مهمتريم مشکلاتي که اين روزها در زمينه ساخت و ساز مشهود است و با هر حادثه ي طبيعي و غير طبيعي کوچک خسارت هاي جاني و مالي بساري برجاي مي گذارد عدم رعايت اصول ساخت و ساز و شهرسازي است.
۰
تاریخ انتشارجمعه ۲۶ آبان ۱۳۹۶ - ۱۵:۰۶
کد مطلب : ۳۷۱۳۳
یادداشت؛
رعايت اصول ساختمان و شهرسازي بيمه کننده جان و مال مردم در برابر حوادث و بلايا
به گزارش جهانبین نیوز به نقل از کيار بيدار،بسياري از شهر‌ها و روستاهاي ما روي کمربند زلزله قرار دارد و اين يک خطر طبيعي براي بحث ايمني شهر‌ها و ساختمان‌ها محسوب مي‌شود. هرگاه سخن از ايمني ساختمان مي‌شود اکثر مردم، مسوولان و متخصصان روي سازه ساختمان تمرکز مي‌کنند در صورتي که مباحث مهم ديگري هم هستند که کمتر به آنها توجه شده است، مباحثي همچون نقشه ساختمان، نوع کاربري، تراکم ساختمان و تراکم بافت محله، عرض کوچه، تخليه اضطراري، تاسيسات و تجهيزات شهري مناسب و منعطف، رعايت سرانه کاربري‌هاي محله و...
بسياري از اين موارد که به صورت اجمالي بدانها اشاره شد به صورت کامل در طرح تفصيلي هر شهر توسط مهندسان شهرساز مشخص مي‌شود ولي هنگام اجرا آنگونه که شايسته و بايسته است اجرايي نمي شوند. يکي از خلا هايي که در زمينه ساخت و ساز و شهرسازي شاهد آن هستيم فقدان بازرسي هاي تخصصي و قاطعانه است. با وقع اتفاقات متعدد همچون سيل و زلزله آن هم به صورت متناوب شايد وقت آن فرارسيده باشد که بازرسان متخصص شهرساز از سازمان نظام مهندسي و ساختمان کشور بر رعايت اينگونه موارد نظارت داشته باشند تا بتوانيم شاهد ساختمان‌هاي ايمن باشيم.
نبود بازرسي دوره‌يي حتي پس از پايان کار ساختمان و قوانين ناقص باعث مي‌شود که مالکان پس از مدتي اقدام به انجام تغييرات اختصاصي خود در ساختمان کنند و توجهي به ايمني نداشته باشند. براي مثال هم‌اکنون در بين طبقات ساختمان به جاي در‌هاي شيشه‌يي پرخطر از در‌هاي چوبي بدون رنگ استفاده مي‌کنند و سازمان آتش‌نشاني نيز از ساختمان بازديد و تاييد مي‌کند ولي پس از مدتي اين در‌ها توسط مالکين رنگ يا به کلي حذف مي‌شود. همچنين ساختمان‌هاي با نماي شيشه باعث مي‌شود هنگام زلزله بر تعداد مصدومان افزوده شود و هنگام آتش‌سوزي شيشه‌ها فرو بريزد و ساختمان مانند يک دودکش عمل کند و مانند پلاسکو فرو بريزد. نصب کولر‌هاي گازي روي نماهاي بيروني ساختمان باعث مي‌شود در مواقع بحراني روي سر مردم فرو بريزد. همچنين بايد عرض خيابان و کوچه نسبت به ارتفاع ساختمان‌ها بررسي شود و کاربري آن طبق نقاط دسترسي و شعاع عملکرد مشخص شود.
ايمني نبايد فقط در داخل ساختمان‌ها موردتوجه باشد، بلکه هنگام بحران بايد به تخليه اضطراري ساختمان و محله نيز توجه داشته باشيم و سناريوهاي مختلف را بررسي و پياده‌سازي کنيم و آموزش‌هاي لازم را به مردم محله و مالکان ساختمان‌ها ارائه کنيم و در سطح هر محله مانور مخصوص به خودش را برگزار کنيم تا مردم و مالکان مجتمع‌هاي تجاري بدانند در مواقع بحراني چه کاري بايد انجام بدهند تا صدمات ناشي از حادثه را به حداقل ممکن برسانند.
اقدامات شهرداري در بحث ايمن کردن ساختمان‌ها در اين سال‌ها نسبتا قابل قبول بوده است ولي متاسفانه در خصوص موارد ذکر شده، کار کارشناسي صورت نگرفته است، زيرا اين موارد در حيطه تخصص مهندس شهرساز است و شهرداري هم‌اکنون در چارت سازماني خود از متخصصان شهرساز بي‌بهره است.
همچنين شهرداري‌ها بايد هر چه سريع‌تر به سمت هوشمند‌سازي شهر حرکت کنند و نخستين گام‌ها بايد با ورود و گسترش و استفاده کاربردي از نرم‌افزار‌هاي تخصصي شهرسازي نظير cityengine و Gis در شهرداري‌ها باشد. بدين شکل مديران شهري و بازرسان مي‌توانند شهر را در حالت سه‌بعدي رصد کنند و گزارش‌هاي مختلفي از وضعيت کاربري و قدمت بنا و کيفيت و طبقات آنها بگيرند هر زمان ساختماني از معيار‌هاي استاندارد خارج شود، توسط اينگونه نرم‌افزارها به راحتي شناسايي مي‌شوند و جهت استاندارد‌سازي آن اقدام مي‌شود. اين پروژه در کشور‌هاي پيشرفته پياده‌سازي شده است ولي متاسفانه در ايران فقط به صورت کليشه‌يي با آن کار مي‌کنند و حتي بسياري از متخصصان و مديران شهري حتي نام CityEngine را هم نشنيده‌اند.
گرچه قشر شهرسازان در تلاش هستند که مديران و متخصصان را با اين تکنولوژي آشنا کنند ولي اين کار نياز به اطلاع‌رساني و آموزش وسيع دارد. زيرا اگر همه کار‌ها را به نيروي انساني وابسته کنيم و از نرم‌افزار‌هاي جديد در بدنه مديريت شهري استفاده نکنيم، ممکن است زياد دچار اشتباه شويم و يکي از اين اشتباهات منجر به حادثه‌يي ديگر مانند پلاسکو خواهد شد. هوشمند‌سازي سيستم مديريت شهري مي‌تواند با کمک استارت‌آپ‌هاي کشور شروع شود و با اختصاص بودجه و حمايت از آنها مي‌تواند به‌عنوان يک محصول به ساير کشور‌هاي منطقه صادر کرد.
اکنون زمين و خانه و املاک در ايران به عنوان کالاي سرمايه‌يي مطرح است و با اينکه اين موضوع براي اقتصاد کشور يک نقطه ضعف محسوب مي‌شود ولي مي‌توان از آن به عنوان يک فرصت نيز استفاده کرد بدين شکل که ايده‌هاي هوشمند‌سازي ساختمان و به‌دنبال آن هوشمند‌سازي شهر را اجرا کرد و مالکان و سازندگان با اضافه کردن اين مورد به املاک خود بتوانند با ارزش افزوده بيشتري املاک خود را به فروش برسانند و بدين‌ترتيب هوشمند‌سازي و کنترل ايمني ساختمان توسط خود مالکان و بدون اجبار انجام مي‌شود.
به نظر بنده گره مشکلات ايمني ساختمان‌ها و شهر‌هاي ما فقط با همکاري سازمان نظام مهندسي ساختمان و شهرداري و به دست مهندسان شهرسازي باز مي‌شود. شهرسازان بايد ناظر بر رعايت قوانين شهري باشند و با شناسايي مشکلات وضع موجود، پيشنهاد‌هاي خود را براي آينده شهر و ساختمان‌ها ارائه کنند سپس مهندسان معمار طرح زيبايي شناختي و انسان‌مداري ساختمان را پيشنهاد دهند و مهندسان عمران طرح سازه ساختمان‌ها را ارائه کنند. درنهايت با همکاري مهندسان شهرساز و معمار و عمران مي‌توان اطمينان حاصل کرد که ساختمان طبق طرح تفصيلي و طبق نظر معمار خوش‌ذوق و طبق تاييد مهندس عمران داراي سازه‌يي قدرتمند ساخته مي‌شود و ادامه اين روند منجر به ايجاد شهر‌هايي با قانون و انسان‌محور و مقاوم و ايمن است.
*نريمان شيوندي کارشناس ارشد برنامه ريزي شهري*
بسياري از اين موارد که به صورت اجمالي بدانها اشاره شد به صورت کامل در طرح تفصيلي هر شهر توسط مهندسان شهرساز مشخص مي‌شود ولي هنگام اجرا آنگونه که شايسته و بايسته است اجرايي نمي شوند. يکي از خلا هايي که در زمينه ساخت و ساز و شهرسازي شاهد آن هستيم فقدان بازرسي هاي تخصصي و قاطعانه است. با وقع اتفاقات متعدد همچون سيل و زلزله آن هم به صورت متناوب شايد وقت آن فرارسيده باشد که بازرسان متخصص شهرساز از سازمان نظام مهندسي و ساختمان کشور بر رعايت اينگونه موارد نظارت داشته باشند تا بتوانيم شاهد ساختمان‌هاي ايمن باشيم.
نبود بازرسي دوره‌يي حتي پس از پايان کار ساختمان و قوانين ناقص باعث مي‌شود که مالکان پس از مدتي اقدام به انجام تغييرات اختصاصي خود در ساختمان کنند و توجهي به ايمني نداشته باشند. براي مثال هم‌اکنون در بين طبقات ساختمان به جاي در‌هاي شيشه‌يي پرخطر از در‌هاي چوبي بدون رنگ استفاده مي‌کنند و سازمان آتش‌نشاني نيز از ساختمان بازديد و تاييد مي‌کند ولي پس از مدتي اين در‌ها توسط مالکين رنگ يا به کلي حذف مي‌شود. همچنين ساختمان‌هاي با نماي شيشه باعث مي‌شود هنگام زلزله بر تعداد مصدومان افزوده شود و هنگام آتش‌سوزي شيشه‌ها فرو بريزد و ساختمان مانند يک دودکش عمل کند و مانند پلاسکو فرو بريزد. نصب کولر‌هاي گازي روي نماهاي بيروني ساختمان باعث مي‌شود در مواقع بحراني روي سر مردم فرو بريزد. همچنين بايد عرض خيابان و کوچه نسبت به ارتفاع ساختمان‌ها بررسي شود و کاربري آن طبق نقاط دسترسي و شعاع عملکرد مشخص شود.
ايمني نبايد فقط در داخل ساختمان‌ها موردتوجه باشد، بلکه هنگام بحران بايد به تخليه اضطراري ساختمان و محله نيز توجه داشته باشيم و سناريوهاي مختلف را بررسي و پياده‌سازي کنيم و آموزش‌هاي لازم را به مردم محله و مالکان ساختمان‌ها ارائه کنيم و در سطح هر محله مانور مخصوص به خودش را برگزار کنيم تا مردم و مالکان مجتمع‌هاي تجاري بدانند در مواقع بحراني چه کاري بايد انجام بدهند تا صدمات ناشي از حادثه را به حداقل ممکن برسانند.
اقدامات شهرداري در بحث ايمن کردن ساختمان‌ها در اين سال‌ها نسبتا قابل قبول بوده است ولي متاسفانه در خصوص موارد ذکر شده، کار کارشناسي صورت نگرفته است، زيرا اين موارد در حيطه تخصص مهندس شهرساز است و شهرداري هم‌اکنون در چارت سازماني خود از متخصصان شهرساز بي‌بهره است.
همچنين شهرداري‌ها بايد هر چه سريع‌تر به سمت هوشمند‌سازي شهر حرکت کنند و نخستين گام‌ها بايد با ورود و گسترش و استفاده کاربردي از نرم‌افزار‌هاي تخصصي شهرسازي نظير cityengine و Gis در شهرداري‌ها باشد. بدين شکل مديران شهري و بازرسان مي‌توانند شهر را در حالت سه‌بعدي رصد کنند و گزارش‌هاي مختلفي از وضعيت کاربري و قدمت بنا و کيفيت و طبقات آنها بگيرند هر زمان ساختماني از معيار‌هاي استاندارد خارج شود، توسط اينگونه نرم‌افزارها به راحتي شناسايي مي‌شوند و جهت استاندارد‌سازي آن اقدام مي‌شود. اين پروژه در کشور‌هاي پيشرفته پياده‌سازي شده است ولي متاسفانه در ايران فقط به صورت کليشه‌يي با آن کار مي‌کنند و حتي بسياري از متخصصان و مديران شهري حتي نام CityEngine را هم نشنيده‌اند.
گرچه قشر شهرسازان در تلاش هستند که مديران و متخصصان را با اين تکنولوژي آشنا کنند ولي اين کار نياز به اطلاع‌رساني و آموزش وسيع دارد. زيرا اگر همه کار‌ها را به نيروي انساني وابسته کنيم و از نرم‌افزار‌هاي جديد در بدنه مديريت شهري استفاده نکنيم، ممکن است زياد دچار اشتباه شويم و يکي از اين اشتباهات منجر به حادثه‌يي ديگر مانند پلاسکو خواهد شد. هوشمند‌سازي سيستم مديريت شهري مي‌تواند با کمک استارت‌آپ‌هاي کشور شروع شود و با اختصاص بودجه و حمايت از آنها مي‌تواند به‌عنوان يک محصول به ساير کشور‌هاي منطقه صادر کرد.
اکنون زمين و خانه و املاک در ايران به عنوان کالاي سرمايه‌يي مطرح است و با اينکه اين موضوع براي اقتصاد کشور يک نقطه ضعف محسوب مي‌شود ولي مي‌توان از آن به عنوان يک فرصت نيز استفاده کرد بدين شکل که ايده‌هاي هوشمند‌سازي ساختمان و به‌دنبال آن هوشمند‌سازي شهر را اجرا کرد و مالکان و سازندگان با اضافه کردن اين مورد به املاک خود بتوانند با ارزش افزوده بيشتري املاک خود را به فروش برسانند و بدين‌ترتيب هوشمند‌سازي و کنترل ايمني ساختمان توسط خود مالکان و بدون اجبار انجام مي‌شود.
به نظر بنده گره مشکلات ايمني ساختمان‌ها و شهر‌هاي ما فقط با همکاري سازمان نظام مهندسي ساختمان و شهرداري و به دست مهندسان شهرسازي باز مي‌شود. شهرسازان بايد ناظر بر رعايت قوانين شهري باشند و با شناسايي مشکلات وضع موجود، پيشنهاد‌هاي خود را براي آينده شهر و ساختمان‌ها ارائه کنند سپس مهندسان معمار طرح زيبايي شناختي و انسان‌مداري ساختمان را پيشنهاد دهند و مهندسان عمران طرح سازه ساختمان‌ها را ارائه کنند. درنهايت با همکاري مهندسان شهرساز و معمار و عمران مي‌توان اطمينان حاصل کرد که ساختمان طبق طرح تفصيلي و طبق نظر معمار خوش‌ذوق و طبق تاييد مهندس عمران داراي سازه‌يي قدرتمند ساخته مي‌شود و ادامه اين روند منجر به ايجاد شهر‌هايي با قانون و انسان‌محور و مقاوم و ايمن است.
*نريمان شيوندي کارشناس ارشد برنامه ريزي شهري*