گویا دومینوی گم شدن و خشک شدن چشمه‌های چهارمحال و بختیاری قرار نیست پایانی داشته باشد، چشمه‌هایی که ریشه جان این استان و سرمنشأ رودهای بزرگ کشور هستند، اما هیچ‌کس به اهمیت آن واقف نیست چراکه توسعه، پیشرفت و تأمین آب برای صنایع بزرگ واقع در دل کویر بسیار مهم‌تر است.
۱
تاریخ انتشارچهارشنبه ۱۹ آبان ۱۴۰۰ - ۱۰:۴۲
کد مطلب : ۴۹۰۳۹
جهانبین نیوز گزارش می‌دهد
همدستی خشکسالی و زیاده‌خواهی‌ها، برای نابودی چهارمحال و بختیاری/ فاجعه خشک شدن چشمه مروارید برای چشمه کوهرنگ تکرار شد!
هنوز گم شدن و خشک شدن چشمه مروارید با زلالی و پاکی آبش که تلالو آن در کف سنگ‌های چشمه در نور خورشید هویدا بود در دهه 80 از یادها نرفته و داغ آن هنوز در بین مردم منطقه که علاقه وافری به آن داشتند تازه است.
چشمه مروارید و چشمه دیمه از نامدارترین و قدیمی‌ترین چشمه‌ها در کوهرنگ هستند که یا خشک شدن یا با بحران شدید آبی مواجه هستند، چشمه مروارید در سال‌های گذشته ۱۲۰۰ لیتر بر ثانیه آبدهی داشت که به دلیل حفاری‌های نادرست تونل آب‌رسانی کوهرنگ کاملاً خشک شد.
چشمه مروارید هزاران سال جاری بود که در تلاقی با آب برف کوه احمد لیوه، دره مروارید را شکل داد اما به دلیل یک خطای محاسباتی که در ساخت تونل کوهرنگ 3 رخ داد شاهرگ آن قطع و برای همیشه خشک شد.
بماند که خشک شدن این چشمه تا چه حد نارضایتی مردم را برانگیخت و چه خسارت‌هایی به محیط‌زیست منطقه وارد کرد که حتی پمپاژ آب رودخانه شهریاری نیز نتوانست جبران خسارت این فاجعه زیست‌محیطی باشد.
تاریخ همیشه تکرار می‌شود، حقیقتی تلخ که هیچ استثنایی در آن وجود ندارد و خشک شدن چشمه مروارید براثر خطای محاسباتی این بار بر سر چشمه کوهرنگ آمد حالا یا با خطای محاسباتی یا براثر زلزله یا حتی خشکسالی.
گویا دومینوی گم شدن و خشک شدن چشمه‌های چهارمحال و بختیاری قرار نیست پایانی داشته باشد، چشمه‌هایی که ریشه جان این استان و سرمنشأ رودهای بزرگ کشور هستند، اما هیچ‌کس به اهمیت آن واقف نیست چراکه توسعه، پیشرفت و تأمین آب برای صنایع بزرگ واقع در دل کویر بسیار مهم‌تر است.
در حال حاضر چشمه کوهرنگ ۶۰۰ لیتر بر ثانیه کسری آبدهی دارد، این چشمه آب شرب شهرها و روستاهای بسیاری را تأمین می‌کرد که به سبب کاهش دبی آن و پیش‌بینی پاییز کم‌بارش، احتمال افت فشار و یا کمبود منابع آب در این مناطق وجود دارد.
.jpg)
به گزارش جهانبین نیوز؛ کاهش آبدهی چشمه کوهرنگ در فصل پاییز برای اولین بار است که رخ داده و متأسفانه با کاهش ۴۰ درصدی بارش‌ها در سال آبی گذشته چهارمحال و بختیاری به دومین استان خشک کشور تبدیل شده است.
به گفته اهالی منطقه چشمه کوهرنگ که نفس‌های آن به شماره افتاده است زمانی خروشان‌ترین آب را داشت که از زردکوه بختیاری سرچشمه می‌گرفت.
چشمه کوهرنگ، هیچ‌گاه کاستی آب نداشت چه اینکه بخواهد خشک شود
یکی از اهالی کوهرنگ اظهار کرد: از اجدادمان شنیدیم که چشمه کوهرنگ همیشه جوشان و خروشان بوده است و هیچ‌وقت کاستی نداشته چه اینکه بخواهد خشک شود.
آب و نان مردم بختیاری از چشمه کوهرنگ تأمین می‌شد
یکی دیگر از اهالی نیز در همین خصوص اظهار کرد: چشمه کوهرنگ با خط انتقال به طول 100 کیلومتر آب شرب حدود 200 هزار نفر در روستاها و شهرهای شهرکرد و کوهرنگ را تأمین می‌کرد.
وی افزود: آب و نان مردم بختیاری از چشمه کوهرنگ تأمین می‌شد که الآن با کاهش آبدهی آن قطعاً با مشکلات عدیده مواجه می‌شویم.
کاهش شدید ذخایر برف و یخ در ارتفاعات چهارمحال و بختیاری
سید هاشم فاطمی کارشناس آب منطقه‌ای چهارمحال و بختیاری اظهار کرد: طی چند دهه گذشته ذخایر برف و یخ در ارتفاعات این استان بشدت کاهش پیدا کرده است و می‌توان گفت به صفر رسیده است.
وی افزود: در زمین‌شناسی ساخت‌هایی وجود دارد به اسم سینکول های، این ساخت‌ها فرو چاله‌هایی هستند که آب برف‌های ذوب شده را به چشمه‌ها منتقل می‌کند.
کارشناس آب منطقه‌ای چهارمحال و بختیاری ادامه داد: هم‌اکنون این سینکول‌ها در ارتفاعات این استان مشخص است، یعنی ذخایر برف و یخ این سینکول‌ها را از دست داده‌ایم.
حجت‌الاسلام امیر قلی جعفری عضو کمیسیون کشاورزی آب، منابع طبیعی و محیط‌زیست مجلس در گفت‌وگو با جهانبین نیوز؛ اظهار کرد: بزرگ‌ترین معضل استان چهارمحال و بختیاری، آب است.
وی افزود: معضل آب نه‌تنها در بحث کشاورزی که حتی در تأمین آب شرب نیمی از مردم چهارمحال و بختیاری نیز مشکل ایجاد کرده است.
عضو کمیسیون کشاورزی آب، منابع طبیعی و محیط‌زیست مجلس ادامه داد: کشور با یک تغییر اقلیم مواجه است، این تغییرات در چهارمحال و بختیاری نمود بیشتری دارد از همین رو دچار بحران‌هایی در حوزه آب شدیم.
جعفری با اشاره به سفر اعضای کمیسیون کشاورزی، آب و محیط‌زیست به چهارمحال و بختیاری، عنوان کرد: برخی از اعضای این کمیسیون فکر می‌کردند این استان بر روی منابع آبی واقع شده است درحالی‌که بعد از بازدید از رودخانه‌های خشک، قنوات بی‌آب و... در استان متوجه شدند این تفکر آن‌ها اشتباه بوده است.
وی خاطرنشان کرد: آخرین فاجعه رخ داده در حوزه آب در این استان که طی روزهای گذشته اتفاق افتاد خشک شدن چشمه کوهرنگ بود، چشمه‌ای که سرشاخه سه رودخانه بزرگ کشور است.
آیا زلزله چشمه‌های کوهرنگ را بلعید
به گزارش جهانبین نیوز؛ تئوری دیگری نیز مطرح است که خشک شدن چشمه کوهرنگ و دیگر چشمه‌های کوچک در این شهرستان به دلیل وقوع زلزله نسبتاً شدیدی است که در هفته‌های گذشته در شهرستان کوهرنگ رخ داد.
یکی از اهالی منطقه بازفت در این خصوص اظهار کرد: براثر زلزله چشمه‌ای که تأمین‌کننده آب بود خشک شده و چندین متر پایین‌تر سر از زمین درآورده است.
وی افزود: چشمه‌ای که تأمین‌کننده آب مردم بود خشک شده و مجبور هستیم از راه‌های مختلف آب را از دره برای شرب و استفاده روزانه تأمین کنیم.
فرشاد متقی مدیر روابط عمومی شرکت آب و فاضلاب چهارمحال و بختیاری نیز اظهار کرد: براثر زلزله کوهرنگ علاوه بر وارد آمدن خسارت به تأسیسات آب آشامیدنی شهر چلگرد و مجتمع‌های آب‌رسانی دزداران، تبرک و دشت زرین، خساراتی هم به مخازن آب روستایی سرآقاسید، غلام‌آباد و... نیز وارد شد.
وی افزود: همچنین مظهر چشمه‌های تأمین‌کننده آب برخی روستاهای منطقه نیز جابه‌جا شده است که تلاش شد به‌صورت موقت آب این روستاها وصل شود. (اینجا ببینید)
اولین فرضیه، خشک شدن ناگهانی جریان آب چشمه کوهرنگ براثر وقوع زمین‌لرزه در این منطقه
روح‌الله فتاحی رئیس هیات مدیره انجمن هیدرولوژی ایران، در خصوص علل کاهش ناگهانی شدید دبی آب چشمه کوهرنگ، اظهار کرد: دو فرضیه برای این مسئله مطرح است، به گفته مسئولان محلی پس از وقوع زمین‌لرزه چند چشمه آب در این شهرستان ناپدید و چند چشمه جدید نیز ظهور پیدا کرده است، اولین فرضیه در رابطه با خشک شدن ناگهانی جریان آب چشمه کوهرنگ براثر وقوع زمین‌لرزه در این منطقه است.
وی افزود: امکان دارد پس از وقوع زمین‌لرزه در شهرستان کوهرنگ، صفحات و لایه‌های زمین جابجا شده باشد و بخشی از کانال‌ها و مجراهایی که چشمه کوهرنگ را تغذیه می‌کردند، مسدود شده باشد، قطعاً ناپدید شدن چند چشمه و ظهور چند چشمه دیگر در این منطقه، این فرضیه را تقویت می‌کند که جریان‌های آب تغذیه‌کننده چشمه کوهرنگ مسدود و یا تغییر مسیر داده و موجب ظاهر شدن چند چشمه دیگر شده باشد.
فتاحی خاطرنشان کرد: اگر با آغاز بارش‌های مؤثر در ماه‌های آینده دبی آب چشمه کوهرنگ منطبق بر رژیم تغییرات سال‌های قبل افزایش پیدا کرد، فرضیه تأثیر زمین‌لرزه بر کاهش شدید دبی آب در این چشمه رد می‌شود، ثابت کردن فرضیه خشک شدن چشمه کوهرنگ براثر زمین‌لرزه یک کار بسیار پرهزینه است، برای اثبات باید در گام اول به نقشه‌های ژئوتکنیک و ژئوفیزیک منطقه در سال‌ها و ماه‌های قبل دسترسی داشته باشیم، سپس برای مشاهده تغییرات نقشه‌های جدید تهیه شود.(اینجا بخوانید)
به گزارش جهانبین نیوز؛ خشکسالی‌های اخیر از سال آبی ۸۵-۸۶ در این استان آغاز شده است که باعث آسیب‌های فراوان به این استان شده است.
بیش از 96 درصد چهارمحال و بختیاری درگیر خشکسالی است، این مسئله به‌شدت بر افت ذخایر آب زیرزمینی این استان اثرگذار بوده است درحالی‌که این استان سرچشمه رودخانه‌های بزرگی همچون زاینده‌رود، کارون و بخشی از دز است و هرگونه تغییر اقلیم در آب و هوای استان می‌تواند بر استان‌های هم‌جوار آن اثرات سوء بگذارد.
علاوه بر این در دهه‌های گذشته زیادی طلبی عده‌ای که از آن‌ها بعضاً به مافیای آب یاد می‌شود نیز مزید بر علت نابودی منابع آب در چهارمحال و بختیاری شده است.
اصرار بر انتقال آب با تونل برای اجرای صنایع آب بر در منطقه‌ای کویری و یا کشت‌های مثل برنج آن هم در منطقه‌ای که به‌هیچ‌وجه مناسب این کار نیست، منابع آبی که در این شرایط خشکسالی باید برای شرب و همچنین برای آیندگان مصرف شود را به نابودی کشانده، همان حادثه‌ای که به دلیل خطای انسانی منجر به خشک شدن چشمه مروارید شد و شاید اکنون نیز باعث آبدهی بسیار کم چشمه کوهرنگ شده باشد.
از همه این‌ها گذشته مخاطراتی همچون زلزله نیز دست به دست دیگر سهل‌انگاری‌های بشری داده تا شاهرگ‌های حیاتی زندگی انسان که همان چشمه‌ها هستند را از بین ببرد، همان‌گونه که عده‌ای خشک شدن چشمه کوهرنگ را به سبب زلزله و تغییرات زمین براثر این واقعه می‌دانند که مسیر حرکت آب به سمت زمین را مسدود کرد.
درهرصورت چه به دلیل خشکسالی، چه به دلیل خطای انسانی، چه به دلیل انتقال بی‌ملاحظه و غیرقانونی آب و چه به دلیل زلزله، چهارمحال و بختیاری دیگر آبی ندارد که بتواند با آن حتی مردم خود را سیراب کند، این یک حقیقت مسلم است که مسؤولان مختلف با سفر به این استان بر آن اذعان می‌کنند.
شاید بهتر باشد مدتی طبیعت را به حال خود رها کنیم تا خود را بازسازی کند، برداشت‌های بی‌رویه از منابع آبی زیرزمینی، انتقال‌های آب غیراصولی و... فشار به طبیعت است که قطعاً نتایج سوئی به دنبال خواهد داشت.
گزارش از سمیه نظری زاده
/////////////////////////////////
انتهای پیام/1031ج