در تابستان داغ این روزها باغ شهرهای زیبای کرمان به‌ویژه شهر تاریخی ماهان با سرسبزی آغوش خود را برای پذیرایی از مسافران باز کرده و سخاوتمندانه از آن‌ها میزبانی می‌کنند.
۰
تاریخ انتشارپنجشنبه ۱۲ مرداد ۱۳۹۶ - ۰۹:۳۸
کد مطلب : ۳۵۶۵۳
تعطیلات آخر هفته کجا برویم؟
باغ شهر تاریخی؛ بهشتی در دل کویر/هفت آسمان و هفت باغ تا شهر ماهان
در هر فصل از سال که به ماهان سفر کنید تعداد قابل‌توجهی گردشگر از استان‌های مختلف می‌بینید که در گوشه و کنار این شهر زیبا در حال گذراندن اوقات خود هستند.
ماهان باغ شهری خوش آب‌وهوا در ۲۸ کیلومتری شهر کرمان است که نزدیک ۲۰ هزار نفر جمعیت دارد و یکی از بخش‌های شهرستان کرمان محسوب می‌شود.
این شهر خوش آب‌وهوا که مملو از نهرها و باغ‌های انواع میوه‌های سردسیری است در دامنه‌های کوهستان جوپار قرارگرفته است، این شهر از طریق جاده قدیم کرمان- ماهان و محور گردشگری هفت باغ به شهر کرمان دسترسی دارد.
این شهر در کنار شهرتش در خصوص عرفان یک اثر ثبت جهانی به نام باغ پلکانی شاهزاده را در خود جای داده است.
زیبایی‌های باغ شاهزاده کرمان موجب شده است این باغ در جمع پنج باغ زیبای ایرانی قرار گیرد. مقبره شاه نعمت‌الله ولی و عمارت شتر گلو نیز جزو بناهای با معماری معماگونه و خیره‌کننده ایرانی محسوب می‌شوند.
یخدان عظیم «گلی لنگر»، محور گردشگری هفت باغ و هفت‌آسمان، دره تیگران و دهستان سه کنج نیز از دیدنی‌های ماهان است.
محور گردشگری هفت باغ علوی
فاصله بین کرمان تا شهر ماهان ۲۸ کیلومتر است و در این فاصله محور گردشگری هفت باغ و هفت‌آسمان قرارگرفته است که مشتمل بر فرودگاه تفریحی، صدها رستوران و تفریح گاه، پیست موتورسواری، پیست اتومبیل‌رانی، باغ‌های متعدد تفریحی و گلخانه‌های متعدد است.
تپه‌های شنی، جنگل‌های کهور، وجود پیست استاندارد پیاده‌روی، پیست دوچرخه‌سواری و ده‌ها باشگاه اسب‌سواری، ورزشگاه بزرگ مس، مجموعه بازی‌های آبی و مجموعه‌های تجاری و اداری و شهرک‌های تفریحی متعدد از دیگر جاذبه‌های این محور گردشگری است.
در مسیر رسیدن به ماهان چندین دهستان سرسبز نیز قرارگرفته است.
دامنه‌های پربرف سیرچ زادگاه مرادی کرمانی نویسنده مشهور کشورمان نیز مجاور این محور قرار دارد و راه رسیدن به کویر لوت، آبگرم سیرچ، دره سیرچ، شهداد، ارگ بم و راین نیز از جاده قدیم ماهان کرمان می‌گذرد.
باغ جهانی شاهزاده ماهان بهشتی در عمق کویر
بدون شک مشهورترین بنای شهر ماهان باغ شازده ماهان است که در شرق و حاشیه شهر ماهان و در مجاورت کمربندی ماهان – بم قرار دارد.
مسافرانی که قصد بازدید از ارگ بم و ارگ راین داشته باشند باید این جاده را ادامه دهند اما زیبایی باغ شاهزاده ماهان را نمی‌توان با هیچ جاذبه گردشگری دیگری به‌سادگی عوض کرد.
ساخت این باغ با فرمان عبدالحمید میرزا فرمانفرما در دوران قاجاریه در ماهان آغاز شد و اقتباسی از باغ تاریخی فتح‌آباد کرمان است.
ماهان در گذشته مقر حکومتی کرمان بوده است و باغ شاهزاده محل اسکان حاکم بوده که در مسافتی معادل پنج هکتار ساخته‌شده و طول باغ ۴۰۷ متر و عرض آن ۱۳۶ متر است. باغ در دامنه کوهستان تیگران قرار گرفته است و نهر بزرگی از ارتفاعات برف‌گیر بالادست به‌صورت دائمی در آن جریان دارد و از میانه باغ و ده‌ها حوضچه طبقاتی این باغ می‌گذرد.
آب از حوضچه‌های بالایی به‌وسیله آبشارهای متعدد به حوضچه‌های پایین‌تر می‌ریزد و در انتها، نهر در پایین‌ترین بخش باغ راه خود را به سمت ماهان ادامه می‌دهد.
در دو سوی حوضچه‌های دو باغ با هزاران درخت کهن‌سال و درختان میوه قرار گرفته است و در بالای باغ نیز بخش حاکم‌نشین و حمام تاریخی قرارگرفته است.
جشن ثبت جهانی این باغ در سال ۹۰ برپا شد، این باغ در سال‌های ۳۷ و ۶۰ بر اثر زمین‌لرزه دچار خسارت جدی شد اما مجدداً بازسازی و تبدیل به یکی از زیباترین باغ‌های ایرانی شد که معماری، درختکاری و آب از ارکان مهم این باغ است.
جریان آب از ده‌ها فواره این باغ به‌صورت طبیعی جریان دارد و به‌وسیله فشار آب جاری در میانه باغ این فواره‌ها کار می‌کنند. باغ در شیب ۴.۶ درصد از شمال به جنوب قرار دارد و رمز بقای باغ همین موقعیت جغرافیایی است.
نهر آب باغ شاهزاده از قنات تیگران و از ارتفاعات کوه جوپار سرچشمه می‌گیرد و مهندسی آب این سازه بزرگ یکی از معماهای معماری ایران محسوب می‌شود که با وجود مطالعه و بررسی‌های متعدد راز شبکه آب این باغ هنوز کشف نشده است.
نهر آب باغ شاهزاده از قنات تیگران و از ارتفاعات کوه جوپار سرچشمه می گیرد و مهندسی آب این سازه بزرگ یکی از معماهای معماری ایران محسوب می شود که با وجود مطالعه و بررسی های متعدد راز شبکه آب این باغ هنوز کشف نشده است
در دو انتهای محور اصلی، یعنی در اولین تخت، که کوشک باغ بر روی آن قرار دارد و همچنین در ورودی باغ، در برابر سر در خانه، دو استخر قرار دارد که سطح وسیع، صدا و جهش آب فواره‌ها به زیبایی آن می‌افزاید.
بناهای باغ عبارت‌اند از کوشک اصلی یعنی سکونتگاه دائمی و یا فصل مالک که در انتهای فوقانی باغ قرار دارد. سردر خانه در مدخل باغ به‌صورت بنایی خطی جبهه ورودی باغ را اشغال کرده و در دو طبقه بنا شده است.
طبقه فوقانی دارای اتاق‌هایی است که برای زندگی و پذیرایی پیش‌بینی‌شده‌اند. سایر بناهای خدماتی باغ از حصار اصلی استفاده کرده و به‌صورت دیواری مرکب بناهای مختلف خدماتی را در نقاط مناسب در خود جا داده است.
این باغ علاوه بر سردر، شامل عمارت شاه‌نشین و حمام نیز است. در حال حاضر قسمت شاه‌نشین، به یک رستوران تبدیل‌شده و توسط بخش خصوصی اداره می‌شود.
در بخش پایین‌دست باغ شاهزاده نیز مقبره‌ای در یک باغ تاریخی قرار دارد که به باغ چهار سید معروف است.
مقبره شاه نعمت‌الله ولی؛ نگین معماری کهن و زیبای شرق
آرامگاه شاه نعمت‌الله از عرفای مشهور در مرکز شهر ماهان قرار گرفته است و یکی از زیباترین و بزرگ‌ترین بناهای تاریخی در استان کرمان محسوب می‌شود که از صحن‌ها و ساختمان‌های متعدد شکل گرفته است.
بخش‌های مختلف بنا در دوران گوناگون تاریخی احداث شده است و می‌توان معماری تیموریان تا قاجار را در این بنا مشاهده کرد.
مقبره مقابل درب ورودی عمارت داخلی قرار گرفته است و برای رسیدن به این عمارت باید از دو صحن بزرگ که شکل‌گرفته از حوضهای بزرگ و درختان کهن‌سال است گذر کرد.
با ورود به بنای اصلی، مقبره مقابل چشم بیننده قرار می‌گیرد، درب‌های اصلی با چوب درختان کهن‌سال و عاج فیل تزیین شده است، مقبره اتاقی با طاقی گنبدی شکل است که با گچ‌بری‌های بسیار زیبا تزیین شده است.
استفاده از رنگ‌های فیروزه‌ای و لاجوردی و خطوط اسلیمی و سنگ مرمر از مهم‌ترین جاذبه‌های مقبره است.
کاشی کاری بسیار زیبا، صحنهای بزرگ و ارتفاع زیاد طاق ها این بنا را زیبا و سحر گونه کرده است فضای عرفانی و آرام بخش مقبره با درختان کهن حوضهای مملو از ماهی قرمز و صدای دف و سه تار در هم می آمیزد
کاشی‌کاری بسیار زیبا، صحنهای بزرگ و ارتفاع زیاد طاق‌ها این بنا را زیبا و سحر گونه کرده است. فضای عرفانی و آرام‌بخش مقبره با درختان کهن، حوضهای مملو از ماهی قرمز و صدای دف و سه‌تار در هم می‌آمیزد و لحظه‌های نابی برای گردشگران فراهم می‌کند، بنای گسترده شاه نعمت‌الله شامل اجزای زیر است:
«چله‌خانه»؛ در سمت جنوب‌غربی بقعه، فضایی کوچک قرار دارد که با توجه به آذین‌های رنگارنگ درون آن ساخت آن مربوط به دوران پس از تیموریان است. این مکان که پیش از عصر صفوی ساخته شده و در زمان احداث بقعه حفظ شده، محل چله‌نشینی شاه نعمت‌الله ولی بوده است.
«رواق شاه‌عباسی»؛ ساخت این رواق مربوط به دوران حکومت شاه‌عباس (سال ۹۹۸ هجری قمری) است و از ویژگی‌های بارز آن سردر زیبای آن است. سردری از جنس فولاد که نام دوازده امام (ع) به‌صورت برجسته روی آن تراشیده شده است.
«صحن میرداماد»؛ این بخش از آرامگاه شاه نعمت‌الله ولی نیز مانند بقعه در دوره صفویه ساخته شده، ولی در زمان ناصرالدین‌شاه، بازسازی و تکمیل شده است.
«صحن اتابکی»؛ این صحن به همت علی‌اصغر خان اتابک، صدراعظم ناصرالدین‌شاه و با وجوه اهدایی دربار ساخته‌شده است.
«صحن وکیلی»؛ این قسمت از آرامگاه شاه نعمت‌الله ولی از یادگارهای محمداسماعیل خان نوری وکیل‌الملک از رجال دوره قاجار و حاکم کرمان است.
«صحن حسینیه»؛ این صحن که دو گلدسته بلند به ارتفاع ۴۲ متر در سمت غربی خود دارد در زمان محمدشاه قاجار ساخته شده است. گفته می‌شود درب‌های این بنا نیز در هندوستان ساخته و به ماهان منتقل شده است.
این بنا در سال ۱۳۱۰ ثبت ملی شده است و هرچند در سال ۱۳۶۰ براثر زمین‌لرزه آسیب می‌بیند اما بلافاصله مرمت می‌شود.
شترگلو اوج هنرنمایی ایرانی‌ها برای انتقال آب
«شتر گلو» نام بنایی است بزرگ اما فراموش‌شده در ماهان که در نزدیکی مقبره شاه نعمت‌الله قرار دارد، این بنای زیبا یکی از نمادهای شکوه و هوشمندی معماری ایران‌زمین است، در این بنای بزرگ آب از سطح پایین‌تر بدون استفاده از هیچ‌گونه انرژی به سطوح بالاتر منتقل می‌شود.
برای انتقال آب از روشی خاص در ساخت کانال انتقال آب استفاده‌شده است. آب عمارت شتر گلو توسط قنات وکیل‌آباد تأمین می‌شده که هم‌اکنون خشک‌شده است، متأسفانه از سوی میراث فرهنگی و مالکان این مجموعه توجه لازم برای نگهداری و بازسازی صورت نگرفته است.
گچ‌بری‌های زیبا و کم‌نظیر این بنا به‌خصوص در عمارت مرکزی و بادگیرهایی که برای خنک کردن عمارت بنا شده در کنار ده‌ها ستون زیبا و تزئین شده داخل بنا چشم گردشگران را به خود خیره می‌کند.
گفته می‌شود که برای افزایش امنیت آبراه، جلوگیری از ورود حیوانات و همچنین انتقال آب از سطوح پایین به بالا از این تکنیک معماری استفاده می‌شده است. در این نوع معماری کانالی به شکل زاویه منفرجه می‌ساختند تا آب از یک سمت با ارتفاع مناسبی پایین رفته و از سمت دیگر بنا به‌قاعده ظروف مرتبط بالا بیاید و ازآنجاکه شکل این کانال‌ها به گردن و گلوی شتر شباهت دارد به چنین سازه‌ای «شترگلو» می‌گفتند که در بیشتر موارد در سایه ذوق و خلاقیت معماران هنرمند ایرانی، حوض‌ها، آب‌نماها و فواره‌های زیبایی نیز با استفاده از همین روش در خانه‌های حکام و اشراف گذشته احداث می‌شده است.
استفاده از ستون‌های متعدد، روش‌های زیباسازی سنتی معماری ایرانی، درب‌های چوبی و هشتی‌های متعدد و شیشه‌های رنگارنگ زیبایی خاصی به این بنا داده است.
یخچالی عظیم که با گل و خشت
یکی از بناهای منحصربه‌فرد در مجموعه ماهان در روستای «لنگر» در نزدیکی شهر ماهان قرار دارد.
یخچال قدیمی «لنگر» نمادی از تفکر معماران کرمانی برای رفع نیازهای مسافران در مسیر کرمان به ماهان بوده است. این بنا که ۲۵۰ سال قبل بنا شده است یخ موردنیاز مردم روستاهای اطراف و مسافران را در اوج گرمای تابستان تأمین می‌کرده است.
در زمانی که هیچ امکاناتی برای تولید یخ وجود نداشته کرمانی‌ها با احداث این یخچال‌های منحصربه‌فرد در مناطق مختلف هوش خود را به رخ دیگران می‌کشیدند و در کویر یخ تولید می‌کردند.
هم‌اکنون یخچال لنگر باوجود تمام نامهربانی‌ها و کم‌توجهی‌ها در حاشیه هفت باغ خودنمایی می‌کند. این یخچال از هرم مخروطی شکل طبقاتی به ارتفاع ۱۰ متر ساخته‌شده است که اطرافش را دیوارهای بلندتر هرم احاطه کرده‌اند.
مردم کرمان در قدیم با استفاده از وزش بادهای سرد و سایه‌ای که دیوارها بر ساختار مخروطی ایجاد می‌کردند در ایام سرد سال مقداری آب را در حوضچه‌های اطراف بنا رها می‌کردند و پس‌ازاینکه این آب‌ها در طول شب یخ می‌زده لایه‌های یخ را به درون هسته مرکزی یخچال منتقل می‌کردند و به‌تدریج در طول زمستان مرکز سازه اصلی مملو از یخ می‌شده و این یخ در طول تابستان مورداستفاده قرار می‌گرفته است.
دره و ییلاق تیگران
بدون شک آب‌وهوای خنک و شهر همیشه پر از آب ماهان حیات خود را مدیون «تیگران» است، این منطقه گردشگری بکر که در دامنه ارتفاعات جوپار قرار گرفته است یکی از زیباترین عرصه‌های طبیعی استان کرمان محسوب می‌شود.
آب جاری در باغ شاهزاده ماهان آب موردنیاز باغ‌های مملو از میوه باغ شهر را مهیا می‌کند. دره تیگران که در میانه ارتفاعات بالادست ماهان قرار دارد در ۱۰ کیلومتری شهر واقع‌شده و مملو از باغ و مزارع کشاورزی است. روستاهای اطراف این دره یکی از مهم‌ترین تأمین‌کننده‌های میوه شهر کرمان محسوب می‌شوند و کرمانی‌ها و مسافران در روزهای تعطیل اوقات خود را زیر سایه این درختان می‌گذرانند.
آبشار سکنج
وقتی نام روستای «سکنج» به گوش می‌رسد مردم کرمان یاد زیبایی‌های بی‌نظیر طبیعت بکر این روستا می‌افتند. این روستا در ۲۵ کیلومتری ماهان و در دامنه کوه‌های «پلوار» قرار دارد.
به دلیل صعب‌العبور بودن این کوه‌ها تاکنون کمتر کوهنوردی موفق به صعود از این ارتفاعات شده است. وجود این ارتفاعات و آب‌وهوای سرد منطقه زمینه را برای تولید انواع میوه‌های سردسیری در منطقه مهیا کرده است و مردم شهر کرمان نیز طی سال‌های اخیر به ویلاسازی در این منطقه روی آورده‌اند.
مهم‌ترین جاذبه این روستا جنگل‌ها و باغ‌های گسترده گیلاس است که در فصل بهار گسترده این روستا را سفیدپوش می‌کنند.
آبشار زیبایی که به نام همین روستا مشهور شده است از چشمه‌ای در دامنه کوه سرچشمه می‌گیرد و برای رسیدن به این آبشار باید چهار ساعت را در بستر رودخانه پیاده‌روی کرد، آب رودخانه از میانه سنگ‌های کوهستان پلوار فوران می‌کند و زلالی خود را به رخ می‌کشد.
راه دسترسی و سوغات ماهان
ماهان در مسیر گردشگری اصلی استان کرمان قرار گرفته است، مسافرانی که به شهر کرمان سفر می‌کنند برای رسیدن به چهار اثر از پنج اثر ثبت جهانی کرمان باید از ماهان بگذرد. باغ شاهزاده ماهان که در حومه این شهر قرار گرفته و برای رسیدن به ارگ بم، قنات‌های جوپار و بم و کویر لوت باید از مسیر اصلی جاده کرمان – بم گذشت که ماهان در ابتدای این جاده قرار دارد.
برای رسیدن به ماهان می‌توان از جاده قدیم ماهان و محور هفت باغ عبور کرد که به دلیل تمرکز مراکز گردشگری و تفریحی محور هفت باغ به مسافران پیشنهاد می‌شود.
سوغات این شهر برگرفته از سوغات شهر کرمان است، قاووت، انواع میوه‌ها و محصولات کشاورزی، شیرینی‌های کلمپه و کماچ، زیره، بید مشک، انواع فرآورده‌های دامی، گل محمدی، قالی، پته از جمله سوغات این شهر محسوب می‌شود.
شهرهای مختلف استان کرمان با صدها اثر ثبت ملی و پنج اثر جهانی این روزها آماده پذیرایی از مسافران تابستانی است.
انتهای پیام/1022ج