۰
پاسخ: آزادی، یک اصل مقدّس و محترم و عقل پذیر است، لیکن به فتوای خود عقل، آزادی انسان، نمی تواند بی حدّ و حصر باشد و باید حدودی داشته باشد. حدّ آزادی در نظام تکوین، در دایره نظام «علّی و معلولی» است؛ یعنی ممکن نیست موجودی امکانی، اعم از انسان یا غیر انسان، بتواند کاری را فراتر از قانون علیت و معلولیت انجام دهد.
حد آزادی در نظام تشریع، در محدوده تعلیم کتاب و حکمت و تزکیه نفوس است؛ یعنی ممکن نیست که انسان، در خارج از دائره وحی الهی، به کمال مطلوب بار یابد. از سوی دیگر، هیچ ملتی در برابر «قانون» آزاد نیست و هر ملتی، آزادی را در دائره قانون محترم می داند نه در برابر قانون و خارج از آن.
ملّتی که اسلام را به عنوان دین خود قبول کرده و در برابر قرآن و عترت، خضوع می کند و خود را بنده خدا می داند و خداوند را، «علیم» و «حکیم» و «رحیم» می داند و فهمیده است که عزّت و سعادت دنیا و آخرت او، در بندگی خدا و پیروی از رهنمودهای سعادتبخش او نهفته است، چنین ملّتی، آزادی دینی و آزادی انسانی را می طلبد نه آزادی و رهایی بی حدّ و حصر و هوامداری و لذت گرایی حیوانی را؛ چنین ملّتی، ادعای استغنای از دین و داعیه خدایی ندارد و خود را فوق خدا یا بی نیاز از آن نمی پندارد.
بنابراین، اگر مقصود از «آزادی» در این اشکال، آزادی در برابر خدا و قانون خداست، این آزادی را، ملّت مسلمان نخواسته اند تا ولایت فقیه یا ولیّ فقیه، آن را سلب کرده باشد؛ و اگر مقصود از آزادی، آزادی فطری و انسانیِ مورد تأیید دین و قانون خداوند است که دینداران خواستار آنند، این آزادی، در حکومت اسلامی و در نظام ولایت فقیه، سلب نشده و هیچ گاه سلب نخواهد شد و اکنون به لطف الهی، جمهوری اسلامی ایران، مردمی ترین نظام جهان است که با حضور و حرکت و شوق و مشورت مردم اداره می شود.
منبع: ولایت فقیه، آیت الله جوادی آملی، ص۵۱۸-۵۱۹.