عمدتا جوان، فارغ‌التحصیل دانشگاه و بیکار، میلیون‌ها نفری که به دولت بعدی چشم دوخته‌اند تا دست‌شان را در گوشه‌ای از بازار کار بند کند. توسعه بازار کار اما در گرو گشوده شدن بسیار گره‌های دیگر است.

ظاهرا این ادعای دولتی ها که بیکاری در ایران «ریشه‌کن» شده واقعیت ندارد و در دو دور ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد ۲۷۰ هزار نفر دیگر نیز به صف بیکاران قبلی اضافه شده‌اند.

به گزارش جهان بین نیوز، در این که آمار واقعی بیکاران در کشور بسیار بیشتر از آمار اعلام شده توسط مراجع رسمی است، هیچ شکی نیست. چرا که قبل از روی کارآمدن دولت احمدی‌نژاد هر فردی که در طول هفته، دو روز کار می‌کرد نیروی شاغل محسوب می‌شد اما پس از آن، این تعریف به فقط یک ساعت کار در هفته تغییر داده شد.

محمود احمدی‌نژاد در گفت‌و‌گوی ویژه انتخاباتی‌ خود در سال ۸۸، با انتقاد از اعداد و آمار و ارقامی که رقبای انتخاباتی‌اش ارایه می‌کردند، آن اعداد وارقام را نادرست خوانده و تاکید کرده بود، «علی رغم فشارهایی که بر دولت وارده می‌آمده، نرخ بیکاری ظرف چهار سال، بیش از دو درصد کاهش داشته است».


اما آمار محمود احمدی‌نژاد در خردادماه سال ۸۸ از نرخ بیکاری با آنچه مرکز آمار ایران از اعداد و ارقام مربوط به اشتغال و بیکاری اعلام کرده است، تفاوت‌هایی دارد. بر اساس آمارهای منتشرشده مرکز آمار ایران، نرخ بیکاری در سال ۸۴ یعنی نخستین سال کاری دولت هشتم، ۱۱.۵ درصد بود، حال آنکه این نرخ در سال ۸۸ یعنی سال نخست دولت دوم محمود احمدی‌نژاد به ۱۱.۹ دهم درصد افزایش یافت.

در همین سال‌ها یعنی از سال ۸۴ تا پایان ۸۸، نرخ مشارکت اقتصادی یعنی تعداد افرادی که در سن کار بوده و در عین حال متقاضی کار بوده‌اند نیز، کاهشی دو درصدی داشته و از ۴۱ درصد به کمتر از ۳۹ درصد رسیده است.

آن طور که مرکز آمار ایران به تازگی اعلام کرده نرخ بیکاری در سال ۱۳۹۱ به رقم ۱۲ و دو دهم درصد رسیده که از افزایش هفت دهم درصدی بیکاری طی سال‌های ۸۴ تا ۹۱ روایت می‌کند.

در نتیجه با وجود افزایش تعداد بیکاران در کشور، آمارهای رسمی نشان دهنده کاهش نرخ بیکاری در کشور بودند. اکنون نیز آمار بیکاران مدام افزایش می‌یابد اما با تغییر تعریف و روی کاغذ، احمدی‌نژاد ادعای کاهش تعداد بیکاران را دارد.

حالا از حسن روحانی، رئیس جمهوری که تا ۶ هفته دیگر کارش را شروع می‌کند، انتظار می‌رود که در کنار حل مناقشه اتمی، پایان دادن به‌ تحریم‌ها و تامین آزادی‌های سیاسی و صنفی، با غول دیگری نیز دربیافتد: بیکاری. مشکلی که وعده دولت‌های قبلی هم بود.

مسعود نیلی، اقتصاددان و از تدوین‌کنندگان برنامه سوم توسعه در دولت سید محمد خاتمی چندی پیش با حضور در یک برنامه زنده تلویزیونی، با مقایسه آمار و ارقام مربوط به اشتغال و بیکاری در دولت‌های مختلف جمهوری اسلامی، اشتغال زایی خالص دولت محمود احمدی‌نژاد را رقمی در حد صفر ارزیابی کرد.

به گفته مسعود نیلی، در فاصله سال‌های ۸۵ تا ۹۰، که او آن را «اتفاقی نادر و بی‌سابقه» توصیف کرده، خالص اشتغال صفر بوده و می‌توان گفت که عملا شغلی ایجاد نشده است.

اشتغال خالص، به معنای درنظر گرفتن شغل ایجاد شده و میزان افراد بیکارشده در یک دوره زمانی است.

نگاهی به آمار سال‌های قبل
نگاهی به اخباری که از سال ۸۸ تاکنون از سوی منابع رسمی یا مقام‌های دولتی درباره اشتغال ارائه شده، تصویر دقیق ‌تری از روال سپری شده در این‌ سال‌ها را نشان می‌دهد.

خبرگزاری ایلنا، اول بهمن ماه سال ۱۳۸۸، به نقل از منابع رسمی اعلام کرد که نرخ بیکاری در پائیز سال‌ جاری نسبت به پائیز سال پیش ۸ / ۱ درصد افزایش یافته و به ۳ / ۱۱ درصد رسیده است. براساس همین آمار، نرخ بیکاری در میان جوانان ۱۵ تا ۲۴ ساله، ظرف یک سال ۶ / ۲ درصد بالا رفته و به ۱ / ۲۴ درصد رسیده است.

البته این آمارها درحالی از نرخ رسمی بیکاری حکایت دارند که بخش بزرگ ‌تری از بیکاران کشور، به دلیل عدم مراجعه به وزارت کار یا سرگرمی با مشاغل کاذب، اصولا در آمارگیری محاسبه نمی‌شوند.
در میان انبوه جویای کار وضع زنان به مراتب وخیم ‌تر است. زنان جوانی که پا به پای دانشجویان مرد یا حتی در سطحی بالاتر از دانشگاه‌ها بیرون می‌آیند، در آخر صف قرار می‌گیرند.


بیکاری زنان دوبرابر شد
بیکاری زنان در سال ۱۳۸۴ در حدود ۳۳ درصد بود. این رقم در سال ۱۳۹۰ به ۴۳ درصد رسید و در دو سال گذشته نیز بدتر شد. روزنامه شرق در گزارشی که اردیبهشت ماه سال جاری منتشر کرد، از قول علیرضا محجوب، دبیرکل خانه کارگر نوشت که میزان بیکاری زنان طی هشت سال گذشته و در طول دولت‌های نهم و دهم دو برابر شده است.


آمار بیکاری زنان در سال ۱۳۹۰ با وجود کاهش متوسط نرخ بیکاری این سال نسبت به سال ۱۳۸۹، در بیان رسمی افزایش یک و نیم درصدی داشته است. همچنین اختلاف نرخ بیکاری مردان و زنان که در سال ۱۳۸۴ ده درصد اعلام شده بود در سال ۱۳۹۰ به ۲۰ رسید.

سال ۱۳۹۱ در دومین نشست سازمان زنان حزب اسلامی کار اعلام شد که تنها ۱۱ درصد زنان ایرانی شاغلند و سهم بیش از ۸۰ درصد آن‌ها خانه‌داری است. همچنین از ۲۴ میلیون شاغل موجود در ایران، فقط ۵ میلیون نفر و از ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر بیکار کشور نیز یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر زن می باشند.

به عبارتی دیگر آمار زنان بیکار کشور ۳۴ درصد است. امسال از سوی مسئولان، نرخ بیکاری ۱۲ درصد اعلام شده است، به این‌ترتیب نرخ بیکاری در میان زنان، حدود سه برابر میانگین جامعه است.
با گسترش تحریم‌ها در دو سال اخیر، تعطیلی بسیاری از کارخانه‌ها به دلیل افزایش بهای مواد خام و انرژی، سیر واردات کالاهای خارجی پرشتاب‌تر و این خود به ورشکستگی بیشتر واحدهای تولیدی کشور منجر شد. آن‌چه در همه این سال‌ها تغییری نکرد، افزایش مداوم بیکاری بود.