بسیاری از کارفرمایان، دانش آموختگان تازه وارد را افراد بی تجربه ای می دانند که از سپردن امور تخصصی به آنان ابا دارند
۰
می توان سیاست جدید نظام آموزش عالی را در تحول ترکیب پایگاه اجتماعی بیکاران موثر دانست. براساس شواهد و آمارها، سالانه نزدیک به چند صد هزار دانشجو از دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی فارغ التحصیل می شوند که با کمی خوشبینی بیش از نیمی از آنها در سال های اول فارغ التحصیلی موفق به یافتن شغل مناسب با رشته خود نمی شوند. نتیجه این امر صدها هزار فارغ التحصیل بیکاری است که تا پایان سال به شمار آنها افزوده می شود.
این روزها هرچه داوطلبان آزمون های سراسری بیشتر به دانشگاه ها راه یابند، بر مباهات مسوولان آموزش عالی افزوده می شود، این موضوع به حدی است که امروز همه شرکت کنندگان در کنکور سراسری به نوعی در دانشگاه پذیرفته می شوند و این به معنی ورود چند برابر بیشتر فارغ التحصیلان و دانش آموختگان به بازار کار کشور است؛ بازار کاری که در حال حاضر از پاسخگویی به جمعیت ماهر و غیرماهر ناتوان مانده است. گذشته از این که رشد کمی دانشگاه ها بر بازار کار تاثیر داشته، نگاهی به وضعیت داخلی مراکز آموزش عالی نیز نشان می دهد که نظام آموزش عالی اینک از نابرابری در دسترسی به امکانات رنج می برد.
بخشی از مشکلات داخلی دانشگاه را می توان (وضعیت خوابگاه های دانشجویی، سلف سرویس، کتابخانه ها، استاندارد نبودن کلاس های درس و...) دانست؛ با وجود افزایش تعداد ساختمان ها این معضلات هنوز در بسیاری از مراکز مشترک است و افزایش ظرفیت دانشگاه های بدون پشتوانه رفاهی و آموزشی نتوانسته از حجم مشکلات بکاهد
صرف نظر از مشکلات داخلی دانشگاه ها، هنوز بین ظرفیت فعلی پذیرش دانشجو و نیازهای آتی بازار کار تناسب و هماهنگی وجود ندارد. ادعای مسوولان وزارت علوم و سیاستگذاران نظام آموزش عالی این است که براساس رسالت تعیین شده این وزارتخانه مسوول ارتقای آگاهی و سطح تحصیلات عمومی است و نمی توان به صرف کمبود فرصت شغلی، افراد را از ادامه تحصیل بازداشت.
نظام آموزش چه در مقطع متوسطه یا دانشگاهی در بیشتر کشورها با اهداف خاصی طراحی شده که مهم ترین آن ارتباط با مراکز کارآفرینی و بنگاه های خدماتی و تولیدی یا کانون های تحقیقاتی است، دانشگاه ها در کشور های پیشرفته به گونه ای به طراحی نظام تحصیلی خود می پردازند که ورود به آن چندان دشوار نیست، اما خروج از آن، کار هر کسی نخواهد بود، این وضعیت به ویژه در مقاطع تحصیلات تکمیلی بیشتر دیده می شود. دانشجوی تمام وقت پس از فارغ التحصیلی به سطحی از مهارت می رسد که توانایی پذیرش مسوولیت های تخصصی را دارد، در حالی که در ایران، دانشگاه های داخل نه تنها با مراکز و بنگاه های خدماتی، تولیدی، کارآفرینی و تحقیقاتی ارتباط اندکی دارند، بلکه ضرورت این ارتباط هم احساس نمی شود. شاید به همین خاطر دانشگاه های داخلی از نیاز روز جامعه بی خبرند و در بیشتر موارد، مهارت دانشجویان دردی از بازار کار دوا نمی کند و بسیاری از کارفرمایان، دانش آموختگان تازه وارد را افراد بی تجربه ای می دانند که از سپردن امور تخصصی به آنان ابا دارند.
به طور کلی می توان نقصان برنامه ریزی کافی و لازم در نظام آموزش عالی برای تربیت و جذب نیروی متخصص،بی انگیزگی دانشجویان برای فراگیری دروس عملی به دلیل عدم اطمینان به کاربردی بودن واحدهای عملی در زمان کاریابی و ... رااز جمله زمینه های بی کاری دانش آموختگان مقاطع تحصیلات تکمیلی در کشور دانست.
حسین بهرامی