اهميت و حرمت حرکت سياسي دانشجويان در آن بود که خود را از بند روشنگري گسسته و از همراهي با مردم احساس شرم و آزرم نکرده و پا به پاي مردم پيش آيند.
۰
فعاليت هاي سياسي دانشجويان در ايران عمر طولاني ندارد چرا که دانشگاه هاي کشور به شکل جديد، قدمتي کمتر از يکصد سال دارد.دانشگاه هاي ايران در آغاز منحصر به طبقه بالا و اعضاي حاکم بوده است .ترکيب بافت دانشجويي در دهه 40 و 50 شمسي به تدريج دچار تغيير شد، اين امر زمينه ساز ايجاد تحرک و جنبش دانشجويي کشور گرديد و در نتيجه دانشگاه ها در تحولات منجر به پيروزي انقلاب اسلامي و رخداد هاي پس از آن نقش فعالي ايفا کردند.
جنبش دانشجويي را مي توان در سه مرحله تبيين کرد:
مرحله نخست: جنبش دانشجويي با جريان روشنفکري پيوند خورده است و از جريان روشنفکري برخاسته و به آن وابسته است. البته حرکت دانشجويي در عين وابستگي و يا ارتباط با جريان روشنفکرانه به واسطه جواني داراي التهاب هاي خاص خود بود و به خاطر روح پاک از قداست و صداقت ويژه اي برخورداربوده و از خدعه و فريب هاي سياستکارانه پيچيده بدور بوده است.
مرحله دوم: با اوج گيري انقلاب اسلامي و مردمي در سال هاي 57-56 جنبش روشنفکري و دانشجويي که خود را پيشتاز جنبش هاي سياسي مي دانست، ناگهان خود را عقب مانده يافت.مشت هاي بر افراشته و صداهاي آهنگين در اعتراض عليه رژيم ، نه تنها دانشجويان بلکه خرده احزاب و گروه هاي سياسي را به تعجب واداشت. در اين شرايط و احوال جريان روشنفکري عمدتا تلاش مي کرد که آن را حرکتي نافرجام و کور تعبير کند، تا عقب ماندگي خود از جامعه را توجيه نمايد.
مرحله سوم: در اين مرحله اهميت و حرمت حرکت سياسي دانشجويان در آن بود که خود را از بند ناف روشنگري گسسته و از همراهي با مردم احساس شرم و آزرم نکرده و پا به پاي مردم پيش آيند و براي خود افتخاري بس عظيم در تاريخ ايران خلق کنند.
بعد از کودتاي 28 مرداد در سال 1332محمد رضا شاه که توانسته بود با اربابان و همچنين دلار هايآمريکايي بر اريکه قدرت بازگردد در صدد برآمد تا پايه هاي حکومت خود را تثبيت کند، اما غافل از اينکه مقاومت مردم بطور کامل از بين نرفته و در اولين فرصت خشم و انزجار خويش را از حکومت نشان خواهند داد.
آيزنهاور رئيس جمهور وقت آمريکا طي نطقي در کنگره ، کودتاي 28 مرداد را چنين توصيف کرده بود:"پيروزي سياسي اميد بخشي نصيب قواي طرفدار تثبيت اوضاع و قواي آزاد، شده است" . از ديدگاه سردمداران استکبار جهاني سرکوبي يک ملت يعني پيروزي سياسي و تثبيت وابستگي(تثبيت اوضاع) ، و قواي خونخوار استعمار و استبداد (قواي آزادي) و بر اساس همين امضا دولت مصدق را به مسلخ استبداد ستمشاهي کشاند . نيکسون، معاون رئيس جمهور آمريکا در سال 1332 راهي ايران شد. در حقيقت او آمد تا نتيجه سرمايه گزاري 21 ميليون دلاري که سازمان جاسوسي آمريکا (سيا) در راه کودتا و سرنگوني مصدق به کار برده بود را به تماشا بنشيند.
ملت در حال افسردگي از نفاق و تفرقه استبداد و رهبري نهضت مقاومت قصد رساندن صداي اعتراض مردم به گوش جهانيان داشتند و تلاش لندن و واشنگتن را که مي خواستند با مشروع جلوه دادن رژيم در کودتا امتيازات مورد نظر خود را در محيط آرام بدست آورند را خنثي کنند و اين برنامه بر دوش کميته هماهنگي دانشگاه واگذار شده بود.
تظاهرات دانشجويان دانشگاه تهران به عنوان اعتراض به ورود نيس رايت، کاردار جديد سفارت انگليس در ايران از روز 14آذر 1332 آغاز گرديد دانشجويان دانشکده حقوق، علوم سياسي، پزشکي دندانپزشکي، فني و داروسازي در دانشکده هاي خود تظاهرات پرشوري عليه رژيم کودتا برپا کردند.رژيم به خوبي از خشم ملت و خصوصا دانشجويان نسبت به خود و اربابان آمريکاييش آگاه بود و با تمام قوا متوجه دانشگاه شد.
صبح روز 16آذر 1332 گارد تا دندان مسلح رژيم براي اولين باروارد صحن دانشگاه شد تا فرياد مخالفان را در گلو خفه کند، در يکي از کلاس هاي درس دانشکده فني چندين تن از دانشجويان در اعتراض به حضور ماموران گارد، در صحن دانشگاه آن ها را به سخره مي گيرند و همين بهانه کافي بود تا آنان وارد کلاس درس شوند و با ايجاد جو رعب و وحشت محيط را براي بهره برداري و گرفتن زهر چشم از دانشجويان آماده سازند.
ماموران گارد سه تن از دانشجويان با نام هاي "مصطفي بزرگ نيا، مهدي شريعت رضوي و احمد قندچي" را به شهادت رساندند.بدين گونه که خون پاک اين سه جوان مرزو بوم، نثار قدوم ناميمون رئيس جمهور آمريکا مي گردد و رژيم از دست قاتلان اصلي اين ماجرا، دکتراي حقوق دريافت مي کند.
حادثه 16آذر به عنوان يک روز مقاومت تاريخي در تاريخ دانشگاه تهران ثبت شد.از آن پس همه ساله به رغم کوشش ساواک و رژيم ، دانشجويان دانشگاه تهران و ديگر دانشگاه هاي کشور مراسمات گوناگوني به ياد شهيدان آن روز برپا کردند.
بعد از پيروزي انقلاب اسلامي، اين روز مقاومت به نام روز دانشجو نام گزاري مي شود.
انتهاي پيام1010ج/510ب