برخی مردم شهرستان فارسان از وجود مکان هایی برای استعمال آزادانه قلیان و دیگر مستعملات دخانی در این شهر گلایه مندند. در این یادداشت قصر بررسی ورود، نوع فعالیت، تاریخچه و علت های گرایش به این ماده دخانی را در این شهرستان داریم.
۰
تاریخ انتشارشنبه ۲۶ بهمن ۱۳۹۲ - ۱۴:۲۷
کد مطلب : ۱۲۶۰۸
مروری بر وضعیت مکان های ترویج قلیان در فارسان
عدم وحدت رویه در مقابله با فعالیت قلیان خانه ها از کجا آب می خورد؟
آنچه که از زبان همسایگان این قلیانی ها بارهای بار به مراجع گوناگون منعکس شده است ایجاد نارضایتی شدید از درگیری های مکرر و روزانه در این مراکز بوده به نحوی که این موضوع به یک رویه ثابت برای آنان تبدیل شده است.
عدم تعهد به زمان کار در این مراکز و اینکه اکثرا تا ساعات ۱ یا ۲ بامداد باز بوده و به قول معروف مشتری دارند نیز بر نارضایتی همسایگان آنان افزوده است.
طبق آمار احتمال به صحت که در این قلیانی ها ( شهر فارسان ) و از ۹ قلیانی فعال در شهر و حدود ۲۵ قلیانی شهرستان و اکثرا از زیان خود صاحبان گرفته شده است به طور متوسط روزانه هر قلیانی ۱۰۰ الی ۲۰۰ نفر را سرویس دهی می نماید که با توجه به قیمت آن ( ۲۰۰۰ تومان برای قلیان و۵۰۰ تومان برای چای ) درآمد روزانه بین۰۰۰ ۲۵۰ هزار تومان ۵۰۰۰۰۰ هزار تومان که قریب به ۷۰ درصد آن سود می باشد را نصیب صاحبان قلیانی ها می کند .
عدم وحدت رویه در برخورد با قلیانی ها
متاسفانه به دلایل مختلف در سنوات گذشته بارها در مجموعه دولت و مجلس و وزارت بهداشت ودرمان کشور استفاده از قلیان ممنوع و پس از مدتی آزاد اعلام شده است و همین امر دست دستگاههای اجرایی و نظارتی از جمله ( اصناف ، بهداشت و درمان ، اماکن ناجا ) را در خصوص نحوه برخورد با این صنف محدود کرده است تا آنکه پس از گزارشات مکررمردمی و نوشتن طومار، مردم در شهر فارسان خواستار برخورد و جمع آوری قلیانی ها شدند که در سال ۹۱ با تلاش امام جمعه و همه دستگاه های اجرایی این امر برای حدود ۳ ماه اجرایی شد، متاسفانه عدم همراهی برخی دستگاه ها و دخالتهای نسنجیده و در نهایت فک پلمپ توسط این افرادو عدم پلمپ مجدد، باعث شد تا برخی صاحبان قلیانی عملا برای دست اندرکاران اجرایی شهرستان خط و نشان بکشند که ما می توانیم پلمپ را باز و هیچ کس هم هیچ کاری نمی تواند بکند تا آنکه در سال ۹۲ نیز مجددا بحث پلمپ قلیانی ها مطرح و اجرایی شد که مجددا به علت منافع شخصی برخی افراد و کسب شهرت و ... مجددا پلمپ برخی قلیانی ها باز و آنچه در این گیرو دار همچنان فناو نابود می شود جوانان و خانواده های این جوانانی است که به توجیح نبود مراکز فرهنگی و تفریحی و کوتاهی مسئولین امر همچنان فنا و نابود می شود .بنا بر دانشنامه ایرانیکا، تاریخ دقیق اولین استفاده از قلیان مشخص نیست. اولین تصویری که از قلیان به وسیله هنرمندان ایرانی کشیده شده، احتمالاً تصویر نشمی عدم وحدت رویه در برخورد با قلیانی ها
متاسفانه به دلایل مختلف در سنوات گذشته بارها در مجموعه دولت و مجلس و وزارت بهداشت ودرمان کشور استفاده از قلیان ممنوع و پس از مدتی آزاد اعلام شده است و همین امر دست دستگاههای اجرایی و نظارتی از جمله ( اصناف ، بهداشت و درمان ، اماکن ناجا ) را در خصوص نحوه برخورد با این صنف محدود کرده است تا آنکه پس از گزارشات مکررمردمی و نوشتن طومار، مردم در شهر فارسان خواستار برخورد و جمع آوری قلیانی ها شدند که در سال ۹۱ با تلاش امام جمعه و همه دستگاه های اجرایی این امر برای حدود ۳ ماه اجرایی شد، متاسفانه عدم همراهی برخی دستگاه ها و دخالتهای نسنجیده و در نهایت فک پلمپ توسط این افرادو عدم پلمپ مجدد، باعث شد تا برخی صاحبان قلیانی عملا برای دست اندرکاران اجرایی شهرستان خط و نشان بکشند که ما می توانیم پلمپ را باز و هیچ کس هم هیچ کاری نمی تواند بکند تا آنکه در سال ۹۲ نیز مجددا بحث پلمپ قلیانی ها مطرح و اجرایی شد که مجددا به علت منافع شخصی برخی افراد و کسب شهرت و ... مجددا پلمپ برخی قلیانی ها باز و آنچه در این گیرو دار همچنان فناو نابود می شود جوانان و خانواده های این جوانانی است که به توجیح نبود مراکز فرهنگی و تفریحی و کوتاهی مسئولین امر همچنان فنا و نابود می شود .کماندار کار رضا عباسی، نقاش مشهور دربار شاه عباس بزرگ است، که تا اواخر نیمه اول قرن یازدهم هجری زنده بوده‌است.
سیاحان اروپایی که به ایران سفر کرده‌اند از جمله تاورنیه که در دوران صفویه به ایران آمد به قلیان و کشیدن تنباکو در ایران اشاره کرده‌اند. از جمله وی نوشته‌است که «ایرانیان تنباکو را با دستگاهی کاملاً اختصاصی می‌کشند. در کوزه گلی دهان گشادی به قطر سه انگشت، تنه قلیانی از چوب یا نقره که سوراخی در وسط دارد قرار می‌دهند، و بر سر آن مقدار تنباکوی نم‌دار با کمی آتش می‌گذارند، و در زیر قلیان سوراخ ممتدی است که، در حالی که نفس را بالا می‌کشند، دود تنباکو با شدت از امتداد سوراخ پایین آمده و داخل آب که به رنگهای مختلف می آمی‌زد داخل می‌شود.
این کوزه مرتباً تا نصفه آب دارد. دود که در آب است به سطح می‌آید و هنگامیکه نفس را بالا می‌کشند، از نی قلیان دود به دهان وارد می‌شود. به واسطه آبی که به قلیان می‌ریزند دود تنباکو تصفیه می‌شود و کمتر ضرر می‌رساند. والا با این همه قلیان که می‌کشند، مقاومت برای آنها غیر ممکن است. ایرانیان زن و مرد، به طوری از جوانی عادت به کشیدن تنباکو کرده‌اند، که کاسبی که باید روزی پنج شاهی خرج کند، سه شاهی آن را به مصرف تنباکو می‌رسانند. می‌گویند اگر تنباکو نمی‌داشتیم چطور ممکن بود کیف و دماغ داشته باشیم.»
اولئاریوس نیز که در سال ۱۰۴۶ در ایران بوده می‌نویسد که «چندین گونه ظرف قلیان در ایران ساخته می‌شد. شیشه‌ای، کوزه‌ای، از جوز هندی (نارگیله)، کدوئی که تا نیمه آب می‌شد و گاهی در آن عطر می‌ریختند».
شاردن، دیگر سیاح دوران صفوی، در سفرنامه خود می‌نویسد که، شاه عباس بسیار کوشید تا از استعمال قلیان در بین مردم جلوگیری کند. برای این کار، روزی در مجلسی رسمی دستور داد که به جای تنباکو قلیان مهمانان را با پهن چاق کنند، و سپس در حالیکه آنان مشغول کشیدن قلیان خود بودند گفت که، این تنباکو را که وزیر همدان برای من فرستاده‌است و ادعا می‌کند که بهترین تنباکوی دنیاست، چگونه است؟ آنان همگی از این تنباکو تعریف کردند.
آنگاه شاه خطاب به آنان گفت «مرده شور چیزی را ببرد که نمی‌توان آن را از پهن تشخیص داد». سرانجام کار مخالفت شاه عباس بزرگ با تنباکو به تحریم آن کشید، و هنگامیکه در گرجستان متوجه شد، سربازان او پول خود را صرف کشیدن تنباکو و توتون می‌کنند آن را ممنوع ساخت، و تجاری را که توتون و تنباکو به اردوی او آورده بودند با تنباکوی خود یک جا سوختند، و سربازانی که مرتکب کشیدن توتون و تنباکو می‌شدند بینی و لبانشان را می‌بریدند.
قلیان در دوران قاجار بخشی از ضرورتهای زندگی بود. اشراف و بزرگان در خانه‌های خود انواع قلیان نگهداری می‌کردند که بعضی از آنها جواهرکاری شده بودند. واقعه قیام تنباکو در دوران قاجار و در نتیجه فتوایی توسط میرزا حسن شیرازی مبنی بر تحریم مصرف و فروش تنباکو رخ داد.
قليان و مخاطرات اجتماعي :
در سالهاي گذشته استفاده از قليان به سنين بالا محدود مي شد، در حالي كه در چند سال اخير ضمن افزایش استفاده از قليان متاسفانه نوجوانان و جوانان به طرفداران اصلي آن تبديل شده اند.
تاسف بارتر اینکه اخيرا" قليان مصرف خانوادگی پيدا کرده است. يعنی پدر و مادر همراه با فرزندان جوان و نوجوان خود، در مکان های تفريحی عمومی، قليان دود می کنند .
خانوادگی شدن قليان باعث شروع عادت به نيکوتين در نوجوانان می شود. بطوریکه علاوه بر اين که قباحت و زشتی مصرف دخانیات و به تبع آن مصرف نيکوتين در نوجوانان از بين می رود، آنان را به نيکوتين نيز عادت می دهد و همین امر باعث می شود به مرور مصرف قلیان به مصرف سيگار تبديل شود ، چرا كه قليان را در هر مكان و زماني نمي‌توان كشيد ( قليان براي آماده شدن نياز به وسايل و ابزار و ذغال و ... دارد ) اما سيگار به راحتي در هر مكان و زماني قابل دسترسي مي باشد . به همين جهت بعد از مدتی نوجوانی که به مصرف نيکوتين به وسيله قليان عادت کرده است، جهت تامين نيكوتين بدن خود به سيگار روی می آورد .
قليان و مخاطرات پزشكي :
تنباکويی که در قليان مصرف می شود غالبا" از نوع نامرغوب ترين تنباکوهاست. آلودگي اين تنباكوها به يك نوع باکتری موسوم به كوكسي گرم مثبت و يك نوع قارچ موسوم به آسپرژيلوس به اثبات رسيده است . تحقيقات نشان داده است مصرف اين تنباكوها آسيب‌هاي جبران ناپذيري به ريه و دستگاه تنفس انسان وارد مي‌كند و علاوه بر سرطانزا بودن اين مواد دخاني، بيماري پنومونی را بطور چشمگيري در مصرف كنندگان افزايش مي‌دهد.
نكته قابل توجه اينكه اين تنباکوها به علت نا مرغوب بودن قابل استفاده در سيگار نبوده و به همين دليل آن را با انواع مواد شيميايی و اسانس ميوه ترکيب می کنند و به اسم توتون ميوه ای می فروشند كه اين امر بيماری زايی دود آن را چند برابر می کند.
تحقيقات نشان داده است كشيدن قليان همانند سيگار مي تواند خطر ابتلاء به سرطان ، بيماریهای قلبى، سكته، عقيم شدن، افزايش فشار خون، مشكلات باردارى، بيمارى هاى لثه، بيمارى هاى دندان، مسدود شدن شريان ها، زخم معده و آب مرواريد چشم را افزايش دهد . نكته مهم اينكه در قليان مواد سمي حاصل از سوختن ذغال به دود آن افزوده مي شود كه به همين دليل بيماريزايي دود حاصل از كشيدن قليان به مراتب از دود سيگار بيشتر مي شود .
مقايسه بيماريزايي سيگار و قليان :
• بررسی ها نشان داده است هر پكي كه به قليان زده مي‌شود تقريبا ۴۰ برابر يك پك سيگار، دود به ریه فرد مي‌رساند و از طرف دیگر به دليل درجه حرارت بسیار بالای ناشی از اشتعال ذغال، مواد سمي و سرطان زاي بيشتري به وجود مي‌آيد.
• ميزان تركيب سمي منواكسيد كربن در قليان حدود ۱۰ بار بيشتر از سيگار است.
• نحوه پك زدن به قليان به صورتي است كه فرد با مكش عمیق باعث باقي ماندن دود در عمق ريه شده و به همین خاطر دود قلیان در مقایسه با دود سیگار زودتر باعث تخریب بافت ریه می شود.
• مقدار نيکوتين موجود در يک وعده کشيدن قليان با مقدار نیکوتین موجود در يک بسته کامل سيگار برابری می کند. ( قلیان اعتياد آور تر است )
• در دود سيگار حدود ۴۰۰۰ تركيب شيميايى شناسايي شده است كه تحقيقات نشان داده است بيش از ۵۰ مورد آن ها سمى هستند . تقريبا“ تمامي ۵۰ ماده سمي موجود در دود سيگار هنگام كشيدن قليان نيز توليد شده ضمن اينكه ميزان منوكسيد كربن ـ فلزات سنگين و تركيبات شيميايي سرطانزا كه از ذغال يا مواد تشكيل دهنده قليان متصاعد مي شود به مراتب اثرات سوء بيشتري نسبت به سيگار ايجاد مي كند .
• علاوه بر خطرناك بودن دود قليان براي سلامت دستگاه تنفس ـ قلب و عروق ، عامل منفي ديگر قليان ، انتقال بيماريهاي مختلف از طريق دهان و دندان آلوده به وسيله استفاده مشترك چند نفر از يك ني قليان است كه باعث انتقال بيماريهايي مثل سل، هپاتيت و... مي شود.
• در بين عموم مردم تصور بر اين است که آب قليان ، سموم حاصل از سوختن تنباكو و ذغال را جذب می کند اما اين تصور فقط در صورتی صادق است که اين سموم در آب قابل حل باشند! كه البته اينطور نيست و دودي كه از قليان توليد مي شود مقادير زيادي سموم خطرناك دارد كه باعث بروز ناراحتي و بيماري هاي مختلف مي شود.
هر وعده قلیان برابر یک پاکت سیگار
متخصصان اعلام می کنند که مصرف کنندگان قلیان، در هر بار مصرف، دود بسیار زیادتری را در مقایسه با کشیدن یک نخ سیگار دریافت می کنند.
افراد سیگاری که به طور متداول ۸ تا ۱۲ نخ سیگار در روز مصرف می کنند، به طور متوسط با ۴۰ تا ۷۵ پُک که به مدت ۵ تا ۷ دقیقه به طول می انجامد، حدود ۵ تا ۶ لیتر دود استنشاق می کنند و این در حالی است که مصرف کننده ی قلیان در هر وعده مصرف که به طور متداول ۲۰ تا ۸۰ دقیقه طول می کشد، حدود ۵۰ تا ۲۰۰ پُک می زند که هر پک به طور متوسط حاوی ۱۵/۰ تا یک لیتر دود است.
دود به همراه رطوبت
دکتر ایرج خسرونیا، رئیس انجمن پزشکان داخلی ایران، با اشاره به اینکه دود قلیان همان مضرات سیگار را دارد، در مورد سایر عوارض کشیدن قلیان می گوید:
"به دلیل مرطوب بودن راه‌های هوایی و مجرای خروج دود، قلیان می تواند عامل مهمی جهت رشد میکروب ها و قارچ ها باشد.تحقیقات اخیر نشان داده‌اند که کشت مواد داخل لوله ی قلیان حاوی صدها نوع قارچ و میکروب بوده و این میکروب‌ها و قارچ ها به راحتی توسط دود، وارد دستگاه تنفس شده و ایجاد عفونت های مزمن می کند.
در ابتدا شخص متوجه بیماری خود نمی شود، ولی سال های بعد به دلیل نفوذ این قارچ ها و میکروب ها در لایه‌های مختلف ریه، بیماری هایی مثل برونشیت، برونشکتازی، آمفیزم ریه و در نهایت آسم ایجاد می شود. این در حالی است که شخص هنگامی به بیماری خود پی می برد که متأسفانه چاره‌ای جز تحمل بیماری تا آخر عمر نخواهد داشت."
دکتر خسرونیا با اشاره به اینکه شخص مبتلا به بیماریهای مختلف ریه اگر به استعمال دخانیات و کشیدن قلیان ادامه بدهد بدون شک مبتلا به سرطان ریه و دستگاه تنفسی خواهد شد، اضافه می کند:"متأسفانه به اکثر تنباکو‌هایی که در سال های اخیر به بازار آمده اسانس‌هایی اضافه می شود که این اسانس ها علاوه بر تحریک دستگاه تنفس موجب حساسیت و آلرژی می گردد، بنابراین علاوه بر بیماریهای ذکر شده، رینیت آلرژیک و سرفه‌های مزمن همراه با خلط را برای فرد به همراه دارد."
انتقال بیماری از طریق قلیان
اگر دود قلیان وارد ریه نشود و فقط از راه دهان خارج شود، آسیبی به ریه‌ها وارد نمی شود! این جمله‌ای است که از زبان بسیاری از مصرف کنندگان قلیان شنیده می شود."این تصور، تصوری کاملاً غلط است، چون دود از طریق مخاط دهان و حنجره جذب بدن گشته و آثار سوء خود را می گذارد. حتی در هوایی که دود قلیان آزاد می شود، افرادی که قلیان نمی کشند و در معرض دود قرار گرفته اند، در طولانی مدت دچار عوارض آن خواهند شد."
دکتر شهرام آگاه، متخصص داخلی و عضو هیأت علمی دانشگاه ایران نیز در مورد مصرف قلیان می گوید: "بر خلاف تصور عمومی که عده‌ای معتقدند وجود آب قلیان جلوی مواد مضر و سمی آن را می گیرد، بیشتر این مواد سمی از جمله نیکوتین و خاکستر وارد ریه می شوند و به خاطر دَم‌های عمیقی که فرد برای جذب دود می زند، تخریب‌های جدی به حبابچه‌های ریه وارد می شود."
وی با اشاره به اینکه سرطان ریه، سرطان لب و دهان و حنجره، سرطان مری و معده، لوزالمعده، کبد و سرطان روده بزرگ از عوارض بد‌خیم استفاده از سیگار و قلیان هستند، در مورد عوارض خوش‌خیم آن می گوید:
"این عوارض شامل زخم‌های گوارشی هستند. همچنین قلیان باعث ریفلاکس معده(برگشت اسید معده به مری) می شود که در نتیجه ی آن فرد سوزش شدیدی در سر دل دارد و دچار تهوع می گردد. حتی بیماری ریفلاکس در بعضی موارد منجر به سرطان مری نیز می شود."
به گفته ی وی میزان و عمق دَم در حرکت دادن آب قلیان بسیار مهم است و قلیان با وجود اینکه کمتر مصرف می شود، اما حجم دودی که از طریق آن وارد بدن می شود، ۱۰ تا ۲۰ برابر دود ناشی از مصرف سیگار است.بنا به گفته ی متخصصان دود استنشاق شده از قلیان، نه تنها همه ی مواد سرطان زای دود سیگار را دارا است، بلکه مونوکسیدکربن بیشتری هم دارد.به علاوه، دود قلیان مجموعه‌ای از مواد سرطان زای دیگر را دارد که ناشی از سوختن زغال است و خطر انتقال بیماریهای عفونی مانند سل را نیز افزایش می دهد.
دکتر آگاه با اشاره به اینکه نیکوتین نقش بسیار مهمی در میزان و نحوه ی مصرف مواد دخانی به عهده دارد، می گوید:
"تحقیقات ثابت کرده است افراد سیگاری تا زمانی که میزان نیکوتین دریافتی در آنها به آستانه ی مورد نیاز برای رفع حالت وابستگی برسد، به کشیدن سیگار ادامه می دهند. پس با فرض جذب بخشی از نیکوتین موجود در دود قلیان در اثر عبور آن از آب، مصرف کنندگان قلیان برای رسیدن به آستانه ی ارضای وابستگی، با استنشاق مقادیر بسیار زیادتر دود، در معرض مقادیر بیشتری مواد شیمیایی سرطانزا و گازهای خطرناک مثل منو‌اکسید‌کربن قرار می گیرند.این موضوع مصرف کنندگان قلیان و اطرافیان آنها را که در مواجهه با دود تحمیلی آن قرار دارند، همانند مصرف کنندگان سیگار به انواع سرطان ها، بیماری های قلب و عروق، تنفسی و آثار سوء در دوران بارداری مبتلا خواهد ساختهم اکنون سالانه ۵ میلیون نفر در دنیا به علت استعمال دخانیات، جان خود را از دست می دهند که با ادامه ی این روند تا ۲۰ سال آینده تعداد قربانیان به ۱۰ میلیون نفر در سال می رسد.بر اساس تازه‌ترین آمارهای ملی نیز ۳ درصد نوجوانان ایرانی سیگار می کشند و ۱۴ درصد آنان از سایر مواد دخانی و عمدتاً از قلیان استفاده می کنند.
بحث همیشگی دولت ها
اولین بار در سال ۷۱ جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات، ممنوعیت استعمال قلیان را به هیات وزیران، ریاست جمهوری و مجلس ارائه داد که از این سال تا سال ۷۶ مصوبه مجموعه هیات دولت و مجمع تشخیص مصلحت نظام قرار گرفت و براساس آن استعمال سیگار و مواد دخانی در اماکن عمومی ممنوع اعلام شد. با این حال، ورق چندبار برگشت و قلیان دوباره بر میزهای قهوه خانه ها جا خوش کرد.
در سال ۱۳۸۳ باز مصرف قلیان در اماکن عمومی کشور ممنوع شد. ولی این ممنوعیت ادامه نداشت و در سال ۱۳۸۴با اصلاح تبصره ماده۱ آیین نامه ممنوعیت استعمال و عرضه سیگار و سایر مواد دخانی در اماکن عمومی، قهوه خانه ها و رستوران های سنتی مجاز به عرضه سیگار و مواد دخانی شدند. اما به فاصله کمتر از یک سال، ورق باز هم برگشت و قلیان ها دوباره جمع شدند. از آن زمان تا سال ۸۶ قهوه خانه داران چندان زیر ذره بین اداره سلامت وزارت بهداشت نبودند اما در دولت نهم، وقتی بحث ممنوعیت قلیان ها دوباره مطرح شد، مخالفت سازمان میراث فرهنگی و صنف قهوه خانه داران باعث شد تا سیاست های متعادل تری درباره قلیان اعمال شود.نتیجه آن شد که پای قلیان به صورت محدود به قهوه خانه ها باز شد و استعمال آن فقط در اماکن دارای پروانه، به شرط استفاده نکردن از توتون های اسانس دار مجاز بود. در دولت دهم اما باز هم سیاست های وزارت بهداشت، به ممنوع کردن قلیان معطوف بود. تا جایی که وقتی جمع آوري قليان از قهوه خانه ها با راي هيات عمومي ديوان عدالت اداري تصویب شد، رئيس اتحاديه قهوه خانه هاي سنتي کشور از تعطیلی قریب الوقوع این صنف خبر داد. علایی گفته بود با تعطیلی قهوه خانه ها در سال ۸۶ مشتری‌ها به زیرزمین‌ها رفته و مشکلات فراوان زیادی را بوجود آوردند. اتفاقی که نجفی ریس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری سابق هم معتقد بود در صورت ممنوعیت استعمال قلیان در رستوران ها و قهوه‌خانه ها، آسیب‌های بیشتری اتفاق می‌افتد. او در برنامه پایش گفته بود: «ببینید چقدر امکان تحرک، تفریح و حتی نفس کشیدن برای مردم باقی گذاشته ایم؟ نمی گویم هر رستورانی، سرو شود. جلوی قلیان را بگیریم همراه با قلیان چیزهای دیگری هم وارد فضای خانه می شود.»
نجفی که معتقد است استعمال قلیان باید برای زنان هم آزاد باشد، گفته بود: «علما می گویند هر چیز که منع می کنید انسان حریص می شود، اگر این را ملاک تصمیم گیری بگذاریم شاید به این نتیجه برسیم بعضی تصمیمات قبلی اشتباه بوده است. اگر بناست، قلیان باشد برای زن و مرد نباید تفاوت باشد.»
باید دید در دولت یازدهم مجلس، وزارت بهداشت و سازمان میراث فرهنگی چطور موضوع قلیان را حل خواهند کرد. موضوع به ظاهر ساده‌ای که هر بار سر و صدای زیادی به پا می‌کند و تا روی کار آمدن دولت بعدی، مسکوت می‌ماند.
نجفی در حالی از آزادسازی قلیان و نظرسنجی تلویزیونی درباره آن صبحت می‌کند که قلیان در دولت‌های گذشته، همیشه جنجال به پا کرده است. یک طرف میدان این اختلاف، وزارت بهداشت و کمیسیون بهداشت و درمان مجلس است که معتقدند مصرف دخانیات در مکان های عمومی غیرقانونی است و باید با آن مقابله کرد و طرف دیگر ماجرا، صنف قهوه خانه داران و سازمان میراث فرهنگی که قلیان را به عنوان یک جاذبه گردشگری می شناسد.
سخن آخر :
عدم وجود قانون شفاف ، سیاسی و شخصی کاری و تبصره و قوانین جدید و سود سرشار این کسب و کار از طرف دیگر ، شیطنت عمدی برخی دست اندرکاران اجرایی و همراهی آنان با یکی از طرفین این کار ، باعث شده است تا روزانه ۲۵۰۰ الی ۵۰۰۰ نفر از جوانان این شهرستان هزینه ۶الی ۱۲ میلون تومانی( در سال قریب ۴ میلیارد تومان ) فقط در شهرستان فارسان را خرج تفریح ناسالم و کاملا مضر که تبعات اجتماعی ، فرهنگی ، اعتقادی بسیار زیادی برای جامعه که کسی به فکر علاج آن نباشد نمایند
آنچه از مسئولین انتظار می رود آنکه برای یکبار هم شده به حرف پدر یا مادر یکی از این جوانان که صرف حضور دراین اماکن همه جوانی خود را فنا ( یا معتاد یا به علت مباحث اخلاقی یا مشروب و درگیری و ... وجه اجتماعی خود را از دست داده ) گوش دهند و به فکر علاج به هر روش صحیح ( فرهنگی با استفاده از همه پتانسیلها و یا قضایی ) باشند %