به گزارش
جهانبین نیوز؛ به نقل از خبرگزاری فارس از شهرکرد، امامزادگان همواره ملجأ و مأوای مردم ایران بودهاند. زمانی که از قیل و قال روزگار خسته شده یا گرهای کور به زندگی فرد میافتد تنها حضور در صحن و سرای معنوی و روحانی یک امامزاده هرچند کوچک و با امکانات محدود است که میتواند روح مردم معتقد ایرانزمین را جلا دهد.
مردم چهارمحال و بختیاری نیز از این قاعده مستثنا نیستند و بقاع متبرکه امامزادگان را محلی برای آرامش و گرفتن حاجات خود از خدا میدانند. امامزادگان شهرکرد، موسوم به حلیمه و حکیمه خاتون سالها است در این شهر قرار دارد و پناهی برای دلهای خسته مردم شهر هستند.
حضور معنوی این امامزادگان با روح و زندگی مردم عجین شده و منجر به آن شده که علاوه بر اینکه نذورات خود را در این مکان انجام دهند و مکانی برای دعا باشد سنتهای زیبایی نیز پدید آمده که برای نمونه میتوان به آیین چراغ بران در آغاز سال نو اشاره کرد که این آیین ثبت ملی نیز شده است.
کمتر روزی را شاهد هستیم که بساط پخت نذری و دعا در این مکان مقدس برپا نباشد، همه اینها نشان از اعتقاد وافر مردم چهارمحال و بختیاری به خاندان عصمت و طهارت است.
بنای اصلی بقعه امامزادگان شهرکرد به دوران اتابکان لرستان باز میگرددحجتالاسلام مرتضی عزیزی در گفتوگو با خبرنگار فارس در شهرکرد، اظهار کرد: امامزادگان بیبی حکیمه خاتون و بیبی حلیمه خاتون مشهور به دو معصوم در خیابان ولیعصر شهرکرد نزدیک چهارراه بازار این شهر واقع شده است.
وی با اشاره به اینکه بنای اصلی بقعه به دوران اتابکان لرستان باز میگردد که در دورههای بعدی تعمیر شده و در عهد قاجاریه بازسازی شده است، افزود: سر درب امامزاده رو به مشرق است که ایوان و سردر با کاشی خشتی تزئین شده و بالای سردر لوحهای قرار دارد که اشعاری بر آن نوشته شده، مضمون اشعار نشاندهنده این است که این دو بانوی بزرگوار فرزندان امام موسی بن جعفر (ع) هستند.
سبک فعلی امامزاده مربوط به دوران قاجاریه استمدیرکل اوقاف و امور خیریه چهارمحال و بختیاری با تأکید بر اینکه سبک فعلی امامزاده مربوط به دوران قاجاریه است و تاریخ تعمیر آن به سال ۱۳۳۰ هجری قمری باز میگردد، گفت: در داخل مقبره نیز ضریح فلزی آب طلاکاری و نقرهکاری شده قرار دارد، همچنین در داخل ضریح دو قبر متصل به هم واقع شده که بر روی معجر چوبی آن تاریخ ۱۲۸۶ هجری قمری هک شده است.
عزیزی با بیان اینکه کتیبهای دیگر به صورت شعر در سمت چپ دالان بقعه قرار دارد که حکایت از تعمیر بنا به امر امامجمعه دهکرد در سال ۱۳۳۰ دارد، خاطرنشان کرد: درباره شخصیت مدفون در این بقعه دو دیدگاه وجود دارد، ابتدا اینکه آنها را دو تن از دختران امام موسی کاظم (ع) به نامهای بیبی حکیمه و بیبی حلیمه میدانند و دیگر اینکه این دو امامزاده را از نوادگان امام موسی کاظم و دختران ابراهیم المجاب بن محمد العابد بن امام موسی کاظم میدانند و کسانی که این دیدگاه را دارند معتقدند هجرت این دو خواهر در زمان متوکل عباسی به بصره و سپس به اهواز و از طریق لردگان به شهرکرد بوده است.
حکیمه بن امام موسی کاظم (ع)وی بانو حکیمه را یکی از دختران با فضیلت امام موسی کاظم (ع) دانست و تأکید کرد: حکیمه بانویی دانشمند، عابد، لایق و صلاحیتدار بود که عمری طولانی داشت، او از اصحاب برادر بزرگوارش امام رضا (ع) بود که نزد ایشان قرب و منزلت خاصی داشت، حکیمه در شمار زنان برجسته و صاحب نفوذ، مدیر و مدبر خاندان عصمت و طهارت در عصر خویش به شمار میآمد که در برخی منابع نام وی را به عنوان حلیمه آوردهاند که همان حکیمه صحیح است.
فقر منابع ارائه تصویر شفافی از زندگانی بانوی بزرگوار حکیمه خاتون را مشکل ساخته است
مدیرکل اوقاف و امور خیریه چهارمحال و بختیاری افزود: فقر منابع و اطلاعات تاریخی ارائه تصویر شفافی از زندگانی این بانوی بزرگوار را مشکل ساخته است لذا تاریخ تولد و وفات او در منابع قدیمی ذکر نشده است با این وجود عدم مهاجرت وی به ایران یکی از مسلمات تاریخی است زیرا تاکنون هیچ یک از مورخان بزرگ این مهاجرت را نقل یا تائید نکرده است بنابراین نمیتوان بقاع منسوب به او را در ایران تائید کرد.
بیش از ۱۶ مزار در ایران منتصب به حکیمه خاتون استعزیزی با اشاره به اینکه اگرچه هیچگونه گزارشی از مهاجرت حکیمه بنت موسی (ع) یا حلیمه در دست نیست اما بیش از ۱۶ مزار در ایران به او منتسب است که اثبات هر کدام نفع دیگری را در بر دارد، تصریح کرد: بنابراین نمیتوان این مکان در شهرکرد و یا دیگر شهرهای ایران را منسوب به خواهر امام رضا (ع) دانست.
نگاهی به زندگانی ابراهیم المجاب و فرزندانشوی به زندگی ابراهیم المجاب یکی از فرزندان محمد عابد بن امام موسی کاظم اشاره و خاطرنشان کرد: وی سیدی جلیلالقدر، عظیمالشان، بزرگوار و مستجابالدعوه بود، روایت است روزی داخل حرم حضرت امام علی (ع) و بعضی نیز گفتهاند حرم امام حسین (ع) وارد شده و سلام داد که از داخل قبر پاسخ سلام او داده شد.
مدیرکل اوقاف و امور خیریه چهارمحال و بختیاری ادامه داد: برخی علما قبر ابراهیم المجاب را در آرامگاه امام حسین (ع) میدانند و اضافه میکنند امروزه قبرش آشکار و در رواق امام حسین (ع) سمت شمال غربی قبر شریف قرار دارد، آنچه پیرامون ابراهیم مجاب میتوان نقل کرد این است که او سیدی بسیار جلیلالقدر و عالمی زاهد و باتقوا بود که در سال ۲۵۰ هجری قمری در کربلا درگذشت، ابراهیم دارای چهار فرزند پسر بوده بنابراین هیچ فرزند دختری نداشته چه رسد به اینکه حکیمه و حلیمه خاتون از دختران وی باشند.
درباره شخصیت مدفون در امامزاده شهرکردعزیزی در ادامه بیان داشت: درباره شخصیت مدفون در این بقعه و نسبت او گزارشی به ثبت نرسیده است اما چنانچه گفته شد اعتقاد اهالی بر آن است که وی خواهر امام رضا (ع) است، به احتمال قوی شخصیت مدفون در این بقعه حکیمه دختر علی بن اسماعیل العرج بن امام جعفر صادق (ع) است چراکه فرزند برادر او ابو محمد الحسن بن الحسین بن علی در دینور میزیسته است و جمع بسیاری از این خاندان در اهواز، ارجان و دینور سکونت داشتند.
وی تأکید کرد: به احتمال زیاد حکیمه با برادرزاده خود به این منطقه مهاجرت نموده و در این مکان مدفون شده است.
آنچه مسلم است امامزادگان شهرکرد چندین نسل با امام هفتم (ع) فاصله دارند
حجتالاسلام سید ابوالحسن فاطمی در گفتوگو با خبرنگار فارس در شهرکرد، اظهار کرد: امامزادگان شهرکرد موسوم به امامزادگان حلیمه و حکیمه خاتون که البته این بزرگواران بنا بر مشهور از فرزندان امام موسی کاظم (ع) هستند، ولی قاعدتاً امامزادگان بلافصل نیستند.
مدیر حوزه علمیه امامیه شهرکرد با اشاره به اینکه آنچه مسلم است امامزادگان شهرکرد چندین نسل با امام هفتم (ع) فاصله دارند، افزود: یکی از دلایل این موضوع این است که در زمان ائمه اطهار هنوز شهرکرد بوجود نیامده بود، همچنین اینجا منطقهایی مسدود و بنبست بود که این بزرگواران نمیتوانستند هیچ حرکت و رفت و آمدی در آن انجام دهند.
امامزادگان شهرکرد در سدههای بعد از امام موسی کاظم (ع) به این شهر آمدهاند
فاطمی گفت: به نظر میرسد این بزرگواران در سدههای بعد از امام موسی کاظم (ع) به این شهر آمدهاند، میتوان اینگونه نتیجهگیری کرد که این افراد به همراه ایل قشقایی به چهارمحال و بختیاری وارد شده باشند چراکه زمانی که این ایل کوچ میکردند افرادی از ذوریه پیامبر را به عنوان تبرک و پناهگاه دینی و اعتقادی با خود همراه میکردند.
هیچ مدرکی در دست نیست که امامزادگان شهرکرد چه زمانی در این شهر زندگی کرده و در این شهر مدفون شدهاندوی با بیان اینکه متأسفانه هیچ مدرکی در دست نیست که این امامزادگان چه زمانی در شهرکرد زندگی کرده و در این شهر مدفون شدهاند، خاطرنشان کرد: از طرفی در رابطه با سلسله نصب این بزرگواران نیز هیچ اطلاعی در دست نیست.
مدیر حوزه علمیه امامیه شهرکرد تأکید کرد: تنها مدرکی که در دست است مطالب مذکور بر سر زبانهای اهالی شهرکرد و قدمای این شهر است که ذکر میکند نصب این دو بزرگواران به ابراهیم مجاب فرزند محمد عابد فرزند امام موسی کاظم (ع) میرسد.
فاطمی افزود: محمد عابد از امامزادگان و فرزندان مشهور امام موسی کاظم (ع) است اما اینکه بین این امامزادگان تا ابراهیم مجاب چند واسطه وجود دارد نیز اطلاعی در دست نیست.
شهرت محلی برای اثبات استحباب زیارت و انتساب امامزادگان شهرکرد به خاندان پیامبر از نظر شرعی اکتفا میکند
وی با اشاره به اینکه از نظر شرعی و فقهی تنها ملاک و معیار معنویت امامزاده شهرکرد این است که یک فقیه یا مجتهد فتوا به استحباب زیارت این امامزادگان میدهد که همان شیاع یا شهرت محلی است، تصریح کرد: از صدها سال پیش این مکان امامزاده بوده و مردم این بزرگواران را امامزاده میدانستند و همین شهرت محلی برای اثبات استحباب زیارت آنها و انتساب به خاندان پیامبر از نظر شرعی اکتفا میکند چراکه مردم بنا بر اعتقاد خود این مکان را زیارت میکردند و نسل بعد از نسل این مکان امامزاده بوده است.
ساخت گنبد و بارگاه امامزادگان شهرکرد توسط فتحعلی شاه قاجارمدیر حوزه علمیه امامیه شهرکرد به وجود نقلی در جلد ۲ کتاب شناخت سرزمین چهارمحال و بختیاری از سید کریم نیکزاد در باب گنبد و بارگاه کنونی امامزاده اشاره و خاطرنشان کرد: نقل است در دوره فتحعلی شاه قاجار، زمانی که وی عزم سفر به کوهرنگ و مناطق اطراف آن را داشته به اردوی پادشاهی در دهکرد میرسد ولی از سوی اهالی هیچگونه استقبالی از وی نمیشود که موجب خشم پادشاه میشود و تصمیم میگیرد بزرگان شهر را تنبیه کند.
فاطمی ادامه داد: فتحعلی شاه شب خواب هولناکی میبیند و کسانی که همراه شاه و معبران خواب بودند به وی میگویند که نه تنها مردم را نباید تنبیه کند بلکه باید به امامزاده شهرکرد رسیدگی کند چون این امامزاده به نوعی پناهگاه مردم است؛ بعد از آن شاه دستور میدهد بقعهای برای امامزاده ساخته شود.
ساخت ایوان امامزاده در زمان آیتالله دهکردی امام جمعه شهرکردوی در ادامه بیان داشت: ایوان امامزاده در زمان امامجمعه شهرکرد، مرحوم سید محمد دهکردی برادر کوچکتر آیتالله دهکردی ساخته شد، در سردر ورودی امامزاده تاریخ ۱۳۳۱ قمری نوشته شده و شعری که بر این سردر حک شده است نشان از این موضوع دارد، به عبارتی ۱۰۷ سال پیش امامجمعه شهرکرد سردر و ایوان بقعه را ساخت.
امامزادگان حلیمه و حکیمه خاتون فرزندان بلافصل ابراهیم مجاب نواده امام موسی کاظم (ع) نیستندمدیر حوزه علمیه امامیه شهرکرد با بیان اینکه کرامات زیادی از این دو امامزاده واجبالتعظیم دیده شده است و افرادی که معتقد بودند برکاتی را مشاهده کردند تأکید کرد: این امامزادگان فرزندان بلافصل ابراهیم مجاب نواده امام موسی کاظم نیستند و اینکه حلیمه و حکیمه خاتون دختران ابراهیم مجاب باشند درست نیست ولی اگر این انتساب درست باشد باز هم با چندین واسطه است که متأسفانه جایی ثبت نشده است.
گزارش از سمیه نظری زاده