تعزیه یگانه هنر دیرین در رثای امام حسین(ع)

به گزارش جهانبین نیوز؛ استان چهارمحال و بختیاری مرکز تبلور و تجلي شور و عشق حسيني و ميراث‌دار فرهنگ عاشورايي است و مردم آن از گذشته تاکنون ارادت خالصانه به حسين (ع) سالار شهيدان، حضرت ابوالفضل (ع) و ياران باوفايشان دارند، به طوري که در طول تاريخ این استان به شهر حسيني شهرت داشته است.

تمام این ارادت و سرسپردگی با برگزاری آئین هایی نمود پیدا می کند که صدها سال قدمت داشته و سینه به سینه به نسل ها منتقل می شود، آئین هایی که مختص استان چهارمحال و بختیاری و مردم این دیار بوده و یا از این منطقه به سایر کشور منتقل شده است.

تعزیه یک هنر کاملا ایرانی و شامل هنرهایی همچون موسیقی، تئاتر، ادبیات و شعر بوده که هموراه مورد توجه ایرانیان و خصوصا مردم چهار محال و بختیاری قرار گرفته است.

تعزیه در این استان قدمتی طولانی داشته و از قدیم استان پرورش دهنده تعزیه خوان های معروف و مشهوری بوده است از آن جمله صولت معارف یکی از تعزیه خوان های این استان بوده که در کشور شهرت بالایی داشته است.

گروه های شبیه خوانی استان چهارمحال و بختیاری از فعال ترین گروه های تعزیه کشور هستند و از جایگاه خوبی در عرصه ی شبیه خوانی ایران اسلامی برخوردارند.

این استان دارای بیش از 140 گروه شبیه خوان و تعزیه گردان است که در ماههای محرم و صفر مراسم تعزیه خوانی را برگزار می کنند.



سبک تعزیه خوانی استان هنوز به ثبت نرسیده است

یکی از اعضا کانون تعزیه چهار محال و بختیاری در خصوص سبک برگزاری تعزیه در استان چهارمحال و بختیاری به خبرنگار جهانبین نیوز گفت: در هنر تعزیه به فلسفه رنگها، شخصیتها، ذکرها و انواع لباس پوشیدن توجه شده است و اصل تعزیه بر اساس این موارد است.

محمد طاهریان تصریح کرد: تعزیه نوعی از عزاداری مردم ایران و شیعیان بوده است و همواره مورد استقبال مردم این استان نیز قرار گرفته است.

وی اذعان داشت: در فلسفه رنگهای تعزیه، رنگ سبز نمادی از اهل بیت (ع) و آرام بودن است.

طاهریان یادآور شد: رنگ زرد، در هنر تعزیه نشانه آزادگی است که توسط افراد آزاده و نشانه دگرگونی است که معمولا توسط نقش پوش حر مورد استفاده قرار می گیرد.

این تعزیه خوان برجسته استان چهارمحال و بختیاری بیان داشت: رنگ قرمز و مشکی نیز در این هنر نمادی از اشقیا و توسط نقش پوشان مخالف اهل بیت(ع) مورد استفاده قرار می گیرد.

طاهریان از برگزاری کارگاه های آموزشی برای تعزیه خوان های استان خبر داد و یادآور شد: کارگاه های آموزشی در راستای مباحث مداحی و موسیقی و انحرافات برای اصحاب تعزیه گذاشته می شود .

وی افزود: سبک تعزیه خوانی استان هنوز به ثبت نرسیده است و تعزیه خوان های ما از سبک های مختلفی چون اراک، تهران و ...  استفاده می کنند.

طاهریان با اشاره به اینکه ممکن است در اشعار سبک های مختلف تحریف باشد، تصریح کرد: چنانچه تحریفی در سبک های مختلف در بین تعزیه خوان های استان دیده شود به آن ها گوشزد خواهد شد.

وی عنوان کرد: در دهه آخر محرم تمام تعزیه خوان های استان در بیت العباس شهرکرد برنامه اجرا خواهند کرد و بهترین گروها توسط هیئت داوران انتخاب و به کشور معرفی خواهند شد.



تعزیه آموزه های فلسفی جهاد امام حسین(ع) را به همراه دارد

یکی از فعالان فرهنگی در چهارمحال و بختیاری در این زمینه در گفتگو با خبرنگار جهانبین نیوز ؛ اظهار داشت: در هنر تعزیه خوانی شکل و شمایل موافق یا مخالف با توجه به شخصیت آن ها که متناسب با واقعه عاشورا بوده است شکل می گیرد.

اکبریان تصریح کرد: صوت و صدای تعزیه خوان ها متناسب با همان حالتی بوده، که در واقعه عاشورا اتفاق افتاده است و چهره آن ها نیز متناسب با واقعه آراسته می شود.

وی با اشاره به اینکه هنر تعزیه رمز و رازی را در پی دارد، بیان داشت: مخاطب تعزیه گرد تا گرد تعزیه شاهد اتفاق ها بوده و این خود می تواند یک مفهوم آسمانی را در پی داشته باشد.

اکبریان ادامه داد: در هنر تعزیه، تعزیه خوانها چرخه تولد و مرگ را به صورت زنده برای مخاطبان به نمایش می گذارند و در نتیجه این هنر می تواند تاثیر زیادی را بر مخاطب بگذارد.

وی با بیان اینکه هدف تعزیه در پی رستگاری مخاطب بوده است، عنوان کرد: تعزیه تنها برای گریستن بر واقعه عاشورا نبوده بلکه آموزه های فلسفه جهاد امام حسین(ع) را به همراه دارد.

اکبریان یادآور شد: در هنر تعزیه اعتقاد به جهاد و آزادگی را در غالب هنر به مخاطب عرضه می کند.

وی گفت: تعزیه یک کارکرد خاکی و یک کارکرد افلاکی را به همراه دارد و هدف اصلی آن رسم اندیشه ورزی برای بهترزندگی کردن و به رستگاری رسیدن است.


وی با اشاره به اینکه، تعزیه خوان های استان در طول دو ماه محرم و صفر به تعزیه سرایی می پردازند، اذعان داشت: در ده روز اول محرم در بیت العباس شهرکرد گروه های تعزیه به تعزیه سرایی پرداختند و تعزیه در طول ماه محرم وماه صفر در نقاط مختلف استان ادامه خواهد داشت.

تعزیه، تلفیقی از هنر و حماسه
 
تغزیه‌خوان چهارمحالی گفت: تعزیه هنری بسیار غنی است و جزء اصلی‌ترین هنرهایی است که کشور ما می‌تواند آن را در سطح جهان مطرح کند ولی در برهه‌ای زمان تعزیه دچار تنش و در بین مردم کم‌رنگ شد، که دوباره توانست جای خود را در بین مخاطبان پیدا کند و جان بگیرد.
 
مهدی صادقی تغزیه‌خوان چهارمحالی در گفت‌وگو با جهانبین نیوز؛ اظهار کرد: از سن هفت سالگی تعزیه را از شهر خودمان یعنی شهر چلیچه شروع کردم و الان سیزده سال است که در تعزیه‌خوانی فعالم.

صادقی با اشاره به اینکه در گروه تعزیه‌خوانی حضرت ابالفضل (ع) شهر چلیچه فعالیت دارم ادامه داد: در بحث سوگواره‌های استانی و کشوری شرکت داشتم و در سوگواره‌های استانی موفق به اخذ چندین رتبه اولی و کسب عناوینی چون شهادت‌خوان برتر، مخالف‌خوان برتر و... شدیم، چهار سال است که در سوگواره‌های کشوری شرکت می‌کنیم و خدا را شکر آنجا هم جزء گروه‌های برگزیده‌ایم.

تعزیه سرآمد همه هنرهای بومی جهان است

وی با بیان اینکه در بحث تعزیه در نقش حضرت علی اکبر و حضرت قاسم (ع) ایفای نقش می‌کنم بیان داشت: اینکه فرد در تعزیه در چه نقشی حاضر شود بستگی به سن شخص دارد و هرچه سن پایین‌تر باشد نسخه‌های طفل‌خوانی را اجرا می‌کند اما در سن جوانی نسخه‌های جوان‌خوان اجرا می‌شود.

این تعزیه‌خوان چهارمحالی ادامه داد: تعزیه هنری بسیار غنی است و جزء اصلی‌ترین هنرهایی است که کشور ما می‌تواند آن را در سطح جهان مطرح کند ولی در برهه‌ای زمان تعزیه دچار تنش و در بین مردم کم‌رنگ شد، که دوباره توانست جای خود را در بین مخاطبان پیدا کند و جان بگیرد.

صادقی خاطرنشان کرد: درخصوص هنر تعزیه یا شبیه‌خوانی باید بگویم این هنر سرآمد همه هنرهای بومی جهان است.

وی با بیان اینکه برخی گمان می‌کنند تعزیه تنها یک هنر مذهبی است تاکید کرد: باید بگویم تعزیه یک هنر ملی است و اصلی‌ترین هنر نمایشی که ما ایرانی‌ها در تمام مجامع بین‌المللی می‌توانیم به آن افتخار کنیم هنر شبیه‌خوانی است، تعزیه مانند فیلم‌های سینمایی که میلیاردها دلار برای ساخت آن‌ها هزینه می‌شود و بعد از چند بار دیده شدن از سوی مخاطب تکراری می‌شوند، نیست بلکه هر فردی شاید در طول مدت عمر خود بارها و بارها تغزیه ببیند و همان تازگی بار اول را برایش داشته باشد.

صادقی تاکید کرد: هیچ یک از هنرمندان در جهان نمی‌توانند با پوشیدن لباس‌هایی چون کلاه خود، زره و... که جمعا بیش از ۲۰ کیلوگرم وزن دارند، در هوای سرد یا گرم، سوار بر اسب، با سیستم صوتی معمولی به مدت سه ساعت اجرای زنده داشته باشند.

وی ادامه داد: در هیچ کجا از دنیا نمی‌توان بدون کارت دعوت و تبلیغ جمعیتی که برای دیدن تعزیه می‌آیند را جمع کرد و شاید به جرات بتوان گفت هیچ نمایشی در دنیا نیست که این تعداد مخاطب داشته باشد.

صادقی یادآور شد: مخاطبانی که برای دیدن تعزیه می‌آیند خود، داستان و سناریو را می‌دانند و در برخی از موارد متن اشعار را هم بلدند و این یکی دیگر از شگفتی‌ها در اجرای تعزیه است که همه ساله مخاطبانی را به تماشا می‌آورد که خود چندین بار در طول عمرشان تعزیه دیده‌اند.



برای درک شیرینی تعزیه باید به تماشای آن نشست

این تعزیه‌خوان در چهارمحال و بختیاری بیان داشت: بسیاری از نسخ قدیمی تعزیه از ایران جمع‌آوری و در موزه‌های خارج از کشور نگهداری می‌شود، قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین گنجینه نسخ تعزیه در موزه واتیکان قرار دارد و متاسفانه در ایران با این پیشینه در بحث تعزیه چنین نسخی وجود ندارد.

صادقی با اشاره به اینکه مجالس تعزیه قصص اسطوره‌های ملی و مذهبی از آدم تا خاتم، قصه‌های ولادت و شهادت ائمه، بزرگان، ادیبان، جنگاوران و... هستند، تاکید کرد: تمامی تعزیه‌ها دارای بار فرهنگی، ادبی و تفکر انسان به خویشتن، حریت و آزادگی انسان و... هستند.

این تعزیه‌خوان چهارمحالی با بیان اینکه امروزه اکثر بزرگان نمایش دنیا در اجرای تئاترها و آثارشان از تعزیه اقتباس و الهام گرفته‌اند و تعزیه در نمایش غرب بسیار تاثیر داشته است و در جهان، تعزیه هم تئاتری روایی  و هم ارسطویی است که با شاخصه‌ها و عناصر منحصربه فرد خود، بزرگان نمایش دنیا را متعحب کرده است.

تعزیه بزرگ‌ترین هنر ملی کشور است که نیاز به حمایت دارد

وی افزود: تا زمانی که شخصی نشستن پای تعزیه را تجربه نکند شیرینی تماشای آن را هم درک نخواهد کرد.

صادقی تعزیه را بزرگ‌ترین هنر ملی کشور عنوان و یادآور شد: این هنر در دنیا شناخته شده است اما در کشور نیاز به حمایت دارد و متاسفانه آنگونه که باید حمایت نمی‌شود.

این تعزیه‌خوان چهارمحالی تاکید کرد: تعزیه‌خوان‌ها باید سعی کنند که فقط بحث تعزیه را دنبال کنند و از وارد کردن بدعت و مسائل حاشیه‌ای در تعزیه‌‌ها خودداری کنند، چون اگر چیزی از اصل خود دور شود مردم آن را دوست نخواهند داشت.

وی با تاکید بر اینکه خواست مردم در ارتقاء و پیشرفت یک موضوع اهمیت بالایی دارد، یادآور شد: هنر تعزیه هنری است که مردم آن را دوست دارند، اما متاسفانه مسئولان ما در زمینه حمایت از تعزیه ضعیف عمل کردند، ما سال‌های گذشته یک انجمن ساده داشتیم اما درحال حاضر فعالیت آن متوقف شده است و این درحالی است که تعزیه‌خوان‌ها برای انجام فعالیت‌های هفتگی و برگزاری مراسم تعزیه به وجود این انجمن نیاز دارند.

این تعزیه‌خوان چهارمحالی اضافه کرد: تعزیه منحصر به محرم نیست و حدود هزار نسخه مختلف در بحث تعزیه وجود دارد که روایت‌گر داستان‌هایی از شاهنامه و ائمه (ع) هستند، بنابراین تعزیه می‌تواند در سراسر سال اجرا شود و در همین راستا ما باید انجمنی داشته باشیم که بتوانیم به‌صورت هفتگی این مراسم را برای مردم برگزار کنیم.

در چهارمحال و بختیاری مکانی برای اجرای دائمی تعزیه وجود ندارد

صادقی با اشاره به اینکه متاسفانه از تعزیه‌خوان‌ها حمایت مالی نمی‌شود و تعزیه‌خوان‌ها هیچ نوع بیمه‌ای ندارند اضافه کرد: در سال‌های اخیر رشته تعزیه‌خوانی در برخی از دانشگاه‌ها اضافه شده است.

وی بیان داشت: ما در استان مکان مناسبی برای اجرای تعزیه نداریم و یکسری مکان‌ها وجود دارد که فقط مختص اجرای تعزیه در محرم است، بیشتر هزینه‌های مربوط به تعزیه و تعزیه‌خوانی با خود هنرمندان این عرصه است و حمایتی در این زمینه وجود ندارد.

صادقی گفت: تعزیه همواره مخاطبان خاص خود را دارد که در کنار مردم برای تماشای حضور می‌یابند و تغییری در تعداد این مخاطبان ایجاد نشده است اما از لحاظ حضور مردم، در برخی نقاط حضور کم‌رنگ شده و در برخی نقاط افزایش هم داشتیم.

وی بیان داشت: همان‌طور که همه چیز درحال پیشرفت است، تعزیه هم یکسری پیشرفت‌ها دارد، اما چارچوب‌ها باید حفظ شود و ما هنوز همان تعزیه سنتی را اجرا می‌کنیم که استقبال هم در این زمینه خوب بوده است.

صادقی با اشاره به خاطرات بسیاری که در بحث اجرای تعزیه برای تعزیه‌خوان‌ها ایجاد می‌شود افزود: یکی از خاطراتم که برایم ماندگاراست خاطره آسیب‌دیدگیم در هنگام اجرای تعزیه می‌باشد که در حین برگزاری انگشتم با شمشیر برخورد کرد اما لطف امام حسین (ع) همواره شامل حال من بوده و هست و در آن حادثه هم آسیب جدی به بنده وارد نشد.
 
به گزارش جهانبین نیوز؛ تعزیه، نمایشی منظوم، آیینی و غم‌انگیز است که وقایع مربوط به شهادت امام حسین(ع) و یارانش را بازسازی می‌کند و معمولاً آن را در ماه‌های محرم و صفر، اجرا می‌کنند.

تعزیه از انواع نمایشی است که با الهام از عزاداری‌های شیعی در ایران رایج شد و بازیگران آن اغلب از مردم عادی بوده‌اند. این گونه، تنها نمایش سنتی و عامیانۀ ایرانی است که متن مکتوب دارد و از ادبیات کلاسیک ایران تأثیر فراوانی گرفته است.

تعزیه‌های اولیه، حزن‌انگیز و فقط دربارۀ واقعۀ عاشورا بودند؛ اما با پیشرفت این گونه، شبیه‌هایی دربارۀ اشخاص و مضامین دیگری چون؛ «نبرد امام علی(ع) و عمروبن عبدود»، «پیامبر اسلام»، «موسی(ع) و درویش بیابانی» و حتی موضوعات غیرمذهبی نیز پدید آمدند.

تعزیه‌ها صرفاً امری معنوی و دینی نیستند و می‌تواند به عنوان یک امر اجتماعی که کارکردهای جامعه‌شناختی مختص به خود را دارند، شناخته شوند. به ویژه آنکه بسیاری از این آیین‌ها امروزه عملاً به آیینی جمعی مبدل شده‌اند.
 
گزارش از مرضیه عالی پور هفشجانی

انتهای پیام/1020ج