گیسوان بلند یلدا مزین با تجملات/به دور از اصالت و فرهنگ ایرانی

یادداشت جهانبین نیوز:
یلدا کاری با گرانی و ارزانی ندارد و هر سال مانند میهمانی به موقع و سر ساعت در بزمی که برایش به پا می‌کنند حاضر می‌شود و با بزرگ و کوچک و زن و مرد هم‌نشین می‌گردد تا باز تنها خاطرات خوبی را به جا بگذارد، شاید این روزها وجود تحریم‌ها و گرانی‌ها و انتشار خبرهای شوک برانگیز تورم قیمت‌ها و اوضاع نابسامان اقتصادی اندازه‌ای شور و اشتیاق دور هم بودن مردم را تحت الشعاع قرار دهد، اما باز مردم به سنت و آیین گذشته خویش پایدار بوده و شب یلدا بلندترین شب سال را با هر آنچه در دست دارند برگزار می‌کنند، و گیسوان سیاه بلند این شب را با فرهنگ اصیل ایرانی می‌آرایند.
فرهنگی که هماره دست خوش تاخت و تازهای ملل دیگر بوده تا او را از اصل خویش به پایین بکشند و آنچه که نظر خودشان است ذره ذره به خورد مردم این دیار‌ بدهند تا شاید به این گونه بتوانند بر فکر و منش مردم تاثیر بگذارند، ناگفته نماند برگزاری شب یلدا هم از این قضیه مستثنی نبوده و شلاق‌های از این هجوم را بر پیکر خود دیده است.
یلدا، همان یلدائیست که همواره در نزد ایرانیان گرامی داشته شده است البته با اینكه امروزه تعدادی از مولفه‌های ویژه این رسم كهن چون گرد كرسی نشستن و شاهنامه خواندن رو به فراموشی گذارده اما هنوز هر ایرانی می‌كوشد بارقه‌های اصلی این آیین را حفظ كند. ایران كشوری با فرهنگی غنی است كه مردمانش بنا به ذوق و سلیقه و طبیعت منطقه‌ای كه در آن زیست می‌كنند هر یك برای برگزاری سنت‌های كهن آداب خاص خود را دارند. ایرانیان قدیم شادی و نشاط را از موهبت‌های خدایی می‌پنداشتند و آیین و جشن شب یلدا یا شب چله بزرگ تا به امروز در تمامی سرزمین كهنسال ایران و در بین همه قشرها و خانواده‌ها برگزار می‌شود.
جشن یلدا در ایران امروز نیز با گرد هم آمدن و شب‎نشینی اعضای خانواده و اقوام در کنار یکدیگر برگزار می‎شود. متل گویی که نوعی شعرخوانی و داستان خوانی است در قدیم اجرا می شده است به این صورت که خانواده‌ها در این شب گرد می‌آمدند و پیرترها برای همه قصه تعریف می‌کردند . آیین شب یلدا یا شب چله، خوردن آجیل مخصوص، هندوانه، انار و شیرینی و میوه‌های گوناگون است که همه جنبهٔ نمادی دارند و نشانهٔ برکت، تندرستی، فراوانی و شادکامی هستند، این میوه‌ها که اکثرا کثیر الدانه هستند نوعی جادوی سرایتی محسوب می‌شوند که انسان‌ها با توسل به برکت خیزی و پر دانه بودن آنها، خودشان را نیز مانند آنها برکت خیز می‌کنند و نیروی باروی را در خویش افزایش می دهند.
اینها باورهای بوده که مردم در گذشته داشته و هنوز هم دارند و سعی در اجرای آن هم هستند اما به قدری این فرهنگ اصیل ایرانی دستخوش تغییرات قرار گرفته و تجملات و زرق و برق‌ها در آن رخنه کرده که بیشتر از آنچه که به اصل فرهنگ شب یلدا و دور هم نشستن‌ها بپردازند به حاشیه‌ها و تزیینات کشیده شده، ناگفته نماند تزیینات زیبا هم نشانی از خوش‌سلیقه‌گی و تفکر زیبااندیشی مردم ما است اما باید به این نکته هم توجه داشت که کودکان امروز ما از شب یلدا چه چیز را برداشت می‌کنند، آیا همان نکته‌های که در ذهن بزرگان بوده و همیشه درصدد بودند تا نسل به نسل منتقل شود یا نه تنها شیکی و زیبایی میوه‌ها و آجیل‌های درشت و به گل آراسته شده است که در ذهن کودکان امروز ما جای می‌گیرد.
یا برای عده‌ای از جوانان که به تازگی زندگی مشترکی را آغاز کرده‌اند نوعی انزجار به وجود آورد که در این موقعیت چگونه بتواند نه با یک مراسم ساده شب یلدا را برگزار کند، چرا که خرج خرید کالاهای مخصوص شب چله بیش از چند ساعتی که با خانواده به دور هم می‌نشینند برایشان آب می‌خورد و همین امر آفتی است که به جان فرهنگ ایرانی ما افتاده و راهی به جز نگرشی عمیق بر آن و تغییر رویه در این راستا نیست.
اگر همین هندوانه و انار که یکی از رکن‌های اصلی در سر سفره‌های شب یلدا است این روزها رکوردهای باورنکردنی قیمت‌های نجومی را تجربه می‌کنند با صرف هزینه‌های دیگر جهت تزیینشان طعمی دیگر از یلدا را به شب زنده داران شب چله می‌چشاند و من ایرانی را به نوعی از فرهنگم بیزار می‌کند، هر چند که نمی‌دانم منشا این انزجار از کجاست آیا در اینجا خود من ایرانی مقصر بوده‌ام که حاشیه‌ها را بر اصل ترجیح داده‌ام یا زیباپسند بودنم و سوء استفاده عده‌ای در این میان به قدری ما را از اصل موضوع دور کرده که فراموش کرده‌ایم علت این شب‌نشینی‌ها و دور هم جمع شدن‌ها ایجاد مهر و صفا است نه به رخ هم کشیدن پولمان برای تزیینات میوه و آجیل و دیگر موارد این آن.
من ایرانی با تمام آداب و رسوم زیبای گذشتگانم مانده‌ام بین دو راهی که به سنت و روش گذشته عمل کنم یا برای اینکه هم ‌رنگ جماعت باشم باید دستی به گردن این آفت‌ها بیندازم تا از قافله تجمل‌گراها عقب نمانم، به حق آفت تجمل‌گرایی نه تنها در برگزاری شب یلدا بلکه در موارد دیگر هم به چشم می‌خورد و هر کسی به ضم خود از خود شروع کند و با سیل فرهنگ به راه افتاده جریانی به وجود آید که با این روند بتوان مبارزه کرد.
مریم ایروانی