باید با فرهنگ سازی عمومی در زمینه کتابخوانی، گامی موثر برای جهش علمی کشور برداشته شود و آن چنان که سلامت جسم در حوزه بهداشت مورد توجه قرار می گیرد، سلامت روح نیز در حوزه فرهنگی مورد عنایت مسئولین باشد.
۰
کتاب، قلم،قرائت و کتابت واژه هایی هستند که گرچه از نظر ظاهر تفاوتهایی لفظی با هم دارند اما در باطن و محتوا، متبادر بوده و معانی مرتبط به هم این الفاظ، در نهایت با نگارش لغات از یک سو و مطالعه از سویی دیگر، انتقال اطلاعات و در نهایت آگاهی بخشی را به همراه خواهند داشت.
آنچه از لابلای صفحات تاریخ به نسلهای کنونی منتقل شده گواه این است که نگارش و قرائت عناصری مهم در انتقال دانش و تجربیات بوده که در اعصار مختلف به شکلهای گوناگون انجام گرفته است از نقش و نگارهای حکاکی شده بر دل سنگها، و حتی غارها و کوهها گرفته تا نگاشته های ثبت شده بر لوح های آهنی و به مرور بر پوست چرم و به دنبال پیشرفتها، اختراع کاغذ، همگی موید اهمیت انتقال علوم از راه نگارش و مطالعه است.
کتاب، واژه ای است که هم نگارش و هم مطالعه را در برداشته و در آموزه های دینی هم قلم وکتاب به لحاظ اینکه می تواند با بهره گیری از معارف اسلامی سعادت انسان را به همراه داشته باشد جایگاه قابل توجهی دارد که در آیات مختلف قرآن این اهمیت به وضوح خودنمایی می کند که شاهد مثال ساده آن به شب با عظمت بعثت حضرت رسول اکرم(ص) برمی گردد آنجایی که عظمت خواندن در آیه «اقرأ باسم ربک الذی خلق» جاودان گشته و خواندن نیز به عنوان معجزه ای برای پیامبر امی آخرالزمان نشانه شد و نمونه های زیادی از این مثالها که جای بسی تفسیر، مداقه و نظر پردازی دارد.
اما امروزه شاهد آن هستیم که با گسترش زندگی ماشینی و وجود شکل های مختلف زندگی و طبیعتا مشکلات روزمره فراوان، برنامه ریزی کمتری در زمینه کتابخوانی در جامعه رواج دارد حتی قصه گویی های ساده زمانهای گذشته که پدربزرگها و مادر بزرگها برای نوه های خود انجام می دادند به گنجینه های خاطرات قدیمی سپرده شده و جای خود را به تکنولوژی روز و بعضا ابزار خطرناک ضد فرهنگی مثل بازیهای رایانه ای و استفاده از تبلت و موبایل با محتواهای ضد اخلاقی و ضدفرهنگی داده است و کمتر مادری دیده می شود که مثل زمانهای نه چندان دور گذشته کتاب داستان به دست گیرد و برای دردانه اش قصه گویی کند،چرا که مادران هم این روزها غالبا یا دنبال مدلهای لباس و الگوهای آرایشی بوده و یا اسیر چت و ارتباط در شبکه های اجتماعی موبایلی!! و در واقع وقتی برای پرداختن به اوقات فراغت فرزندان نداشته و کودکان نیز با بهره گیری از الگوی غلطی که از والدین می آموزند و نیز برای پر کردن خلأ بی توجهی به خود از سوی پدر و مادر و همچنین پرکردن اوقات تنهایی به وسایل الکترونیک و خطرناک روزمره روی آورده و این چنین راه ارتباط بسته شده و کودک با اسیر کردن خود در حصاری از تنهایی کم کم به انزوا روی آورده و سلامت روانش در معرض انواع و اقسام آسیبهای اجتماعی قرار میگیرد.
در زندگی کودکانه کودکان امروزی دیگر نه آن نشاط حاصل ازگوش کردن قصه های «شنگول و منگول و حبه انگور» وجود دارد و نه آن طراوت حاصل از نگاه مهربان والدین که تمام دغدغه هایشان توجه به فرزند و پرکردن اوقات بیکاری آنان بود و این گونه جامعه به سمت نهادینه کردن زندگی غربی با حاکمیت روح افسردگی و سرخوردگی در خانواده ها قدم گذاشته که خود رفته رفته از آسیب به تهدیدی جدی برای جامعه مبدل خواهد شد.
بررسیها بیانگر آن است که میانگین مدت مطالعه در کشور ما حدود13دقیقه است که از متوسط جهانی 47دقیقه دور هستیم و این یعنی به صدا درآمدن زنگ خطر برای جامعه ای که از هر طرف مورد هجوم و تجاوز فکری و فرهنگی متجاوزان در میدان جنگ نرم است و آگاهی بخشی و بصیرت افزایی ضرورتی انکارناپذیر بوده که با روند فعلی و دورشدن جامعه خصوصا نسل جوان از مطالعه و بیگانه شدن با کتب سودمند، ضربه های غیرقابل جبرانی به پیکره عقیدتی و فرهنگی جامعه وارد خواهد کرد.
مسئولین دولتی در تشکلی همچون شورای عالی انقلاب فرهنگی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سایر نهادها و دستگاههای فرهنگی باید با تدبیر لازم و برنامه ریزی منسجم زمینه آشتی مردم را با کتاب فراهم نمایند و غبار غربت از کتابهای دفن شده در زیرخاک قفسه های کتابخانه ها زدوده تا این یار مهربان و خوش بیانی که در شعرکتاب فارسی سال دوم ابتدایی به ما معرفی شده است از مظلومیت رهایی یابد.
ضرورت دارد با فرهنگ سازی عمومی و برنامه ریزی برای توسعه کتابخوانی مدرن الکترونیک در جامعه و حتی تجهیز کتابخانه ها به فناوری روزگامی موثر برای جهش علمی کشور همراه با بصیرت افزایی برداشته شود و آن چنان که سلامت جسم در حوزه بهداشت مورد توجه قرار می گیرد سلامت روح نیز در حوزه فرهنگی مورد عنایت مسئولین باشد چراکه اگر فرهنگ آسیب دید حوزه های دیگر، عمومی و اجتماعی باید قربانی راه فرهنگ شوند.
براین اساس باید هم خانواده ها و هم نهادها و دستگاههای ذیربط با تدوین برنامه ای مبسوط و مفصل نسبت به ایجاد جاذبه های لازم برای نهادینه کردن فرهنگ کتابخوانی خصوصا در میان نسل نوجوان،جوان و آتیه ساز جامعه اقدامی اساسی کرده که این مهم باید با تیزبینی و نگاه مسئولانه در برابر قشر آینده ساز صورت گیرد و اگر غیر ازاین باشد باید منتظر سرخوردگیها، افسردگیها و نهادینه شدن مدل زندگی غربی با استفاده بی رویه از وسایل الکترونیک رایج امروزی در جامعه بوده و بصیرت، علم و نشاط حاصل از دانایی را در موزه آثار کهن به نظاره بنشینیم.
یادداشت از احسان ربیعی
انتهای پیام/