به گزارش
جهانبین نیوز؛ هویت را اگر به معنی وجه تمایز و تشخص با ديگران بپذیریم، هویت جامعه خود را چه می دانیم و چرا نیاز به احیای فرهنگ و هویت خود داریم. چه مشخصه هایی فرهنگ و هويت ما را از دیگر جوامع جدا می سازد و ترغیب به بازنگری و احیای آن مي نمايد. چه فرايندي به بالندگي و پويايي فرهنگ و هويت اين سرزمين كمك مي كند.
همه دنيا حتي در زمانه اي كه تفكر دهكده ي جهاني را گسترش دادند فرهنگ و هويت خود را وجه تمايز خود با ديگران مي دانند. و در راستاي حفظ و اعتلاي آن از هيچ كوششي دريغ نكردند و نمي كنند و روز به روز بسترهاي پويايي و تكامل آن را بيشتر آماده مي كنند كه اين گونه موفق به صادرات آن مي شوند.
چرا امور فرهنگي هويتي ما اغلب تا در مرحله دانشگاهي و تحقيقاتي است؛ بومي و هويتي است اما به پاي ميز مديريت كه مي رسد يا به فراموشي سپرده مي شود و يا نسخه ضعيفي از آن اجرا مي شود و به دلايل متعدد پژوهشگران زيادي محو اين روزمرگي هاي مديريتي مي شوند. و آنچنان كه بايد تاثير نسخه هاي بومي اجرا شده خود را در سطح جامعه مشاهده نمي كنيم؟
چرا اغلب دستاوردهاي امور فرهنگي نتيجه ي تقليدهاي سطحي نگر از جوامع ديگريست كه هيچ سنخيتي با فرهنگ و هويت و نوع زندگي ما ندارند. دليل اين سطحي نگر شدن در اين حجم از توليدات چيست ؟ كه اكنون روي برگرداندن بخش بزرگي (خصوصا نسل جوان) از جامعه را در نتيجه گيري ها و نظرسنجي هاي صادقانه از اين توليدات پيش رو داريم. و همچنان است كه نمي خواهيم دريابيم كه ضعف اكثر امور مختلف جامعه ما ريشه در ضعف امور فرهنگي دارد. در صورتي كه اين فرهنگ و هويت ما بوده كه چه در تعامل شهر با شهر و يا ديگر كشورها با اين سرزمين به آن باليديم و خود را با آن فاتحان قله هاي فخر تاريخ دانستيم.
در اين آسيب شناسي مسئله اي را هم نمي توان كتمان نمود؛ متاسفانه به امور فرهنگي كه مي رسيم همه صاحب نظر و مدير و مدعي هستند اما در اجرا بيشترين ضعف را در اين امور شاهد هستيم. و همچنان است كه فرهنگ و مديريت فرهنگي پلكان پيشرفت برخي بوده و تاثير منفي آثار عدم تسلط و تخصص ايشان را امروز به خوبي مي توان در سطح جامعه ديد.
کشور ایران با فرهنگ و تمدن چندین هزار ساله، و شاهکارهای فرهنگ و هنر ایرانی اسلامی خصوصا در معماری، ادبيات و هنرهاي بصري و... به هویتی دست یافته که وجه تمایز این سرزمین بوده و هست. به زعم پژوهشگران و صاحب نظران نيز در جاي جاي اين مرز و بوم با غناي فرهنگي روبرو هستيم و در بسياري از فرهنگ هاي مناطق هنوز براي ديگر شهروندان ايراني ناشناخته مانده است. و با وجود دوران نسل رسانه ها نه تنها به معرفي عميق آنها نپرداخته ايم بلكه در اين هجوم رسانه اي عموما با خطر نابودي و فراموشي شدن روبرو هستند. اين كشور با اين غناي فرهنگي نيازي ندارد محتوايي از بيرون اين سرزمين براي چالش ها و نسخه هاي امروز آن وام گرفته شود. اما دريغ كه در سال هايي اغلب، ٱنچه خود داشتیم را از بيگانه تمنا کردیم.
گسترش و عموميت يافتن يك تفكر، فرهنگ مي سازد و پذيرش عمومي يك فرهنگ از طرف جامعه در طول زمان تمدن بوجود مي آورد.
در مدیریت فرهنگی كشور با وجود تعدد نهادهای دولتی و غیر دولتی فعال، بیشتر اوقات با مشکلات عدیده ای روبرو شدیم. و بخش بزرگي از جامعه را از تاثيرپذيري آثار و توليدات از دست داديم، از جمله دلایل آن؛ عدم شناخت عميق و تسلط کامل به نتایج مثبت ٱثار پیشینیان از يك سو و عدم تسلط در استفاده از بيان و روش های نوین و خلاقانه مورد نیاز و اثرگذار بر جامعه ی کنونی (با ویژگی های خاص خود ازجمله سبک جدید و رسانه ای نسل نو) توسط مسئولان فرهنگی از سوي ديگر بوده است.
پیام ها و روش های نو و خلاق همواره نسل جدید را همراه می کند. حال آنكه بسياري از پيام ها و محتواهاي نو كه بسيار هم مورد توجه قرار مي گيرند كاملا ريشه در همان هويت هاي فراموش شده دارد و نو بودن آن صرفا تسلط پيام رسان بر شناخت ابزار هاي نو و خلاقيت در بيان و بازآفريني را مي رساند. تکیه بر همان روش های تکراری و منسوخ شده ، یا اثر خنثی و یا منفی بر لایه های مختلف جامعه دارد. مدیریت فرهنگی نمی تواند در برابر صدها سوال ايجاد شده در ذهن نسل نو و چالش های جدید با تکیه بر همان پاسخ ها و روش هاي پاسخ دهي تکراری مخاطب را اقناع کند. و جامعه تشنه و جوياي حقيقت همچنان به انتظار خواهد ماند. و يا گرفتار حفره اي خواهد شد كه به دليل نسل رسانه ها به سرعت از طرف ديگران پاسخ مي گيرد و بخش بزرگي از جامعه بلعيده خواهد شد.
"آن يار نكوي من بگرفت گلوي من گفتا كه چه مي خواهي گفتم كه همين خواهم"
در اين ميان هم هستند موج سواراني كه با برخوردهاي سطحي، بخشي از يك محتواي عميق را با ابزار نو اما بدون شناخت كامل و تسط كافي، به نوعي گسترش مي دهند و گرچه در برهه اي موفق بحساب مي آيند اما تاثيرات منفي رفتار سطحي و عدم تسلط بر روش و محتوا در طولاني مدت خود را نشان خواهد داد و نمونه بارز اين مطلب را مي توان در مديريت هاي مختلف فرهنگي مشاهده نمود.
در سال هاي كه پشت سر گذاشتيم بسیاری از رفتارهای مدیریت فرهنگی بر پایه همان پيام هاي تکراري ماند. از سوی دیگر بسیاری نقطه عکس را به كار بردند و در قالب و نام نوٱوری، رفتارهای شتابزده و خام دستانه را در پیش گرفتند که اگر صددرصد هم برداشت های نسخه بيگانه نباشد درصد زیاد آن نشان از رفتارهای سطحی و بی مطالعه و برداشت از نسخه هاي کشورهایست که هیچ سنخیتی با فرهنگ و هویت جامعه ما ندارند و موج‌سواران و دلالان این عرصه به بیشتر از ٱنچه که می خواستند رسیدند و تاثیرات منفی آن اکنون در لایه های مختلف جامعه کاملا مشهود است و جامعه را دستخوش ندانم كاري هايي نمودند كه هيچ دشمن خارجي نمي توانست اين ستم را در حق نسل هايي از اين سرزمين روا دارد، كه دوستان داشتند.
مدیریت فرهنگی باید بیش از پیش دریابد که پژوهشگران و جستجوگران عرصه‌های فرهنگی هویتی سال های عمر خود را صرف ٱنچه کردند که جامعه تشنه ٱن است و هم اکنون این خوش سلیقگی مدیریت هاست که با تسلط و شناخت روش های نوین و تاثیرگذار، محتوا و پيام هاي نو را از اصالت فرهنگ و هويت اين سرزمين در دستور كار خود قرار دهند و جوانان تشنه حقیقت و هویت را دریابند. هر کج سلیقگی و اصرار بر روش ها و پيام هاي تكراري و یا شتابزدگی خام دستي، تیشه ایست که بر ریشه ی نسلی ديگر از جامعه زده خواهد شد.
سرزمینی که غنای فرهنگ و هویت ٱن را حداقل در معتبرترین کتابخانه های دنیا و پژوهش های پژوهشگران مطرح و صاحب مکتب می توان دید، به محتواسازی های مقلدانه نیاز ندارد.
"بر سر گنج از گدایی مرده ایم"هم محتوای لازم، به وفور موجود است و هم در میان این خیل عظیم تحصيل كرده مجرب، مدیران بالقوه ای که ابزار و روش های نوین را نیک می‌شناسند. گاهی ايجاد فرصت و بها دادن به مدیران متخصصي كه هم ابزار و روش نو را خوب مي شناسند هم خلاقانه نسخه اي براي تشنگي روحي جامعه داشته اند؛ تاثيرات مثبتي داشته كه نمي توان به سادگي از كنار آن گذشت.
پس از انقلاب اسلامي و سال‌های دفاع مقدس سرزمین غني ايران اسلامي فرهنگي به فرهنگ هاي خود افزود. احياي فرهنگ و هويت ديني كه ريشه در ظلم ستيزي بزرگان دين و ايمان داشت. و معرفي اين فرهنگ در زمان هايي پسنديده و اثرگذار بر جامعه بود اما پس از گذشت سالیان این تکیه بر روش های تکراری و عدم نوٱوری لازم در مدیریت های فرهنگی بود که باعث شد بین بخشي از نسل جدید و آن فرهنگ فاصله هايي ایجاد شود.
اصرار بر رفتارهای شعارزده و دافع و صرفا تمرکز بر يك قشر خاص ، از طرف برخي فاصله ها را بیشتر نمود. حال ٱنکه این فرهنگ و دستاورد در هر کشور دیگری بود با مطالعات لازم و استفاده از روش های نوین تاثیرگذار به دست متخصصان امر، علاوه بر مردمان ٱن سرزمین به همه ی جهانیان بخوبی معرفی شده بود.
درست در زمانه ای که دیگر کشورها با ظرافت و روش های کارشناسی و مطالعه شده کشته شدگان جنگ های خود را علاوه بر جامعه خود به جهانیان معرفی نمودند و در این راستا از هیچ ابزاری دریغ نکردند و چنان در فراهم نمودن بستر تاثیرگذار عمل نمودند که بعنوان مثال در کشوری که اعتقادات و پايبندي به اصول چنان جایگاهی ندارد دیده می شود که شهروندان حتی ناب ترین لحظه ی زندگی خود یعنی ازدواج را نیز با تعظیم در برابر تندیس سرداران جنگ خود شروع می کنند. مي توان ازخود صادقانه پرسيد كه آيا ما نيز توانستيم چنان كه درخور نام و جايگاه آن فرازنگان بوده و هست به گونه اي رفتار كنيم كه اكنون نسل نو وامداري خود به فرزانگانِ از پيكار برگشته و يا مانده در خاك اما آزاد و سبك بال، را به خوبي بشناسد؟ جنگ ما تحمیلی بود و یک دفاع مقدس در برابر تجاوزگران. که رشادت های فرزانگان و سلحشوران اين دیار با مظلومیت تمام در برابر ظلم و بیداد متجاوزان اجازه نداد حتی یک قدم از خاک این مرز و بوم به چنگ بيگانه رسد. و تنها دفاعي در اين سرزمين رقم خورد كه حتي ذره اي از خاك خود را به بيگانه نداد و ٱرامش و امنیت کنونی کشور را مدیون و وامدار آن رشادت ها و خون هزاران شهید بدانیم. سالهایی که دفاع مقدس نام گرفت در جبهه هایی که با ایمان و تقوا رزمندگان پا سفت كرده و استوار لبیک به پیام پیر فرزانه ي خود گفتند، فرهنگی را ایجاد نمود که "ایثار و شهادت" نام گرفت. و اين فرهنگ احياي فرهنگ بزرگاني بود كه هيچگاه ذلت را نپذيرفتند و با خون خود تاريخ را دگرگون ساختند و هنوز پس از گذشت قرن ها اين شور و شعور حسيني است كه همه اقشار جامعه را در عزاداري ها گرد هم مي آورد و احياي فرهنگ و هويت ديني و ظلم ستيزي و عدم پذيرش ذلت را بصورت بزرگترين اجتماعات بشري شاهد هستيم.
اینکه امروز کشور ما در برابر چالش‌ها تا چه اندازه توانسته این فرهنگ‌های غنی را به نسل جوان معرفی کند می تواند با یک نگاه کارشناسی و نظرسنجی صادقانه به پاسخ نسبتا واقعی برسیم. كه هر كجا ظلمي در حق شناساندن آن فرزانگي ها و رشادت ها و هشت سال پايداري و مقاومت شد، از سمت جامعه نبود كه از سوءمديريت ها و عدم تسلط به ابزار و روش نو در ارائه پيام نو بود.
وقتی جامعه ای از روند و روش هاي تکراری کناره می گیرد، وقتی جامعه ای از موضوعی فاصله می گیرد، وقتي فقط بر قشر خاصي تمركز شود و نسل هدف و اصلي آنچنان كه بايد به چشم نيايد. دلایل ٱن را در اول قدم در مدیریت فرهنگی آن جامعه باید ٱسیب شناسی نمود.
به عنوان مثال بعد از گذشت سالياني از دفاع مقدس در برهه ي زماني سینمای کشورمان در موضوع دفاع مقدس نتوانست با موفقیت و پذيرش عمومي جامعه روبرو شود، گویی بسياري از سطوح جامعه از فشار سال های جنگ تحمیلی و اقبالی که به فیلم های مربوط نشان داده بودند فاصله گرفته و نسل نو با زبان بی زبانی خواستار حرف نو با روش نو بودند، حتی در همان سال ها بر اساس بررسي هاي به عمل آمده ديگر هنرهای پايداري نيز با استقبال چشمگيري مواجه نبود، در این راستا دشمن نیز ٱرام نگرفت و ذهن و فكر اغلب جوامع كشور خصوصا جوانان را به بهترين روش هايي كه مي توانست مورد بهره برداري قرار داد و خوراک های ذهنی را با روش هایی که صرف کشورهای شرقی خصوصا ایران ساخته می شد از طریق رسانه های مختلف به دست جوان جوياي حقيقت و هويت رساند و بذر تفكرات خود را در حفره هاي پيش آمده بخوبي كاشت. و ما همچنان بيلان كاري داديم و در محفل هاي كم جمعيت كم كاري خود را توجيه و تشويق نموديم.
اصل موضوع يعني آن فرهنگ و هويت ها از بين نرفت و فراموش نشد، بلكه نوع بازآفريني و پيام ها بود كه تكرار بود و مورد اقبال نبود وگرنه چگونه می شود که به عنوان نمونه از همین قشر جوان يك فيلمساز در دوراني كه كمتر تهیه کننده ي خصوصي زیر بار سرمایه گذاري در این موضوع می رود، با ساخت يك فیلم سینمایی هم به جشنواره ها هم به مردم (خصوصا نسل نو) و هم مسئولان اثبات مي كند که چگونه می توان "در غبار ایستاد".
و يا كتاب ها و هنرهاي بصري كه توسط همين نسل نو "جبهه نرفته" با همكاري سرداران و رزمندگان به روش هاي نو و محتواي نو از هنر مقاومت و پايداري گفت و مورد اقبال واقع شد.
حقيقت را نمي توان كتمان كرد و از ياد برد، و جوان جوياي حقيقت به آن خواهد رسيد، اما زمان اين رسيدن را مي توان كوتاه و كوتاه تر نمود و آنچه داريم را با افتخار به جهانيان معرفي كنيم و همچنان كه زماني پيرفرزانه به جوانان سرزمين اطمينان نمود و آنگونه پل هاي بعثت را بر رودخانه هايي احداث نمودند كه انگشت حيرت در دهان متجاوزان هنوز خيس مي خورد، مي توان امروز هم با تكيه بر رهنمودهاي پير فرزانه ي زخم چشيده، جوانان را پذيرفت، آنان را بيگانه و بي ايمان نپنداشت. همين جوانان هم اكنون نيز در جبهه هاي مختلف نشان مي دهند كه از نسل همان فرازنگان پيكارهاي ظلم ستيز و حق طلب هستند. و مي توان اين مرز و بوم را فراي بازي هاي سياسي جناحي به دست همين جوانان آباد و آبادتر كرد.
جوانان این مرز و بوم تشنه ی حقیقت و صداقت هستند و هرکجا با اين رفتار مواجه شدند به جهانیان اثبات کرده اند چه در چنته دارند.
اكنون پس از فراز و نشيب هاي بسيار، پس از گذران دوره هاي مختلف مديريت فرهنگي، بعد از شناخت سره از ناسره، بعد از رو شدن دست دلالان و موج سواران امور فرهنگي كه در ظاهر اعتقاد و پايبندي به اصول، دامن عفت فرهنگ اين ديار را لكه دار كردند؛ وقت آن رسيده كه با عزم جزم، آنچه امروز در قالب گنجينه هاي پيشينيان اين مرز و بوم وجود دارد بدست بلندهمتان نيك انديش، فرايند علمي و نيازسنجي را طي كرده و براي جامعه خود از گذشته ي پرفخر اين مرز و بوم و بزرگانش نسخه پيچيد، و "فرزند زمان خويشتن بودن "را به اقدام و عمل نشان داد. و گنجينه ها را به سطح و لايه هاي مختلف جامعه آورد و تشنگان را با سرمايه هاي خودشان سيراب نمود.
در بازدید از مجموعه در حال احداث موزه دفاع مقدس شهركرد توسط بنياد حفظ آثار و نشر ارزش هاي دفاع مقدس، و مروری حتی اجمالی به نکات مهم و مثبتي مي توان دست يافت که مدیریت فرهنگی تا این قسمت از کار چه اندازه موفق عمل نموده است.
چگونه است كه توانسته اند در ذيل اعتماد مديريتي به جوانان با تسلط بر روش و ابزار نو، پيام نو را از محتواي فرهنگ و هويت اين سرزمين به ظهور برسانند و از آنچه خود داريم براي خود نسخه بپيچيم و با صميميت قلب بپذيريم.
بدون هیچ تعصب کورکورانه، یا شتابزدگی در تقلید و خام دستي، هنر ایران و جهان، هویت اين سرزمين و فرهنگ ملي و بومي و مشخصه های محلي آن مورد مطالعه قرار گرفته شده است و در کنار استفاده از ابزارهاي تاثيرگذار نوین دنیا در جهت احداث نمایشگاه هاي نوين معرفي آثار هنري و جايگاه نمايش هاي عمومي که هر کدام با پشتوانه فکری لازم به این مرحله رسیده، استفاده بجا از هنر روایتگر حکاکی و حجاری ایرانی در ورودي هاي مجموعه، تالارهاي نمايش هاي عمومي روباز برگرفته از هنر ديرين و معماري ايراني اسلامي بكار رفته در جاي جاي اين مجموعه و نماد های هویتی استان از سياه چادر و سرچشمه كوهرنگ و اقليم كوهستاني منطقه گرفته تا سنت پسنديده قرآن بالاي سر مسافر گرفتن و ديگر نمادهاي هويتي در كنار اصل موضوع يعني هنر دفاع مقدس در قالب های نوین، مجموعه ای نو و قابل تمجید را برای نسل ها يي ٱماده می کنند که فاصله زمانی آنان با سال های دفاع مقدس ایجاد فاصله در باورها و اعتقاداتشان خواهد داشت.
و اينگونه رفتارهاي مديريتي به اميد با ادامه روندي كه در پيش گرفته اند، نسخه ي بومي و هويتي اين مرز و بوم را براي فرزندان اين مرز و بوم و نسل نو آماده مي كنند و آنان را به درستي ديده اند و زبان آنان را بخوبي شناخته اند و از روايت هايي پرده بر مي دارند كه هر ناآرامي هم آرام مي گيرد و گوش جان مي سپارد به روايتي كه چون از دل برآيد لاجرم بر دل نشيند، خواهند گفت كه اكنون اگر به آرامش سر بر بالين مي گذاريم به وامداري آناني ست كه در مظلوم ترين شرايط به پا خواستند و ساختند اسطوره هاي قرن خويش را، از دفاعي روايت مي كنند كه سپاهيانش گرچه از نسل جنگ و ستيز نبودند اما ياد بزرگان ايمان و پايداري را در دفاع از حق و عدم پذيرش ذلت به خوبي زنده كردند و جاودانگي را سرودي خواندند كه تا قرن ها در گوش زمان خواهد پيچيد.
از فرزانگاني خواهند گفت كه آنها نيز در طاقچه ي خانه هايشان قرآن و حافظ و سعدي بود، آناني كه در پاي تخته هاي سياه درس خواندند و الف را با ايستادگي و ب را بردباري و پ را با پايمردي هجي كردند.
اكنون اين ما و وامداري فرزانگاني كه نامشان و مرامشان تا ابد جاودان خواهد ماند.
آري اين جوانان اين مرز و بوم هستند كه ياد فرزانگان خود را نيك زنده مي خواهند و آنچه مشق كردند را اكنون خشت به خشت به اقدام و عمل نشان مي دهند.
اين مجموعه در منطقه اي شكل گرفته كه هنوز نتوانسته چنان كه شايسته ي يك مركز استان با آن غناي فرهنگي است.
فرهنگ و هويت زيباي خود را كه از سمت همه نوع تفكري ستوده شده بر بدنه ي خود ببيند و شاهد احياي شايسته ي هويت بصري خود باشد.
اين مجموعه و مجموعه ها يادآور مي شوند كه مي شود خواست و توانست. مجموعه اي كه در دامنه ي تپه هايي ساخته شده كه يادآور همان خاكريزها و سنگلاخ هايست كه رزمندگان برخاسته از دل كوهستان شرق اين مرز و بوم با سربند "يا قمربني هاشم (ع)" فرهنگ و هويتي رقم زدند كه ساليان سال تكيه گاه پايداري ها خواهد بود در برابر ظلم و ستم بدخواهان اين سرزمين.
دست اندركاران اين مجموعه هنر ايراني و اسلامي و مشخصه هاي بومي هويت را در مجموعه اي همگون و هماهنگ گرد آوردند كه يقيناً مي تواند يكي از مراكز اصلي فرهنگي پر مخاطب و بازديد از طرف شهروندان و مسافران قرار گيرد و پيام هاي نو خود را در قالبي نو و شايسته انتقال دهد و تاثيرات مثبت اين اقدام را مي توان در سالهاي آينده بر نسل جوان به خوبي مشاهده نمود.
در شهرها و استان های مختلف در راستای حفظ و نشر ارزش های دفاع مقدس، موزه و باغ موزه هایی احداث شده است. در شهرکرد اما روايت به گونه اي ديگر است و همانگونه كه غيور مردانش استوار و متحد چون رشته كوه‌هاي زاگرس عرصه را بر حراميان تنگ كردند. اكنون اين مجموعه نيز از دل صخره ها و به ياد همان استواري ها حتي در اولين نگاه، ياد كوه هاي سر به فلك كشيده اين ديار را زنده نموده است.
دست مريزاد و خدا قوت به همه دست‌اندركاران و حاميان، مديريت دلسوز و بلندهمت و نظر اين مجموعه جناب سرهنگ عباسي كه ميدان داد به جواناني كه آنچه آموخته اند را بخوبي بر زنده نگه داشتن فرهنگ و هويت اين منطقه بكار گرفتند. و به ياري حق تعالي اميد كه نهادهاي ديگر ازجمله شهرداري و سازمان هاي مربوطه در ساخت باغ موزه اين مجموعه آن چه در توان دارند را به كار گيرند تا مجموعه‌اي كامل‌تر فراهم آيد.
به اميد آن روزي كه فرهنگ و هويت هر منطقه از اين مرز و بوم احيا شده باشد و زنده شدن اين مشخصه هاي بومي و محلي در كنار فرهنگ و هويت ملي، مبدل به يك مجموعه واحد و غيرقابل نفوذ گردد. و نسل نو اين سرزمين به جهانيان اثبات مي‌كنند كه دفاع آنان صرفا دفاع از خاك و مرز نبوده و دفاع از اعتقادات و تفكراتي است كه جهانيان را بخود خيره نموده اند.
یادداشت از كوروش ملك پور
انتهای پیام/۱۰۲۶ج
دریافت صفحه با کد QR