آمارهای اجتماعی نشان از این دارد که علی رغم مشکلات اقتصادی برخی مشاغل اجتماعی همچنان فارغ از بحران های گوناگون، فضایی برای کاردارند.اما به دلیل اینکه این مشاغل از پرستیژ اجتماعی برخوردار نیستند مورد استقبال بخش قابل از جمعیت مولد وبه ویژه جوانان قرار نمی گیرند.جوانانی که به دلیل نوعی رویکرد اجتماعی وفرهنگ رایج در جامعه،حاضر به مشغول شدن در این گونه مشاغل نیستند.

 طبق آخرین آمارهای رسمی بیکاری در شرایط فعلی وهمچنین در روزهای آینده از مهمترین بحرانهایی خواهد بود که جامعه ایران با آن درگیری است.بحرانی که شاید طول آن به چندین دهه قبل باز میگردد.دراین میان تا به امروز در دولتهای مختلف پس از انقلاب طرحهای مختلفی برای رونق فضای اشتغال مطرح شده است.طرحهایی که برخی ازآنها اجرا شده وبرخی از آنها ابتر باقی مانده و همچنان توجهی به آن نمیشود.

در کنار تمام این طرحها، آمارهای اجتماعی نشان از این دارد که علی رغم مشکلات اقتصادی برخی مشاغل اجتماعی همچنان فارغ از بحران های گوناگون، فضایی برای کاردارند.اما به دلیل اینکه این مشاغل از پرستیژ اجتماعی برخوردار نیستند مورد استقبال بخش قابل از جمعیت مولد وبه ویژه جوانان قرار نمی گیرند.جوانانی که به دلیل نوعی رویکرد اجتماعی وفرهنگ رایج در جامعه،حاضر به مشغول شدن در این گونه مشاغل نیستند.مشاغلی که اخیرا رئیس جمهوری هم سعی دارد تا با طرحی تحت عنوان شیک سازی مشاغل جوانان وجامعه را به سمت آنها جلب کند.اما این تمام ماجرا نیست چرا که نتیجه این طرح آشکار نیست وحتی به نوعی تا قبل از فراهم نشدن شرایط لازم، نمی توان امیدی به بهبود شرایط اشتغال در صورت انجام این طرح داشت.

برای بررسی بهتر این ماجرا وحواشی پیرامونی آن،می توان به شرایط امروز نگاهی دوبارداشت.شرایط امروز جامعه ایران وموضوع اشتغال در وادی سنت ومدرنیته وامانده شده است.به شکلی که از یک سو جامعه برای تشکیل بنیان زندگی نیاز به اشتغال دارد واز سوی دیگر قشر جوان تحصیل کرده نمی خواهد ویا از لحاظ اجتماعی نمی تواند به مشاغل پایین تر رضایت دهد.همچنین در سوی مقابل هم دختران جامعه علاقه دارند با کسانی زندگی خود را آغاز کنند که بیشتر از مشاغل پشت میزی بهره مند باشند.

این در حالی است که جامعه ایران امروز مانند هر جامعه دیگری والبته جوامع پیشرفته نیازمند تمام مشاغل است.این به معنی خواهد بود که نیروی جوان باید به تمام مشاغل اعم از کارهای سخت یدی وارد شود.کارهایی که زحمت فراوان دارند اما در صورت نبود آنها ،کلیت کشور و روند توسعه مادی ومعنوی لطمات جدی خواهد دید.

اما با همه اینها باز هم نیروی جوان ایرانی به عرصه این گونه مشاغل وارد نمی شود.شاید هم برخی از همین اقشار جوانان آماده ورود به این گونه مشاغل باشند اما در تنگنای اجتماعی قرار گرفته اند.تنگنای اجتماعی که در صورت ورود جوانان به این مشاغل سبب می شود تا جامعه به آنان به گونه ای دیگر نگاه کند.نمونه بارز این نوع نگاه را می توان در تلقی جامعه از مشاغل یدی وبه نوعی کارگری مشاهده کرد.این در حالی است که به هیچ وجه در کشورهای توسعه یافته چنین رویکردی از سوی جامعه در مقابل برخی مشاغل دیده نمیشود.ضمن اینکه سرانه درآمدی این مشاغل هم در این کشورها بسیار بالاست.راننده کامیون ویا یک جوشکار در ایالات متحده به طور میانگین ۴۰ تا ۶۰ هزار دلار درآمد دارند.

علاوه براین کلاس اجتماعی این مشاغل در جامعه ای مانند ایالات متحده ویا کشورهای مانند کانادا که بسیار مهاجر پذیر هستند در سطح بسیار مناسبی قرار دارد.به تعبیری دیگر تفاوتی در نوع نگاه جامعه به این گونه افراد با یک فرد تحصیل کرده در کشورهای توسعه یافته نیست.در واقع جامعه در کشورهای توسعه به این مهم دست یافته که برای بهبود شرایط به همه مشاغل نیاز است و نمی توان به برخی مشاغل نگاه خاص داشت وبرخی دیگر را نادیده گرفت.در سایه همین تفکر این جوامع شرایط روانی را فرام می آورند.شرایطی که یک پتانسیل عظیم اشتغالی را برای یک جوان ایجاد میکند.چرا که در این صورت آن جوان به دلیل وجود پیش شرایط اجتماعی به ان مسئله راضی خواهد شد به سمت این مشاغل برود. درصورت رخ دادن چنین پروسه ای می توان امیدوار بود که بخشی از بحران اشتغال در جامعه ایرانی مرتفع گردد.

با احتساب تمام این مسائل باید به این موضوع اشاره کرد که حل مشکل فعلی اشتغال و گام برداشتن برخی جوانان به سمت شغلهای میدانی نیازمند یک تحول فکری در جامعه است.تحول فکری که یک سوی آن دولت است ویک سوی دیگر، جامعه والبته طرف مهمتر وبازوی قدرت مند آن رسانه های عمومی وبه ویژه رسانه ملی قرار دارد.

رضا فرخی