افزایش قیمت ارز نیمایی و چالش‌های مرتبط با آن می‌تواند تأثیرات عمیقی بر بازار آزاد و اقتصاد کشور داشته باشد. برای رسیدن به یک وضعیت پایدار، نیاز به سیاست‌های مؤثر و رفع موانع موجود در معاملات بین‌المللی احساس می‌شود.
۰
اهمیت کنترل نرخ ارز
محمدرضا فرزین، رئیس‌کل بانک مرکزی، در صحن علنی مجلس شورای اسلامی تأکید کرد که افزایش قیمت ارز به معنای افزایش صادرات نیست و یکی از سیاست‌های اساسی باید کنترل نرخ ارز باشد. از ابتدای سال، قیمت ارز از حدود ۴۱ هزار تومان به بیش از ۴۶ هزار تومان رسیده است. فرزین تأکید کرد که نرخ ارز نباید بیش از این افزایش یابد، زیرا نگرانی‌هایی درباره نرخ تورم وجود دارد و پایین نگه‌داشتن نرخ ارز برای کنترل تورم ضروری است.تبعات افزایش نرخ ارز نیمایی
با این حال، هرگونه افزایش در نرخ ارز نیمایی، به عنوان مرجع رسمی تأمین ارز، می‌تواند تبعاتی در اقتصاد کشور، به‌ویژه افزایش تورم، داشته باشد. فرزین باید هنگام تصمیم‌گیری درباره افزایش یا کاهش نرخ ارز نیمایی به تبعات آن توجه کند، زیرا یکی از وظایف بانک مرکزی کنترل تورم است. وی در مجلس از کاهش تورم تولیدکننده از بالای ۱۰۰ درصد به کانال ۲۰ درصد خبر داد و این را یکی از مهم‌ترین دستاوردهای بانک مرکزی دانست.تأثیرات افزایش ارز نیمایی بر اقتصاد
آلبرت بغزیان، استاد اقتصاد دانشگاه تهران، در گفتگو با خبرنگار اقتصادی شبکه اطلاع‌رسانی راه دانا؛ در این خصوص اظهار کرد که افزایش قیمت ارز نیمایی می‌تواند در قدم اول منجر به بهبود وضعیت شرکت‌های بورسی شود. او اشاره کرد که همتی احتمالاً با همین نگاه از کاهش اختلاف ارز نیمایی و آزاد دفاع می‌کند، اما وزیر اقتصاد از اثرات تورمی این سیاست چشم‌پوشی می‌کند و اعلام کرده است که مسؤول کنترل تورم نیست و این وظیفه بانک مرکزی است.نگرانی‌های اقتصادی و اجتماعی
برخی کارشناسان اقتصادی نیز معتقدند که افزایش نرخ ارز نیمایی معیشت و روان مردم را به خطر می‌اندازد. از این رو، وزارت اقتصاد و بانک مرکزی باید تدابیر مناسبی اتخاذ کنند تا اثر کمتری بر معاش مردم داشته باشد. این اقتصاددانان بر این باورند که افزایش نرخ ارز در این روزها به دلیل تشدید بحران‌های بین ایران و اسرائیل رخ داده است.بغزیان افزود: «نمونه‌های این وضعیت در کشور ما کم نبوده و تنش‌های ارزی معمولاً در بحران‌ها بیشتر از تنش ناشی از "وعده صادق ۲" بوده است.» او به این نکته اشاره کرد که در برخی موارد، قیمت ارز با مدیریت بانک مرکزی در زمان کوتاهی به قیمت قبلی بازگشته و در برخی موارد دیگر، میزان برگشت کمتر بوده است. در دوران تحریم‌ها نیز شاهد این تنش‌ها بودیم.
تأثیر افزایش قیمت ارز نیمایی بر بازار آزاد
افزایش قیمت ارز نیمایی می‌تواند تنش‌های قابل توجهی را در بازار آزاد ایجاد کند. یکی از کارشناسان اقتصادی به این موضوع اشاره کرده و گفت که تغییرات در شرایط اقتصادی زمانی اتفاق می‌افتد که بانک مرکزی در بازار آزاد دخالت کند. با افزایش قیمت ارز نیمایی، ارزی که باید به مردم فروخته شود نیز افزایش خواهد یافت؛ این موضوع شامل بخش‌های مختلفی مانند مسافرت و بازار توافقی ارز می‌شود. چنین شرایطی نشان‌دهنده افزایش نرخ ارز است، نه کاهش آن.چالش‌های تک‌نرخی شدن ارز
این کارشناس تأکید کرد که تک‌نرخی کردن ارز در شرایط کنونی یک شوخی بیش نیست. هم‌اکنون، اگر کسی بخواهد ارز تهیه کند، با نرخ‌های مختلفی در بازار مواجه خواهد شد. علت این مسأله این است که به هر فرد، همان مقدار ارز مورد نیازش تخصیص داده نمی‌شود و در نتیجه، افراد برای تأمین نیاز خود به بازار آزاد مراجعه می‌کنند. این روند منجر به ایجاد یک بازار موازی و حداقل دو بازار مختلف می‌شود، مشابه وضعیت کنونی.بحران‌های سیاسی و تأثیر بر نرخ ارز
وی افزود: در حال حاضر، با وجود تنش‌های بین ایران و رژیم صهیونیستی، شناسایی علت افزایش نرخ ارز دشوار است. تأثیر بحران‌ها بر نرخ ارز بسیار قوی‌تر است و تا زمانی که این بحران‌ها برطرف نشوند، صحبت کردن درباره هم‌ترازی قیمت ارز نیمایی و بازار آزاد به نظر یک شوخی می‌رسد.مشکلات جابه‌جایی ارز و جذب سرمایه‌گذاری
این اقتصاددان در پایان به مشکلات مربوط به جابه‌جایی ارز اشاره کرد و گفت: تا زمانی که مشکلات معاملات بین‌المللی حل نشود، جذب سرمایه‌گذاری خارجی نیز همچنان مشکل خواهد بود. بنابراین، بحث درباره عرضه بیشتر ارز و حل مشکل چندنرخی بودن ارز همچنان باقی خواهد ماند.چالش‌های سیاست‌گذاری ارزی در دولت سیزدهم
عطا بهرامی، تحلیلگر مسائل اقتصادی نیز در گفتگو با خبرنگار اقتصادی شبکه اطلاع‌رسانی راه دانا؛ در خصوص سیاست کاهش فاصله قیمتی بین ارز نیما و دلار آزاد و آثار آن بر اقتصاد کلان اظهار مرد: آقای همتی در دوره قبل هم سعی داشت همین سیاست را دنبال کند؛ ولی چون این فاصله قیمتی را کم گرفته بود در عمل موجب می‌شد که فرمول بازار آزاد از دست بانک مرکزی خارج نشود، پس این بار نیز سعی دارد فاصله قیمتی ارز نیمایی را در مقایسه با بازار آزاد کم کند تا در اثر این روند از برخی رانت‌ها جلوگیری شود.بهرامی ادامه داد: در دولت شهید رئیسی اتفاقی که افتاد این بود که فاصله این دو ارز به بیش از ۴۰ درصد رسید و بانک مرکزی هم اصرار داشت که نرخ ارز نیما از ۴۰ هزار تومان افزایش نیابد که این خود به‌تنهایی موجب می‌شد تا ورودی ارز نیمایی کاهش یابد و در مقابل تقاضای ارز افزایش پیدا می‌کرد و در عمل آن‌گونه که پیش‌بینی شده بود عمل نمی‌کرد و ارز آزاد بازار به واسطه تقاضا دیگر نوسان نداشت و همیشه روند افزایشی را نشان می‌داد.
وی افزود: البته باید متذکر شوم که آقای فرزین در روزهای اخیر گفته نرخ نیما نباید از ۴۷ هزار تومان فراتر رود که این موضوع احتمالاً با تصمیم وزیر اقتصاد در تناقض است و باید دید در این میان به چه نتیجه‌ای خواهند رسید؟
این کارشناس اقتصادی توضیح داد: اگر نظر آقای فرزین اجرایی شود هزینه‌های دولت افزایش میابد و در صورتی که نظر آقای همتی اجرا شود یک قدم در راستای نزدیک شدن به تک نرخی برداشته شده است.
بهرامی گفت: البته راهکارهای دیگری نیز می‌تواند مد نظر دولت باشد و دولت می‌تواند با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی که به دارو تخصیص می‌داد و تقریباً دیگر بی معنا شده و یا حذف ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی که برای خرید علوفه و برخی کالاهای اساسی از آن استفاده می‌کند کار را شروع کند و قانون هم که دست دولت را برای حذف این ارزها و واقعی کردن نرخ ارز باز گذاشته است.
وی با اشاره به اینکه امروز ارز ۴۲۰۰ تومانی تولید دارو و تجهیزات پزشکی در کشور را از میان برده است و ارز ۲۸ هزار تومانی هم موجب شده تا دولت به جای اینکه علوفه را از داخل کشور تهیه کند اقدام به واردات علوفه کند که این هم برخی صنایع کشاورزی در داخل کشور را نابود می‌کند که همین عملکرد امسال موجب شده برخی از کشاورزان حتی اقدام به برداشت علوفه هم نکنند، پس این ارز موجب شده تا واردات در اولویت تولید باشد که باید این روند متوقف شود.
راهکارهای اقتصادی برای مقابله با جنگ اقتصادی
این استاد اقتصاد با اشاره به اینکه در جنگ اقتصادی هستیم گفت: دولت باید میوه را به جای واردات با ارز ارزان از داخل کشور تهیه کند و مد نظر داشته باشد که ارز ترجیهی به معنای تشویق واردات و ایجاد رانت است.وی با اشاره به اینکه در دنیا جنگ تجاری رخ داده گفت: دولت باید تا صنایع دارویی بیشتر آسیب ندیده است ارز ترجیحی را حذف کند و به سمت تک نرخی شناور حرکت کند تا این عملکرد به عنوان ضربه گیر اقتصادی کاربرد داشته باشد.
وی با اشاره به اینکه این عملکرد نباید به صورت شوک و یکباره انجام شود گفت: دولت برای نتیجه گرفتن از این روند تا پایان سال وقت دارد و برخی هم که در مجلس معتقدند این کار موجب تورم می‌شود باید در نظر داشته باشند که اجناس با نرخ ترجیحی هیچ وقت به دست مردم نرسیده و است و مردم هم اکنون نیز اجناس را با سقف قیمت دلار آزاد دارند خرید می‌کنند که نظر آقای فرزین هم در راستای گفته همین نمایندگان است.
وی در پایان گفت: در بازار رانتی همیشه بدترین قیمت تبدیل به قیمت عمومی می‌شود پس بهتر است با کاستن از رانت درآمدهای دولتی را بالا برده و از این درآمدها در راستای صنایع مادر و افزایش خدمت رسانی به مردم استفاده شود و به نظرم اجرای چنین سیاست‌هایی ما را حد اقل به شرایط اقتصادی در سال ۱۴۰۰ باز می‌گرداند.
دولت چهاردهم برنامه مدون و غیر تورمی برای کنترل ارز داشته باشد
به گزارش راه دانا، افزایش قیمت ارز نیمایی و چالش‌های مرتبط با آن می‌تواند تأثیرات عمیقی بر بازار آزاد و اقتصاد کشور داشته باشد. برای رسیدن به یک وضعیت پایدار، نیاز به سیاست‌های مؤثر و رفع موانع موجود در معاملات بین‌المللی احساس می‌شود.در نهایت، با توجه به شرایط کنونی و افزایش قیمت ارز، ضروری است که سیاست‌گذاران اقتصادی تدابیر مؤثری را برای کنترل نرخ ارز و جلوگیری از افزایش تورم اتخاذ کنند. این اقدام می‌تواند به بهبود وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم کمک کند و از بروز بحران‌های بیشتر در بازار ارز جلوگیری نماید.