌کند و از شانه‌ها تا حدود زانوها را می‌پوشاند.

مردان در تابستان زیر چوقا پیراهن و در زمستان کت می‌پوشند که انتخاب جنس و خصوصاً رنگ کت و پیراهن، به سن و سال و موقعیت اجتماعی افراد بستگی دارد.

مردان در لرستان چهار محال و بختیاری، خوزستان و کهگیلویه و بویر احمد چوقا می‌پوشند.

چوقا مورد استفاده در تمامی فصول سال

میثم رئیسی یکی از بختیاری‌ها در گفتگو با خبرنگار جهانبین نیوز، اظهار کرد: چوقا در کلیه فصول سال مورد استفاده قرار می‌گیرد.

وی تصریح کرد: هنگامی که هوا سرد باشد چوقا را با بستن شالی در کمر به دور آن به بدن محکم می‌بندند تا باد و سرما در آن نفوذ نکند.

رئیسی ادامه داد: بافت چوقا به علت متراکم بودن و پشمی بودن آن تا حدودی مانع نفوذ باران می‌شود.

وی اذعان داشت: هنگام گرما و یا در حال کوه پیمایی، دامن چوقا را از پایین تا کرده به کمر یا شانه حائل می‌کنند تا دامن آن دست و پای فرد را نگیرد.

رئیسی خاطر نشان کرد: این پوشش فقط مخصوص مردان است و در تابستان در زیر چوقا پیراهن و در زمستان کت می‌پوشند.

تکنیک بافت چوقا مانند گلیم بافی است

اشکان محمودی یکی دیگر از بختیاری‌ها در گفتگو با خبرنگار جهانبین نیوز اظهار کرد: برای بافت چوقا از دارِ خوابیده استفاده می‌کنند و تکنیک بافت آن نیز مانند تکنیک گلیم بافی است با این تفاوت که خیلی ریز بافت تر است و تار و پودی نازک دارد.

وی تصریح کرد: دار چوقا به صورت افقی و تک نفره است و برای اینکه نخ پشمی مورد استفاده در بافت چوقا ظریف و یکنواخت ریسیده شود، آن را به هنگام پره گرداندن «نخ ریسی» از سوراخی که روی ناخن بلند انگشت شست تعبیه شده می‌گذرانند.

محمودی گفت: طول پارچه مخصوص چوقا، ۲.۵ الی ۳.۵ متر و عرض آن ۵۰ الی ۷۰ سانتیمتر است و با تاری از جنس پنبه «گاه پشم» و پود پشمی بافته می‌شود. قطعات
را پس از بافتن به اندازه لازم می‌برند و کنار هم می‌دوزند.

وی با اشاره به اینکه پشم به کار رفته باید کیفیت بالایی داشته باشد گفت: چوقا را بصورت نواری به عرض ۵۰ سانتیمتر و بلندی حدود ۲.۵ متر می بافند.

محمودی با بیان اینکه این نوار از دو قسمت مساوی و متفاوت تشکیل می‌شود گفت: بافت آن ساده است و در طول آن، نوارهایی به عرض یک سانتیمتر با بافت یک ردیف نازک نخ مشکی جدا می‌شوند.

وی اذعان داشت: در یک قسمت، همین بافت ساده که راه راه است، ادامه می‌یابد و در قسمت دیگر، نقش پله‌ای که رنگ آن مشکی است بافته می‌شود.

محمودی خاطر نشان کرد: مدت زمان لازم برای بافت یک قطعه چوقا حدود ۲۰ روز است، پس از بافت چوقا، آن قسمت را که بافت ساده دارد برای پایین تنه و قسمتی را که دارای نقش پله‌ای مشکی است برای بالاتنه بکار برده و آن را می‌دوزند.

وی بیان داشت: پود چوقا از خامه پشمی است که توسط زنان ایل و بوسیله پره ریسیده می‌شود و تار آن از نخ پنبه‌ای بسیار ظریف است که از بازار خریداری می‌شود.

۷۰ درصد مردم بازفت نسبت به فنون چوقابافی آشنا هستند

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان کوهرنگ گفت: بسیاری از افرادی که اقدام به بافت چوقا می‌کنند بدون مجوز هستند و می‌توان گفت ۷۰ درصد مردم منطقه نسبت به فنون چوقابافی آشنا هستند.

جهانبخش امامی رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان کوهرنگ، اظهار کرد: با توجه به قدمت بالا و ریشه بافت چوقا در منطقه، بخش بازفت را به عنوان پایلوت چوقابافی انتخاب کردیم و دوره‌های آموزشی، صدور مجوز فعالیت در این رشته، پرداخت تسهیلات ارزان‌قیمت و توسعه زیرساخت‌ها را در این منطقه در دستور کار داریم.

وی با اشاره به اینکه در حال حاضر در روستای مازه‌رشته بازفت، گزستان و سایر روستا‌های بخش بازفت زنان به کار بافت چوقا مشغول هستند گفت: بیشتر مردم فنون بافت این پوشش را نسل به نسل فراگرفته و به نسل‌های بعدی منتقل می‌دهند.

امامی بیان داشت: تاکنون ۱۵۰ مجوز بافت چوقابافی در بخش بازفت صادر شده است، در واقع بسیاری از افرادی که اقدام به بافت چوقا می‌کنند بدون مجوز هستند و می‌توان گفت ۷۰ درصد مردم منطقه نسبت به فنون چوقابافی آشنا هستند.

وی اذعان داشت: قیمت هر تن پوش چوقا بین یک و نیم تا پنج میلیون تومان است، با توجه به مرغوبیت محصول، جنس و اندازه، قیمت چوقا متفاوت است.

امامی تصریح کرد: با برگزاری جشنواره‌های داخلی و خارجی و اتصال به بازار‌های فروش، پرداخت تسهیلات ارزان‌قیمت و برگزاری کارگاه‌های آموزشی تلاش خود را برای کسب عنوان شهر ملی چوقا به کار گرفته‌ایم.

به گزارش«جهانبین نیوز»، برای بافت چوقا از دارِ خوابیده استفاده می‌کنند و تکنیک بافت آن نیز مانند تکنیک گلیم بافی است با این تفاوت که خیلی ریز بافت تر است و تار و پودی نازک دارد.

دار چوقا به صورت افقی و تک نفره است و برای اینکه نخ پشمی مورد استفاده در بافت چوقا ظریف و یکنواخت ریسیده شود، آن را به هنگام پره گرداندن «نخ ریسی» از سوراخی که روی ناخن بلند انگشت شست تعبیه شده می‌گذرانند.

طول پارچه مخصوص چوقا، ۲.۵ الی ۳.۵ متر و عرض آن ۵۰ الی ۷۰ سانتیمتر است و با تاری از جنس پنبه «گاه پشم» و پود پشمی بافته می‌شود.

قطعات را پس از بافتن به اندازه لازم می‌برند و کنار هم می‌دوزند. پشم به کار رفته باید کیفیت بالایی داشته باشد.

چوقا را بصورت نواری به عرض ۵۰ سانتیمتر و بلندی حدود ۲.۵ متر می بافند. این نوار از دو قسمت مساوی و متفاوت تشکیل می‌شود.

بافت آن ساده است و در طول آن، نوارهایی به عرض یک سانتیمتر با بافت یک ردیف نازک نخ مشکی جدا می‌شوند.

در یک قسمت، همین بافت ساده که راه راه است، ادامه می‌یابد و در قسمت دیگر، نقش پله‌ای که رنگ آن مشکی است بافته می‌شود.

مدت زمان لازم برای بافت یک قطعه چوقا حدود ۲۰ روز است.

پس از بافت چوقا، آن قسمت را که بافت ساده دارد برای پایین تنه و قسمتی را که دارای نقش پله‌ای مشکی است برای بالاتنه بکار برده و آن را می‌دوزند.

پود چوقا از خامه پشمی است که توسط زنان ایل و بوسیله پره ریسیده می‌شود و تار آن از نخ پنبه‌ای بسیار ظریف است که از بازار خریداری می‌شود.

انتهای خبر/1020ج