قیام 15 خرداد جنبشی است ماندگار که راه مبارزه در برابر ظلم و ستم را به مردم آموخت و رهبر و پیشوای انقلاب نیز با مشاهده حمایت و پشتیبانی مردم از او، با اتکا به خداوند و این حمایت مردمی، در راه مبارزه با دیکتاتوری پهلوی گام های خود را راسختر برداشت.
۰
تاریخ انتشاردوشنبه ۱۴ خرداد ۱۳۹۷ - ۰۹:۱۹
کد مطلب : ۳۹۳۹۸
به مناسبت بزرگداشت 15 خرداد:
15خرداد، مبدا جنبش اسلامی مردم ایران علیه استبداد و استعمار
به گزارش جهانبین نیوز؛ بی‌تردید هیچ دگرگونی و انقلابی بی‌ریشه و علت پدید نمی‌آید و بسترها و عواملی در شکل‌گیری آن مؤثر است. قیام ۱۵ خرداد نیز جنبشی ماندگار و اثرگذار است و نقطه عطفی در کارنامه انقلاب اسلامی ایران به شمار می‌رود. این قیام، سرآغاز تحوّلات و دگرگونی‌های شگفت‌آوری شد که به حق می‌توان از آن به‌عنوان «یوم اللّه» نام برد.
دستگيری امام خمينی (ره)
در سحرگاه ۱۵ خرداد ۱۳۴۲، عوامل رژیم شاه به خانه ساده و بی‌آلایش حضرت امام در قم یورش بردند و امام خمینی (ره) که روز پیش از آن در روز عاشورای حسینی در مدرسه فیضیه قم، طی سخنان کوبنده‌ای پرده از جنایات شاه و اربابان آمریکایی و اسرائیلی او برداشته بودند، دستگیر و به زندانی در تهران منتقل شدند.
.jpg)
قيام پانزدهم خرداد قم
پس از انتشار خبر دستگيری امام (ره) در پانزدهم خرداد ۱۳۴۲، بسياری از مردم قم، به منزل ايشان رفتند و به اتفاق فرزندشان، حاج آقا مصطفی، در حدود ساعت ۶ بامداد، به سمت حرم مطهر حضرت معصومه (س) حرکت کردند. پس از مدتی، صحن مطهر و خيابان‌های اطراف، لبريز از جمعيتي شد که شعار "يامرگ يا خمينی" را با هيجان شديدی تکرار می‌کردند. در همان زمان، علما و مراجع وقت هم با صدور بيانيه‌هايی، خواستار آزادی فوری حضرت امام (ره) شدند.
در حدود ساعت ده صبح، با ورود نيروهای مسلّح برای تقويت نيروهای شهربانی قم، تيراندازی و رگبار مسلسل‌ها شروع شد و تعداد زيادی از مردم زخمی شده يا به شهادت رسيدند. شدّت تيراندازی به حدّی بود که امکان انتقال زخمی‌ها و اجساد شهيدان نبود و اين کشتار، تا ساعت پنج عصر ادامه يافت.
حمام خون در تهران
در پانزدهم خرداد ۱۳۴۲، مردم تهران هم چون ساير شهرها، در اعتراض به دستگيری امام خمينی (ره) به خيابان‌ها ريختند و قيام خونين خويش را آغاز کردند. سيل خروشان کشاورزان غيور و کفن‌پوش ورامين، دهقانان کن و نيز مردم جماران به سوی تهران سرازير شد. انبوه جمعيت بازاری، بار فروش، دانشگاهی و اقشار مختلف مردم، با فريادهای رعد آسای "يا مرگ يا خمينی" و "مرگ بر شاه" تهران را به لرزه در آورد. شاه که در برابر قيام قهرآلود ملٌت، تاج و تخت خود را درحال زوال می‌ديد، با رگبار مسلسل به جنگ ملٌت مظلوم رفت و تهران را در پانزدهم خرداد ۱۳۴۲، به کشتارگاه مخوف و حمام خون تبديل ساخت.
راهپيمايی در ساير شهرها
در روز پانزدهم خرداد ۱۳۴۲، در بيشتر شهرها، درگيری، راهپيمايی، برگزاری جلسات و نيز سخنرانی بر ضد رژيم و اعتراض به دستگيری امام صورت گرفت. در بعضی از شهرها مانند شيراز، تبريز و مشهد، اعتراض از شدٌت و گشتردگی بيشتری برخوردار بود که در اثر اين حوادث، تعداد زيادی کشته، مجروج يا زندانی شدند.
تلاش رژيم برای تغيير واقعيت
قيام پانزدهم خرداد، جوششی از طرف مردم بود برای درهم کوبيدن رژيم سلطنت و گرچه به سرعت نتيجه قطعی نداد، آثار بسيار باقی گذاشت. از اين رو، عوامل رژيم حاکم، به روش‌های گوناگون کوشيدند با استفاده از همه امکانات و ازجمله رسانه‌های گروهی، جنبه اسلامی و مردمی را از آن بگيرند و جهت خارجی به آن داده، افکار عمومی را فريب دهند. بنابراين رژيم مدعی شد که عده‌ای از مردم، برای به دست آوردن پول، به تهاجم بر ضد دولت دست زده‌اند و گفتند که اين پول‌ها را شخصی به نام "جمال عبدالناصر" فرستاده تا در ايران، توطئه‌هايی صورت گيرد. البته با همه اين تلاش‌ها و ادعاهای پوچ و بی‌اساس، شعله قيام پانزدهم خرداد ۱۳۴۲، روزبه‌روز روشن‌تر می‌گرديد.
پانزدهم خرداد در مطبوعات جهان
پس از قيام پانزدهم خرداد ۱۳۴۲، مطبوعات خارجی به صورت‌های مختلف و با تيترهايی درشت، از اين روز نام بردند. برای مثال روزنامه "دی ولت" در شماره ۱۲۹ خود نوشت: "در تهران، صدها نفر کشته شده‌اند. دولت عَلَم، حکومت نظامی اعلام کرد. ارتش با تانک و مسلسل، بر ضد طرفداران رهبر مسلمانان، [امام] خمينی که عليه اصلاحات شاه دست به اعتراض زده‌اند، وارد عمل شد". يا روزنامه "الاهرام" در ۱۶ خرداد نوشت: "ديروز تهران در آتش خشم شعله‌ور شد... اين، شديدترين تظاهرات ضد شاه بود و هنگامی آغاز شد که رهبر دينی، روح الله خمينی و ياوران او دستگير گرديدند".
انعکاس نهضت پانزدهم خرداد
پس از واقعه پانزدهم خرداد ۱۳۴۲، با وجود سانسورهای شديد دستگاه شاه، خبرهای دستگيری امام خمينی(ره) و قيام ۱۵ خرداد؛ در مدت کوتاهی، تنها در سراسر کشور، که به فراتر از مرزها گسترش يافت و موجی از نفرت و خشم بر ضد شاه به راه افتاد. حوزه‌های علميه نجف، کربلا و کاظمين، به حمايت از امام خمينی (ره)، تلگراف‌هايی به سران کشورهای اسلامی و سازمان‌های بين‌المللی مخابره و کشتار پانزدهم خرداد رژيم را به شدٌت محکوم کردند. تمام اين جريان‌ها در حالی صورت می‌پذيرفت که در مطبوعات کشور هيچ خبری ازحقايق و وقايع منعکس نمی‌شد.
آزادی امام امٌت
جنبش پانزده خرداد، اگرچه واکنش طبيعی مردم مسلمان در برابر مصوٌبات خلاف اسلام رژيم و بازداشت امام خمينی (ره) بود، آزادی فوری ايشان را در برنداشت. از اين رو، اعتراض‌ها از همه نقاط ادامه داشت و سرانجام علمای طراز اوٌل کشور،برای چاره‌جويی، در تهران اجتماع کردند. رژيم حاکم که از يک پانزده خرداد ديگر بيمناک بود، کوشيد آنها را پراکنده سازد و قدمی در راه خواست آنها برندارد. از طرفی مراجع تقليد، اعلاميه‌ای صادر کردند مبنی‌بر اين که امام خمينی (ره) مجتهد جامع‌الشرايط و مرجع تقليد است و براساس قانون، از محاکمه و تعرٌض مصون است. سپس با انتشار اين مطلب، رژيم خود به خود مجبور شد برای فرو نشاندن نارضايتی‌های عمومی، امام خمينی (ره) را در هجدهم فروردين ۱۳۴۳ آزاد کند.
آثار قیام ۱۵ خرداد
به طور کلی قیام ۱۵ خرداد آثار عمده‌ای از خود برجای نهاد:
۱- رهبری حرکت‌های مخالف رژیم را به مذهبی‌ها منتقل کرد و چپی‌ها را به حاشیه راند.
۲- کشتار مردم در قیام ۱۵ خرداد، چهرة مزدورانه شاه را که تا آن زمان تقصیرها را به گردن نخست وزیران می‌انداخت افشا نمود و انقلابیون پس از آن به راه‌های اصلاح طلبانه پشت کرده سرنگونی نظام سلطنتی را خواستار شدند.
۳- از آن پس طرد همه قدرت‌های بیگانه از ایران مورد توجه قرار گرفت و سرانجام قیام ۱۵ خرداد و نقطه آغاز نهضت بازگشت به خویشتن در کشور شد. از آن پس انجمن‌های اسلامی در نقاط مختلف پدید آ‌مدند و جو غیراسلامی در دانشگاه‌ها و دیگر مجامع به آرامی شکسته شد.
پایان پیام/1024ج
دستگيری امام خمينی (ره)
در سحرگاه ۱۵ خرداد ۱۳۴۲، عوامل رژیم شاه به خانه ساده و بی‌آلایش حضرت امام در قم یورش بردند و امام خمینی (ره) که روز پیش از آن در روز عاشورای حسینی در مدرسه فیضیه قم، طی سخنان کوبنده‌ای پرده از جنایات شاه و اربابان آمریکایی و اسرائیلی او برداشته بودند، دستگیر و به زندانی در تهران منتقل شدند.
قيام پانزدهم خرداد قم
پس از انتشار خبر دستگيری امام (ره) در پانزدهم خرداد ۱۳۴۲، بسياری از مردم قم، به منزل ايشان رفتند و به اتفاق فرزندشان، حاج آقا مصطفی، در حدود ساعت ۶ بامداد، به سمت حرم مطهر حضرت معصومه (س) حرکت کردند. پس از مدتی، صحن مطهر و خيابان‌های اطراف، لبريز از جمعيتي شد که شعار "يامرگ يا خمينی" را با هيجان شديدی تکرار می‌کردند. در همان زمان، علما و مراجع وقت هم با صدور بيانيه‌هايی، خواستار آزادی فوری حضرت امام (ره) شدند.
در حدود ساعت ده صبح، با ورود نيروهای مسلّح برای تقويت نيروهای شهربانی قم، تيراندازی و رگبار مسلسل‌ها شروع شد و تعداد زيادی از مردم زخمی شده يا به شهادت رسيدند. شدّت تيراندازی به حدّی بود که امکان انتقال زخمی‌ها و اجساد شهيدان نبود و اين کشتار، تا ساعت پنج عصر ادامه يافت.
حمام خون در تهران
در پانزدهم خرداد ۱۳۴۲، مردم تهران هم چون ساير شهرها، در اعتراض به دستگيری امام خمينی (ره) به خيابان‌ها ريختند و قيام خونين خويش را آغاز کردند. سيل خروشان کشاورزان غيور و کفن‌پوش ورامين، دهقانان کن و نيز مردم جماران به سوی تهران سرازير شد. انبوه جمعيت بازاری، بار فروش، دانشگاهی و اقشار مختلف مردم، با فريادهای رعد آسای "يا مرگ يا خمينی" و "مرگ بر شاه" تهران را به لرزه در آورد. شاه که در برابر قيام قهرآلود ملٌت، تاج و تخت خود را درحال زوال می‌ديد، با رگبار مسلسل به جنگ ملٌت مظلوم رفت و تهران را در پانزدهم خرداد ۱۳۴۲، به کشتارگاه مخوف و حمام خون تبديل ساخت.
راهپيمايی در ساير شهرها
در روز پانزدهم خرداد ۱۳۴۲، در بيشتر شهرها، درگيری، راهپيمايی، برگزاری جلسات و نيز سخنرانی بر ضد رژيم و اعتراض به دستگيری امام صورت گرفت. در بعضی از شهرها مانند شيراز، تبريز و مشهد، اعتراض از شدٌت و گشتردگی بيشتری برخوردار بود که در اثر اين حوادث، تعداد زيادی کشته، مجروج يا زندانی شدند.
تلاش رژيم برای تغيير واقعيت
قيام پانزدهم خرداد، جوششی از طرف مردم بود برای درهم کوبيدن رژيم سلطنت و گرچه به سرعت نتيجه قطعی نداد، آثار بسيار باقی گذاشت. از اين رو، عوامل رژيم حاکم، به روش‌های گوناگون کوشيدند با استفاده از همه امکانات و ازجمله رسانه‌های گروهی، جنبه اسلامی و مردمی را از آن بگيرند و جهت خارجی به آن داده، افکار عمومی را فريب دهند. بنابراين رژيم مدعی شد که عده‌ای از مردم، برای به دست آوردن پول، به تهاجم بر ضد دولت دست زده‌اند و گفتند که اين پول‌ها را شخصی به نام "جمال عبدالناصر" فرستاده تا در ايران، توطئه‌هايی صورت گيرد. البته با همه اين تلاش‌ها و ادعاهای پوچ و بی‌اساس، شعله قيام پانزدهم خرداد ۱۳۴۲، روزبه‌روز روشن‌تر می‌گرديد.
پانزدهم خرداد در مطبوعات جهان
پس از قيام پانزدهم خرداد ۱۳۴۲، مطبوعات خارجی به صورت‌های مختلف و با تيترهايی درشت، از اين روز نام بردند. برای مثال روزنامه "دی ولت" در شماره ۱۲۹ خود نوشت: "در تهران، صدها نفر کشته شده‌اند. دولت عَلَم، حکومت نظامی اعلام کرد. ارتش با تانک و مسلسل، بر ضد طرفداران رهبر مسلمانان، [امام] خمينی که عليه اصلاحات شاه دست به اعتراض زده‌اند، وارد عمل شد". يا روزنامه "الاهرام" در ۱۶ خرداد نوشت: "ديروز تهران در آتش خشم شعله‌ور شد... اين، شديدترين تظاهرات ضد شاه بود و هنگامی آغاز شد که رهبر دينی، روح الله خمينی و ياوران او دستگير گرديدند".
انعکاس نهضت پانزدهم خرداد
پس از واقعه پانزدهم خرداد ۱۳۴۲، با وجود سانسورهای شديد دستگاه شاه، خبرهای دستگيری امام خمينی(ره) و قيام ۱۵ خرداد؛ در مدت کوتاهی، تنها در سراسر کشور، که به فراتر از مرزها گسترش يافت و موجی از نفرت و خشم بر ضد شاه به راه افتاد. حوزه‌های علميه نجف، کربلا و کاظمين، به حمايت از امام خمينی (ره)، تلگراف‌هايی به سران کشورهای اسلامی و سازمان‌های بين‌المللی مخابره و کشتار پانزدهم خرداد رژيم را به شدٌت محکوم کردند. تمام اين جريان‌ها در حالی صورت می‌پذيرفت که در مطبوعات کشور هيچ خبری ازحقايق و وقايع منعکس نمی‌شد.
آزادی امام امٌت
جنبش پانزده خرداد، اگرچه واکنش طبيعی مردم مسلمان در برابر مصوٌبات خلاف اسلام رژيم و بازداشت امام خمينی (ره) بود، آزادی فوری ايشان را در برنداشت. از اين رو، اعتراض‌ها از همه نقاط ادامه داشت و سرانجام علمای طراز اوٌل کشور،برای چاره‌جويی، در تهران اجتماع کردند. رژيم حاکم که از يک پانزده خرداد ديگر بيمناک بود، کوشيد آنها را پراکنده سازد و قدمی در راه خواست آنها برندارد. از طرفی مراجع تقليد، اعلاميه‌ای صادر کردند مبنی‌بر اين که امام خمينی (ره) مجتهد جامع‌الشرايط و مرجع تقليد است و براساس قانون، از محاکمه و تعرٌض مصون است. سپس با انتشار اين مطلب، رژيم خود به خود مجبور شد برای فرو نشاندن نارضايتی‌های عمومی، امام خمينی (ره) را در هجدهم فروردين ۱۳۴۳ آزاد کند.
آثار قیام ۱۵ خرداد
به طور کلی قیام ۱۵ خرداد آثار عمده‌ای از خود برجای نهاد:
۱- رهبری حرکت‌های مخالف رژیم را به مذهبی‌ها منتقل کرد و چپی‌ها را به حاشیه راند.
۲- کشتار مردم در قیام ۱۵ خرداد، چهرة مزدورانه شاه را که تا آن زمان تقصیرها را به گردن نخست وزیران می‌انداخت افشا نمود و انقلابیون پس از آن به راه‌های اصلاح طلبانه پشت کرده سرنگونی نظام سلطنتی را خواستار شدند.
۳- از آن پس طرد همه قدرت‌های بیگانه از ایران مورد توجه قرار گرفت و سرانجام قیام ۱۵ خرداد و نقطه آغاز نهضت بازگشت به خویشتن در کشور شد. از آن پس انجمن‌های اسلامی در نقاط مختلف پدید آ‌مدند و جو غیراسلامی در دانشگاه‌ها و دیگر مجامع به آرامی شکسته شد.
پایان پیام/1024ج