انار به عنوان جواهر زمستان در آب و هوای گرمسیر رشد می کند و در مناطقی با زمستان های سرد و تابستان های گرم بهترین رشد را دارد . ایران ،هند و ایالات متحده امریکا از کشورهای اصلی عمل آورنده ی آن هستند.
۰
مشهور است که انار از ایران برخاسته درختی است که منشأ آن به تفاوت، ایران، بین‌النهرین و همچنین نواحی شمال آفریقا ذکر شده، در کل درخت انار را بومی کشور ایران می دانند ،جایی که نزدیک به ۴۰۰۰ سال پیش انار در آن کشت می شده است و در حال حاضر نیز نقش مهمی در آشپزی ایرانی ایفا می کند. انار در کشورهای غربی تا قرن ۱۹ محبوب بوده ، ولی از آن به بعد جذابیت خود را به خصوص به عنوان یک میوه ی تازه از دست داده است.
ترکیبات شیمیایی:قسمت های مختلف درخت انار مخصوصا پوست ریشه و ساقه انار دارای مقدری در حدود ۲۰ درصد تانن و اسید پونی کوتانیک Punicotaniv acid می باشد . پوست درخت انار دارای الکالوئیدی بنام پله تیه رتین Pelletierin است .
انار به نام علمى “Punica granatum L.”از خانواده پونیکاسه “Punicaceae”می باشد. انار که از دیرباز با نام میوه بهشتی از آن یاد شده است از کلمه لاتین (granatum) به معنی میوه ای با دانه های بسیار اقتباس شده است. و دارای مواد مغذی مختلف از جمله ویتامینها و مواد معدنی است. برای نمونه انار دارای مقادیری ویتامین C و ویتامین های گروه B مثل اسید فولیک و نیاسین و مواد معدنی نظیر فسفر، منیزیوم، روی و پتاسیم است. انار با داشتن حدود mg ۲۶۰ پتاسیم در هر ۱۰۰ گرم (در مقابل ۳میلی گرم سدیم) در کاهش فشار خون موثر است.
نتایج تحقیقات مختلف، خواص مفید زیادی را به بخشهای مختلف این میوه نسبت می دهند. برای نمونه، آب انار و پوست آن خواص بالقوه آنتی اکسیدانی دارند و با داشتن اثرات ضد سرطانی در پیشگیری و درمان انواع سرطان موثرند. همچنین نتایج تحقیقات انجام شده بر روی موش اثرات قابل توجه عصاره انار را در جلوگیری از پیشرفت تومورهای پوست و مهار رشد تومور پروستات نشان داده است. بنابراین به عقیده دانشمندان آب انار به دلیل داشتن خاصیت آنتی اکسیدانی و ضد التهابی، احتمالاً می تواند در انسان نقش پیشگیری از سرطان پروستات داشته باشد.
همچنین نتایج یک پژوهش نشان داد که عصاره انار قادر به مقابله با باکتریهای مولد اسهال از جمله گونه هایی از شیگلا است و بنابراین به دلیل داشتن خاصیت ضد باکتریایی و فواید آن، در درمان اسهال توصیه می گردد.
همچنین عصاره انار اثر ضد باکتریایی در مقابل باکتریهای ایجاد کننده پلاکهای دندانی دارد که در سلامت دندانها موثر است. در عین حال آب انار و پوست آن خواص ضعیف استروژنی دارند که می توانند در برطرف کردن عوارض یائسگی موثر باشند. کلمه ی انار در قرآن کتاب مقدس و همچنین اکثر کتب دینی آمده و اغلب به عنوان نماد حاصل خیزی در تاریخ اسطیر نام برده شده است. این میوه در نقاشی های قدیمی چینی وجود داشته و مصری های باستان نیز مردگان خود را با انار به خاک می سپارند. انار یکی از میوه هایی است که از قدیم وجود داشته است حتی در کتب قرآن کریم و مقدس چندین بار نام آن ذکر شده است . هومر شاعر معروف یونان در کتاب خود ( اودیسه ) از آن نام برده است . معروف است که حضرت سلیمان باغ بزرگی پر از درخت های انار داشته که به ان عشق می ورزیده است .
انارویتامبن ها و مواد معدنی
در صد گرم دانه انار مواد زیر موجود است .
انرژی ۳۸ کالری
آب ۸۲ گرم
پروتئین ۰.۴ گرم
چربی ۰.۳ گرم
مواد نشاسته ای ۱۰ گرم
کلسیم ۴ گرم
سدیم ۳ میلی گرم
پتاسیم ۲۶۰ میلی گرم
آهن ۰/۵ میلی گرم
ویتامین ب ۱ ۰.۲ میلی گرم
ویتامین ب ۲ ۰.۰۳ میلی گرم
ویتامین ب ۳ ۰.۰۲ میلی گرم
ویتامین ث ۴ میلی گرم
ارزش غذایی ۱۰۰ گرم انار
۹۷/۸۰ درصد آب
۶۸ کیلو کالری انرژی
۹۵/۰ گرم پروتئین
۳/۰ گرم چربی
۱۷/۱۷ گرم کربو هیدرات
۶/۰ گرم فیبر
۱/۶ میلی گرم ویتامین C
۳/۰ میلی گرم نیاسین
۲۵۹ میلی گرم پتاسیم
این مقدار بیان کننده ی درصدی از میزان توصیه شده ی روزانه برای یک فرد بالغ است.
فواید و خواص درمانی و پزشکی میوه انار
خواص آنتی اکسیدانی: انار منبع مهم آنتی اکسیدان ها ، پتاسیم و ویتامین C است. در واقع آب انار یکی از غنی ترین منابع پلی فنل هاست ، که گروهی از آنتی اکسیدان های قوی هستند. هدف آنتی اکسیدان ها کند کردن یا جلوگیری از صدمه سلولی است که در بسیاری از بیماری ها رخ می دهد. علاوه بر آنتی اکسیدان ، آب انار حاوی دیگر مواد مفید همچون تانن ها و آنتوسیانین ها که بنظر می رسد با بیماری ها مقابله می کنند نیز هست. آب انار همچنین دارای مقدار قابل ملاحظه ای فیبر ، نیاسین و پتاسیم است. قدرت آنتی اکسیدانی آب انار ممکن است تقریبا سه برابر میزان آنتی اکسیدان موجود در چای سبز باشد. سایر میوه ها ی حاوی پلی فنل ها شامل توت سیاه ، زغال اخته ، پرتقال ، سیب و انگور است.
از نظر طب جدید و علم تغذیه :
انار نه تنها سرشار از ویتامین است همچنین دشمن قوی در برابر بیماری هایی همچون سرطان ، بیماری قلبی ، سکته مغزی و فشار خون بالاست.
۱-انار غنی از آنتی اکسیدانهای قوی پلی فنولیک(POLYPHENOL)، تانن(TANNINS)،(PUNICALAGINS) و(ANTHOCYANINS) میباشد.
۲-الاژیک اسید ELLAGIC ACID موجود در اناراز بروز سرطان جلوگیری کرده و رشد تومورهای سرطانی را کند میسازد.
۳-انار برای سلامتی قلب و عروق، جلوگیری از تصلب شریانها و سکته ها، جلوگیری از پیری زودرس و آلزامیر و پیشگیری از سرطانها بویژه سرطان پروستات مفید است.
۴-آب انار خاصیت میکروب کشی و ضذ عفونی کنندگی دارد.
۵-یک انار معمولی ۴۰ درصد نیاز روزانه بدن به ویتامین C را تامین میکند. همچنین انار منبع خوبی از اسید فولیک، پتاسیم و آهن میباشد.
۶-کاهش فشار سیستولیک خون و کلسترول بد نیز از دیگر خواص انار میباشد.
۷- آنتی اکسیدان های موجود در انار ۳ برابر میزان آنتی اکسیدانهای موجود در چای سبز و شراب قرمز است.
۸-انار تشکیل پلاک عروق را تا ۳۰ درصد کاهش میدهد.انار میزان نیتریک اکساید بدن را نیز افزایش میدهد.
۹-انارعطش را برطرف کرده و خنک کننده است.
۱۰-انار برای درمان اسهال،آرتریت،زردی و بواسیر مفید است.
۱۱-انار اشتها آور است.
۱۲-انار تقویت کننده کبد و کلیه ها میباشد.
۱۳-دم کرده پوست انار گلودرد را تسکین میدهد.
۱۴-انار برای التهاب معده مفید است.
۱۵-خانم هائیکه عادت ماهیانه شان منظم نیست می توانند از جوشانده برگهای انار استفاده کنند.
۱۶-انار شیرین ادرار آور است .
۱۷-ملین مزاج است .
۱۸- آب انار شیرین برای بیماریهای مجاری ادرار مفید است .
۱۹-ترشح صفرا را زیاد می کند.
۲۰-خون را تصفیه می کند .
۲۱-برای سالمندان بهترین دارو برای تقویت کلیه است .
۲۲-رنگ صورت را شاداب می کند .
۲۳-صدا را باز کرده و گرفتگی صدا را برطرف می کند .
۲۴- میوه انار سرد و تر و قابض است .آب انار سرد و تر و پوست انار سرد و خشک و بسیار قابض می باشد .
۲۵- کلیه قسمت های درخت انار دارای تان می باشد که بسیار قابض است .
از نظر طب قدیم ایران
طبق نظر حکمای طب سنتی به طور کلی تمام میوه انار سرد، تر و قابض است. آب فشرده انار نیز سرد و تر است و کمتر از پوست انار قابض است. پوست انار سرد و خشک و بسیار قابض است. انار ترش روده‌ها را خراش میدهد. بخصوص اگر ناشتا خورده شود و ممکن است موجب التهاب روده‌ها شود. گل انار بسیار قابض است و پوست درخت و پوست ریشه بسیار قابض‌تر از سایر قسمتها میباشد. اگر آب انار شیرین بعد از طعام خورده شود، برای تصفیه خون و تقویت کبد و یرقان و خفقان و سرفه گرم و صاف شدن صدا و رفع حکه و باز شدن رنگ صورت نافع است. مسهل صفرا و مقوی معده است و برای تب‌های صفراوی و یرقان و جرب و حکه بسیار مفید است. مضمضمه آب آن برای زخم‌های بد دهان نافع است.
کدام قسمت گیاه انار اثر درمانی دارد؟
از تمام گل، برگ، پوست، ساقه‌های سبز و جوان پوست ریشه، پوست میوه و دانه و سرانجام عصاره و آب انار استفاده درمانی بعمل می‌آید. عصاره پوست درخت بعنوان ضد کرم بر ضد تیپ ورم و همچنین بر ضد هایمنولتی دوزیس مؤثر است. عصارۀ آبی اثرش کمتر از عصاره تهیه شده با سرکه میباشد. پوست ریشه آن دارای اثر کرم کشی بر ضد تیناکانینا است. میوه آن دارای مقدار زیادی تانن است. بنابراین بسیار قابض است و جوشانده میوه یا پوست میوۀ آن برای معالجه اسهال و اسهال خونی نافع میباشد. این جوشانده بعنوان مایع شست و شو برای التیام بواسیر و ترشحات سفید مهبل با لکوره آنیز مصرف می‌شود. در مورد التیام زخم گلو و تهیه غرغره جوشانده پوست میوه انار را توصیه میکند. میوۀ انار ضد سرفه و ملین است. گیاه دارای خاصیت باکتری‌کشی نیز میباشد. تخم آن مقوی معده و آب انار مقوی قلب و معده و خنک‌کننده است. برگ درخت انار به حالت تازه یا خشک تیزابهای مطبوعی میدهد که در ضعف اعمال معده، کمی اشتها، حالت تهوع، ضعف عمومی، کم خونی بخصوص در دختران جوان، رفع خستگی عمومی بعد از پایان بیماریها، میگرن، اسهال مزمن اثر مفید دارد.برای دفع کرم کدو، دم‌کردۀ ریشه انار از سایر قسمتهای آن مؤثرتر است (اثر الکالوئید پله تیه رین). اثر ضد کرم و کرم کشی آن مربوط به وجود الکالوئید ایزوپله تیه رین میباشد.
انار سرشار از ویتامین است.
انار مقوی قلب، مفرح، دفع کننده چربی، رفع کننده سموم اغلب عفونت های داخلی است. خوردن انار با پرده های سفید آن شکم را دباغی می کند.
رب انار، برگ انار، در ضعف معده ، کم اشتهایی، تهوع، ضعف عمومی، تصفیه خون، خاصه در دختران جوان و در رفع میگرن بسیار مفید است.
دانه های میوه جنگلی انار که به (نار دان) شهرت دارد در معالجه اسهال بسیار موثر است. آب انار شیرین با شکر و نشاسته برای درد سینه و سرفه توصیه می شود.
فواید دارویی انار توسط پزشکان مورد تایید قرار گرفته و در طب سنتی از آن به عنوان داروی ضد انگل، ضد اسهال، تقویت کننده قلب، جمع کننده پوست و برای درمان زخم های دهان، خونریزی لثه، بواسیر خونی و زخم معده استفاده می شود.
اخیرا پزشکان عصاره های گوناگونی از قسمتهای مختلف درخت انار تهیه کرده و تحت آزمایشات فارماکولوژی قرار داده اند تا بتوانند ماده موثری را که فشار خون را پایین می آورد جدا کنند.
بر اساس اطلاعات موجود احتمالا انار مضرات و عوارضی ندارد ، در حالی که فواید زیادی برای آن کشف شده است. بنابراین مصرف آن پر فایده به نظر می‌رسد. البته قبلا هم اثر مطلوب انار روی سرطان پوست ثابت شده بود. شاید انار روی سایر انواع سرطان نیز اثرات مطلوبی داشته باشد. و حتی شاید در عصاره انار دارویی ضدسرطان نهفته است.
آب انار به داشتن اثرات ضدالتهابی و میزان بالای مواد آنتی اکسیدانت آن مشهور است.
آنتی‌اکسیدانت‌ها از بدن در مقابل آسیب ناشی از رادیکال‌های آزاد – که در واکنش‌های شیمیایی در بدن تولید می‌شوند- محافظت می‌کنند.
انار همچنین حاوی موادی به نام ایزوفلاوون‌ها است که تصور می‌رود نقشی در نابودی سلول‌های سرطانی داشته باشند.
استفاده از انار، آب انار و رب انار را برای جلوگیری از بیماری های قلبی عروقی و مغزی مفید است
افزایش سن، فشار خون، کلسترول، مصرف دخانیات، دیابت، بیماری قلبی عروقی از جمله عوامل در ارتباط با بیماری عروقی مغز است. و بیماریهای عروقی مغز شایع ترین بیماری سیستم عصبی مرکزی است که یکی از عوامل اصلی مرگ ومیر در کشورهای پیشرفته است.انار مجموعه ای از خواص درمانی را داراست که به آن قابلیت بالایی در پیشگیری از تغییرات عروقی که موجب بیماری می شود، می دهد. استفاده طولانی مدت از انار با کاهش ضایعات عروقی همراه بوده و این میوه به عنوان جدیدترین ماده آنتی اکسیدان می تواند در حفاظت عروقی نقش ویژه ای را ایفا کند. تقلیل کلسترول و تری گلیسیریدها از جمله خواص درمانی انار است و این اثرات درکنار خاصیت آنتی اکسیدانی آن می تواند در درازمدت سبب بهبود ضایعات عروقی شود. استفاده از انار، آب انار و رب انار را برای جلوگیری از بیماری های قلبی عروقی و مغزی به افراد سالمند توصیه کرد.مصرف روزانه یک لیوان آب انار طبیعی از پیشرفت ضایعات عروقی جلوگیری می کند.
آیا انار خونساز است ؟
این تصور که میوه انار خونساز است تصوری غیر علمی و غلط است و باید تصریح کرد که انار خواص درمانی متعددی مانند : کاهنده فشار خون دارد اما خونساز نیست چرا که خونسازی نیازمند افزایش فعالیت مغز استخوان در پی دریافت کافی اهن میباشددر حالیکه هیچ یک از میوه ها حاوی مقادیر کافی از اهن نیستند.
مضرات : کسانیکه سرد مزاج هستند نباید در خوردن انار افراط کنند . زیرا معده را سست کرده و ایجاد نفخ می کند . اینگونه افراد باید انار را با زنجبیل بخورند . جوشانده پوست درخت و پوست ریشه آن که برای رفع کرم بکار
می رود ممکن است ایجاد سرگیجه و استفراغ کند . بهر حال در خوردن جوشانده آن باید احتیاط کرد و این کار باید تحت نظر متخصص انجام گیرد .
نگهداری انار: انار تازه در دمای اتاق (در محل تاریک و خنک) تا یک هفته قابل نگهداری است.انار قاچ خورده درون یخچال تا ۲ هفته قابل نگهداری است.دانه های انار را میتوان درون یک ظرف دردار تا ۶ ماه درون فریزر نگهداری کرد.
انار شیرین بهتر است یا ترش؟ بسیاری از مردم معتقدند انار شیرین درمان کننده بسیاری از بیماری ها و دردهاست، بله این صحیح است زیرا همان طور که در اثرات درمانی انار می دانیم بسیاری از بیماری ها را درمان می سازد، اما این خواص حیاتی و درمانی در انار شیرین به مراتب بیشتر و کامل تر است زیرا انار شیرین، اناری است که کاملا رسیده و ترکیبات شیمیایی آن، کامل گردیده است و به طور طبیعی به تکامل مواد مغذی موجود رسیده است.
باید یادآور شویم در انار ترش که مواد قندی آن کمتر است، مواد اسیدی مانند اسید مالیک و اسیدستریک وجود دارد که در بعضی از افراد ایجاد ناراحتی خواهد کرد ولی به طور کلی برای سلامتی پوست بسیار نافع است.نکته مهم این است که با مصرف انار، سموم بدن دفع می گردد و این خود در ایجاد فرح و نشاط بسیار تأثیرگذار است. در این جا لازم به ذکر است که کبد که وظیفه پاکسازی سموم از بدن را داراست با مصرف انار تقویت می گردد.
مصرف انار برای سلامت پوست و رفع لک های صورت بسیار مفید است، انار برای رفع خستگی و آرامش اعصاب بسیار کارآمد است.انار یک میوه نیست بلکه یک پزشک و یک درمان کننده بیماری های کبد، مسومیت های خون، خستگی جسمی و عصبی و بالاخره رفع کننده سرماخوردگی و بیماری های عفونی و انگل های دستگاه گوارش است.
مرجع : سایت پزشکان بدون مرز