خودنمایی تاریخ و فرهنگ معاصر چهارمحال و بختیاری در قلعه امیرمفخم دزک

به گزارش «جهانبین‌نیوز»، استان چهارمحال و بختیاری از دیرباز دیار سرداران و خوانین به نام بوده است، همان‌هایی که در دوره‌های مختلف علاوه بر آنکه دستی بر علم و فرهنگ داشتند، همواره به جنگ و ستیز با ظالمان نیز برخواسته‌اند.

در هر گوشه‌ای از این استان می‌توان نشانه‌ها و شواهدی از تاریخ بی‌نظیر آن را دید، کما اینکه برخی بی‌مهری‌ها در حفظ میراث گرانبهای اجدادمان، صورت تاریخ و فرهنگ این استان را خراشیده و بر پیکره آن زخم زده است.

قلعه امیر مفخم یا قلعه دزک یکی از صدها میراث تاریخی به جا مانده از مردمان گذشته چهارمحال و بختیاری است، قلعه‌ای با معماری منحصر به فرد با سبک ایرانی‌_اروپایی که آیینه تمام نمای فرهنگ این استان است.

عباسقلی مهری در گفتگو با خبرنگار حوزه اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «جهانبین نیوز»، اظهار کرد: قلعه دزک در سال ۱۳۲۵ قمری به دستور لطفعلی خان امیرمفخم پسر امامقلی‌ خان از طایفه هفت لنگ بختیاری اواخر سلطنت احمدرضا شاه قاجار در دو طبقه همکف و اول ساخته شده است.

وی افزود: طبقه همکف همان طبقه‌ای است که افراد از آن وارد قلعه می‌شدند، درب ورودی این قلعه همانند سایر بناهای قدیمی دارای دو کوبه است که شامل کوبه مردانه در سمت راست و کوبه زنانه در سمت چپ درب می‌شود.

مدیر قلعه دزک ادامه داد: اولین اتاق این قلعه در طبقه همکف اتاق هشتی یا اتاق انتظار بود، فردی که به هر دلیلی تصمیم داشته وارد قلعه شود، با حضور در این قلعه اذن دخول می‌گرفته، اگر مرد بوده از راهرو سمت راست و اگر زن بوده از راهرو سمت چپ می‌توانست وارد قلعه شود.

مهری عنوان کرد: در ابتدای قلعه نزدیک درب ورودی دو ایوان وجود دارد، همچنین هشت اتاق در طبقه همکف مخصوص خدمه و دو انبار ویژه مواد غذایی در نظر گرفته شده است، در طبقه اول این قلعه ۱۴ اتاق وجود دارد، طبقه اول از هفت تالار تشکیل شده که در هر تالار دو اتاق تعبیه شده است.

وی خاطرنشان کرد: گرمایش مجموعه قلعه دزک به صورت شومینه انجام می‌شد، برای گرم کردن این محل از هیزم‌هایی که از بیرون از قلعه تامین می‌شد و همچنین به گفته مردم محلی از سنگ کُک استفاده شده است.

مدیر قلعه دزک اضافه کرد: قلعه دزک پذیرایی مهمانانی همچون علی‌اکبر دهخدا، ملک‌الشعرای بهار، مصدق، وحید دستگردی و برخی افراد از کشورهایی چون فرانسه بوده است.

مهری بیان کرد: دهخدا اولین لغت‌نامه به نام امثال‌الحکم خود را در یکی از اتاق‌های قلعه دزک که به آن اتاق گوشواره گفته می‌شود، آغاز کرد.

وی تاکید کرد: ۶ ستون قلعه از جنس ساروج است، ساروج از سفیده تخم‌مرغ، آهک و خاکستر تشکیل شده است، چهار ستون در حوضخانه و دو ستون در سر در اصلی قلعه قرار دارد، ۲۸ ستون دیگر سنگی هستند که سنگ‌تراشی‌های این قلعه همگی به دست صنعتگران و سنگ‌تراشان هفشجانی انجام شده است.

مدیر قلعه دزک تصریح کرد: داخل قلعه از دو حیاط بیرونی و اندرونی تشکیل شده است، در حیاط اندورنی چهار باغچه وجود داشت که در آن زمان به آن چهارباغچه گفته می‌شد.

مهری یادآور شد: مهم‌ترین خصیصه قلعه‌های دوره‌های قاجار سبک قرینه‌سازی آن‌ها بوده است، بدین معنی که هر قسمت قلعه نمونه مشابه در طرف دیگر دارد.

وی افزود: کل چوب به کار رفته در در‌ها، سقف‌ها و... چوب درخت گردو هستند که به صورت منبط، معرق و سیم‌کوبی اجرا شده‌اند.

مدیر قلعه دزک ادامه داد: مهم‌ترین اتاق‌های قلعه امیرمفخم دزک اتاق آیینه‌خانه که مخصوص حاکم بود و اتاق پذیرایی مخصوص مهمان‌ها هستند.

مهری عنوان کرد: گچ‌بری‌های اتاق پذیرایی در این قلعه دست نخورده باقی مانده است و در آن‌ها از نمادهایی چون شیر که مظهر قدرت است و فرشته که نشان زیبایی و پاکی بوده استفاده شده است، بر روی گچ‌بری‌ها مکان‌هایی برای نصب عکس‌ها تعبیه و از روی زمین به سمت بالا شکوه حیاط به تصویر کشیده شده است.

وی خاطرنشان کرد: معماری قلعه دزک تلفیقی از معماری ایرانی_اروپایی است، از همین رو سعی می‌شد از مصالحی که در اروپا استفاده می‌شود در این قلعه نیز بکار گرفته شود، مهم‌ترین مصداق آن اتاق آیینه است که برگرفته از معماری کشور ایتالیا است، نمونه دیگر درهای قلعه است که به صورت منبط، معرق و سیم‌کوبی اجرا شده‌اند، همچنین قفل‌ها درها به سبک ایتالیایی ساخته شده‌اند، کاغذهای دیواری قلعه در سال ۱۳۳۹ به دستور تیمور بختیار از فرانسه آورده شد که برگرفته از شاهنامه و نظامی گنجوی بوده، معرف جنگاوری‌ها و دلاوری‌های آن زمان هستند و تصویری از قالی خشتی معروف چهارمحال و بختیاری را نشان می‌دهند.

انتهای خبر/۱۰۳۱ج