بازنمایی هاشمی در روزنامه آرمان

به گزارش جهانبین نیوز مظاهر توفیقی کارشناس ارشد ارتباطات و رسانه در یادداشتی نوشت:

 پوشش خبری به معنی فراگرد" بازنمایی وقایع و رخدادها "از طریق وسایل ارتباطی صورت می گیرد. و هدف آن عبارتست ازاینکه ارزش یک خبر و جایگاه آن نسبت به وضعیت واقعی آن بالاتر یا پایین‌تر طرح شده و یا ارزش آن خبر در مجاورت مطالب دیگر کمتر، بیشتر یا صفر شود.

"بازنمایی "در گسترده عمومی به پرسش‌هایی اساسی نظیر اینکه "چه مطلبی" باید برای انعکاس انتخاب شوند و "چگونه" بر مخاطبان عرضه گردند پاسخ می دهد. "بازنمایی" متمایز از انعکاس محض واقعیات و رخدادهاست یعنی در بازنمایی، وقایع و رخدادها از حالت اصلی خود خارج می‌شوند.

"وقایع و رخدادها "دومین رکن در تعریف پوشش خبری هستند. "رخدادها" اتفاقاتی هستند که در زمان کنونی به وقوع می‌پیوندند و بیشتر حالت خبری به خود می‌گیرند اما "وقایع" موضوعاتی هستند که از قبل وجود داشته‌اند و منوط به شرایط کنونی زمان نیستند. اصولا در پوشش‌های خبری رخدادها در ابتدا مطرح و وقایع مرتبط با آن در حواشی رخداد قرار می‌گیرد. به این ترتیب وقایع زمینه رخداد محسوب شده و رخداد معنای خود را از آن حوزه می‌گیرد.

تاکید بر حل مشکلات خارجی به عنوان نقطه مشترک دولت فعلی با دولت هاشمی از جمله مسائلی است که روزنامه آرمان به عنوان سخنگوی خانواده هاشمی در موارد مختلف به آن تاکید داشته است.این مساله البته در کنار لزوم حل مسائل بین المللی به عنوان مساله اصلی جامعه وصد البته خواست عمومی مطرح می شود.تا هم از دیدگاه "برجسته سازی خبر" دیدگاهها و افکار عمومی را به سمت آنچه مدنظر دولت و آقای هاشمی است پیش ببرد و آن رابه عنوان مساله اصلی جامعه در اذهان قالب کند و هم برای مقبولیت این تفکر و خواسته حمایت مردمی را پیشاپیش کسب کند.روزنامه آرمان تلاش دارد با اتخاذ روش بازنمایی در این راه موفق عمل کند .تاکید بر این مساله به عنوان "مطلبی که مردم باید به آن فکرکنند " ازیک سو و اینکه چگونه به مخاطبین عرضه شود از سویی دیگر در این راستا است.

از سویی دیگر این روزنامه تلاش دارد اخبار مرتبط با دیدگاه آقای هاشمی را با روش اخبار فرایند مدار پیگیری کند اخبار فرایند مدار برخلاف اخبار رویداد مدار، اخباری هستند که از گذشته شروع، در مقطع حال بارز و در آینده نیز پیامدهایی خواهند داشت. در تعاریف رسانه ای این نوع خبرها بیش از اخبار ارتجالی و رویدادمدار بر زندگی اکثر افراد اجتماع اعم از گروه‌های کوچک و بزرگ تاثیرگذار هستند و باعث تغییر و تحولات در زندگی آنها (به صورت مستقیم و غیرمستقیم) می‌شود. که نتیجه آن ایجاد جریان سازی رسانه ای با هدف افزایش تاثیرگذاری بر مخاطب و افکار عمومی است . تاکید روزنامه آرمان بر " سیرزمانی " اقداماتی که هاشمی قهرمان آن است در کنار ارزش های خبری بزرگنمایی شده تلاش دارد تا وی را به عنوان یک فرد "جریان ساز" معرفی نماید.اندکی دقت نشان می دهداخبار روزنامه آرمان در خصوص آقای هاشمی اخباری که صرفاً معطوف به زمان حال باشند نمی باشد.اکثر خبرها و مصاحبه ها با پیشینه اقدامات هاشمی شروع شده و غالباً در زمان حال تجلی خاصی پیدا می کنند و به نوعی هم به بروز برخی موارد در آینده اشاره دارد . با توجه به اینکه وقایع نگاری کافی در سال های ابتدایی انقلاب صورت نگرفته و از طرفی هاشمی خود از عوامل اصلی بسیاری از تصمیمات بوده نظرات و خاطرات وی مبنای خبر قرار می گیرند. همسویی دولت یازدهم با جریان آقای هاشمی و تبلیغات گسترده در القاء صحت تفکر حاکم و تخریب جریانات فکری مخالف نیز کمکی است در جهت اثبات ادعاهای صورت گرفته توسط این جریان فکری . از سویی وجود مشکلات و تهدیدات موجود افکار عمومی را به پذیرش پیامدهای این اخبار در آینده که عمدتاً حالات ناخوشایند از تعارضات با دیدگاه های وی دارد .

نحوه پردازش خبر می‌تواند معانی رخداد را به نفع گروه‌های خاصی تغییر دهد.از این رو روزنامه آرمان تلاش دارد با مشابه سازی وضعیت کنونی کشور در عرصه بین الملل با دوران هاشمی راهکار دولت سازندگی را در آنچه تنش زدایی خوانده می شود به عنوان راهکار موثر در حال حاضر به مخاطب معرفی می کند از انجا که دولت سازندگی بعد از جنگ به یمن وام های خارجی و ورود شرکت های بیگانه اندک ثباتی ( البته به صورت موقت و با هزینه های زیاد) بوجود اورد این ایده در ذهم مخازب پیدا می شود که همین روند هم با اتخاذ این سیاست در حال حاضر شکل خواهد گرفت .

نکته دیگر اینکه کارشناسان تبلیغات سیاسی (پروپاگاندیستها) اعتقاد دارند که باید گروه خاص در زمان خاص را مورد خطاب قرار دهند تا پیامهای تبلیغاتی، اثر کامل تری داشته باشد . ضمنا شناخت خواسته های آن گروه برای تاثرگذاری بهتر می تواند موثر باشد در همین راستا روزنامه آرمان در موارد متعددی با بهره گیری از این روش تلاش دارد حداکثر هم آوایی را با مخاطب مورد نظر ایجاد کند .مخاطبین پیام های مذکور را عمدتا جوانانی که بیشتر تمایل به بهبود شرایط زندگی مادی دارند و از سویی دیگر کمتر به حوادث سال های انقلاب و جنگ احاطه دارند( به منظور تاثیر بیشتر جریان فرایندی خبر که در بالا ذکر شد) تشکیل می دهند . بیان نارضایتی جوانان کشورهای عربی از وضعیت دولتهایشان وانتساب حوادث مربوط به نهضت بیداری به نارضایتی های مذکور به نوعی تلاشی است برای بیان نارضایتی جوانان ایرانی از وضعیت موجود . این روش در سیره سیاسی هاشمی و تیم تبلیغاتی – رسانه ای حامی وی مسبوق به سابقه است استفاده وی و همفکرانش از جوانان و بیان نارضایتی های آنها یکی از مهمترین شگردهای بکار گیری شده در فیلمهای تبلیغاتی انتخابات ریاست جمهوری ۸۴ بود که البته با اقبال عمومی روبرو نشد .

"تکرار مطالب" از مهمترین روشها در خبرنویسی و ایجاد جو روانی در افکار عمومی است . انتخاب کلمه ها و جملات مشخص و تکرار آنها با هدف تاثیر بر مخاطب در این میان مهم است . در مطالب منتشر شده در روزنامه آرمان هم این مهم دیده می شود . تکرار مقایسه نفوذ دولت سازندگی در بین دول عرب منطقه ، هماهنگی موجود دولت با رهبری ، توجه به خواست مردم، بیان خواسته های عمومی و دیگر مثالهایی که در این زمینه وجود دارد با هدف حک شدن مطلب در ذهن مخاطبین صورت می گیرد.

"دست چین کردن واقعیتها"از دیگر روشهایی است که روزنامه آرمان در معرفی چهره هاشمی به آن توجه دارد . در روش دست چین کردن واقعیت ها رسانه از بین همه وقایع صرفاً به مواردی که همسو باسیاست اوست اقدام می کند و سایر وقایع را بایکوت می کند . جالب اینجاست که روزنامه آرمان در اخبار منتشره خود در خصوص آقای هشمی نیز به موارد موفقیت های وی اشاره دارد اما صحبتی از نارضایتی های موجود در آن سالها ، فشار اقتصادی و ... نیست به عنوان مثال در حالیکه آقای هاشمی دم از نارضایتی جوانان و خواست های اقتصادی مردم دم می زند نکته ای از نارضایتی بسیاری از اقشار آسیب پذیر در دولت سازندگی که در زیر چرخ های توسعه و پیشرفت له شدند نیست . اثرای از وضعیت نامطلوب مسکن در آن دوره و اختلاف طبقاتی موجود در جامعه ، رشد روند استفاده از کالاهای لوکس و مصرفی و دهها مثال دیگر که اکنون اثبات شده است نیست . تحکم موجود در آن دوره در بایکوت خبری است آنها که در سال ۷۶ واجد شرایط رای دادن بودند تا حدودی می دانند یکی از دلایل اقبال مردم به سید محمد خاتمی بیان متفاوت نامبرده از دولت سازندگی و سیاست باز وی بود .

اصل استفاده از " جادوی کلمات " هم در اخبار آرمان از آقای هاشمی جایگاه خود را دارد.استفاده از تعابیر گزنده برای دولت آقای احمدی نژاد و ... در همین راستا است . دریکی از مصاحبه های این روزنامه با مشارالیه از زبان پادشاه عربستان ، آقای احمدی نژاد که در آن وقت رئیس جمهور کشور بوده با عنوان " ولد " نامبرده شده . اگرچه ممکن است در زبان عربی این نوع کلام مرسوم باشد اما در فرهنگ ما اینچنین نیست گو اینکه جمات بعدی نیز نشان از همین مطلب دارند . این در حالیست که وی و روزنامه حامیش در بیان موقعیت آقای هاشمی در مقابل اعراب و خصوصاً عربستان به عنوان یک شخصیت متفاوت و کاریزما یاد میشود که تقابلی غیر مستقیم را در ذهن مخاطب برای مقایسه این دو نفر با هدف معلوم ایجاد می کند .

اخبار آرمان در حمایت از هاشمی اخباری قاطع است چه از زبان وی باشد چه نگارش خود روزنامه ."قاطعیت در بیان " با هدف بستن سوالات در ذهن مخاطب و رفع همه ئتردیدات و شبهات صورت می گیرد . روزنامه آرمان در معرفی آقای هاشمی ، به بیان مضرات دیدگاه های خود در گذشته ویا مضرات احتمالی این نگرش در آینده توجهی ندارد درمقابل صرفاً بر ضرورت دیدگاه ها ، برای برون رفت ازوضعیت توجه می شود .

"اصل پرتشعشع"استفاده از تعابیری است که برای مخاطبین باارزش بوده به نحویکه حتی اجازه فکر کردن به آنها را نیز نمی دهد.بیان ارتباط تنگاتنگ دولت سازندگی با رهبری انقلاب در مسائل مختلف ، هماهنگی دولت با مجلس برای پیشرفت کارها و مقایسه آن با وضعیت طرف مقابل ( مثلاً دولت دهم ) در برخی از اخبار این روزنامه خودنمایی می کند .