ویژگی‌های طبیعی و اقلیمی استان چهارمحال و بختیاری، مانند نوع خاک، بارش قابل توجه، دمای هوا و مکان جغرافیایی ارتفاعات، شرایطی را پدید آورده‌اند که این استان به عنوان یکی از مهم‌ترین رویش‌گاه‌های گیاهان دارویی در کشور شناخته می‌شود.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «جهانبین نیوز»، استان چهارمحال و بختیاری، استانی کوهستانی در فلات مرکزی ایران است که در بخش مرکزی رشته‌کوه زاگرس قرار گرفته است.

این استان از شمال و شمال شرقی با استان اصفهان، از شمال غربی با استان لرستان، از غرب با استان خوزستان و از جنوب با استان کهگیلویه و بویر احمد همسایه است.

استان چهارمحال و بختیاری، مرتفع‌ترین استان ایران است و ۱۶ قله با ارتفاع بیش از ۳۵۰۰ متر دارد و با میانگین ارتفاع بیش از ۲۱۰۰ متر به «بام ایران» مشهور است.

شهرکرد مرکز این استان با میانگین ارتفاع بیش از ۲۰۰۰ متر، مرتفع‌ترین مرکز استان در کشور است.

بلندی‌های این استان از شمال غرب به سمت جنوب شرق در امتداد هستند و به دشت‌های وسیعی ختم می‌شوند.

استان چهارمحال و بختیاری از استان‌های پربارش کشور است و در حالی که یک درصد از مساحت ایران را به خود اختصاص داده است، ده درصد از منابع آب کشور را در اختیار دارد.

بارندگی در کوهستان‌های این استان، منشأ معروف‌ترین رودخانه‌های دائمی جنوب غربی و مرکزی ایران یعنی کارون و زاینده‌رود است.

این کوهستان‌ها که چشمه‌های طبیعی فراوانی را در خود جای داده‌اند، شامل قسمتی از جنگل‌های زاگرس نیز می‌شوند که پوشش عمده‌ی آنها بلوط است.

ویژگی‌های طبیعی و اقلیمی این استان، مانند نوع خاک، بارش قابل توجه، دمای هوا و مکان جغرافیایی ارتفاعات، شرایطی را پدید آورده‌اند که این استان به عنوان یکی از مهم‌ترین رویش‌گاه‌های گیاهان دارویی در کشور شناخته می‌شود.



۱۸۰۰ کتار سطح زیر کشت گیاهان دارویی در چهارمحال و بختیاری

یزدان احمد زاده مجری گیاهان دارویی سازمان جهاد کشاورزی چهارمحال و بختیاری در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: سطح زیر کشت انواع گیاهان دارویی در استان چهارمحال و بختیاری ۱۸۰۰ هکتار است.

وی با اشاره به اینکه این استان با توجه به شرایط آب و هوایی و تنوع اکولوژیک و اقلیمی شرایط مساعدی برای کشت انواع گیاهان دارویی دارد تصریح کرد: انواع گیاهان دارویی در این استان کشت می‌شود که عمده آن کشت موسیر می‌باشد.

احمد زاده بیان داشت: موسیر با بیشترین سطح زیر کشت گیاهان دارویی در این استان با ۶۰۰ هکتار، گل محدی در رده دوم با ۴۰۰ هکتار، زعفران ۲۵۰ هکتار و ما بقی آن شامل سایر گیاهان دارویی از جمله، آویش، زوفا، مریم گلی، انغوزه، باریجه، کلوس و… را شامل می‌شود.

وی با اذعان بر اینکه ۳۹۱ مورد انواع گیاهان دارویی و معطر استان می‌باشد خاطر نشان کرد: در جهت افزایش سطح زیر کشت گیاهان دارویی تلاش خود را به کار بسته ایم.

احمدزاده یادآور شد: با توجه به خشکسالی‌های اخیر و صرفه جویی در مصرف آب یکی از سیاست‌های جهاد کشاورزی کشت گیاهان دارویی است چراکه این نوع گیاهان آب زیادی را مصرف نمی‌کنند.

وی با بیان اینکه هر ساله ۵۰ هکتار سطح زیر کشت به گیاهان دارویی اضافه می‌شود گفت: در حال حاضر در این استان ۳۵۰ هکتار از اراضی کشاورزی جهت توسعه گیاهان داروی اختصاص یافته است.

احمد زاده تشریح کرد: گیاه دارویی مثل موسیر در حال حاضر هر کیلو ۷۰ هزار به فروش می‌رسد و چنانچه این گیاه فراوری شود به ۷۰۰ هزار تومان هم خواهد رسید.

وی افزود: گیاهانی مثل موسیر و زعفران یک گیاه اقتصادی در بخش کشاورزی به شمار می آیند که در این استان به خوبی جواب می‌دهد که نه تنها از نظر اقتصادی مقرون به صرفه است بلکه اشتغال بالایی را نیز ایجاد می‌کند، هر یک هکتار از مزارع کاشت زعفران ۲۵۰ نفر اشتغال ایجاد خواهد کرد.

احمد زاده با اذعان بر اینکه برای کشت گیاهان دارویی برای کشاورزان یارانه تعلق می‌گیرد یادآور شد: تا کنون کشاورزان برای کشت گیاهان دارویی استقبال خوبی کرده اند.



جلوگیری از تخریب مراتع در دستور کار منابع طبیعی

سلیمانی رئیس اداره مرتع چهارمحال و بختیاری در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «جهانبین نیوز»، اظهار کرد: برای حفظ و حراست از گیاهان مرتعی و دارویی منابع طبیعی اقدامات مدیریتی را انجام می‌دهد.

وی با اشاره به اینکه اقدامات مدیریتی در بحث منابع طبیعی در دو بخش است تصریح کرد: یک بخش توسط دولت و بخشی توسط مردم و بهره برداران انجام می‌شود.

سلیمانی اذعان داشت: بخشی که توسط دولت انجام می‌شود عملیاتی مثل حفاظت و غرق و انجام ممیزی مراتع به منظور شناسایی بهره برداران است.

وی بیان داشت: همکاران منابع طبیعی جهت بررسی به مراتع می‌روند و اجازه تخلف به دامدارانی که پروانه چرای دارند را نمی‌دهند و چنانچه بالاتر از ظرفیت پروانه چرای دام زنده را به مراتع آورده باشند جریمه می‌کنند.

سلیمانی یادآور شد: منابع طبیعی اقدامات حفاظتی برای کنترل و جلوگیری از تخریب مراتع را در دستور کار خود قرار می‌دهد و گونه‌هایی که با ارزش هستند برابر ماه ۲۵ قانون قاچاق با افرادی که خاطی باشند و نسبت به حمل و بهره برداری و سو استفاده از گیاهان دارویی برای تجارت کنند، برخورد قانونی می‌کنیم و از طریق مراجع قضائی تشکیل پرونده می‌دهیم.

وی با اذعان بر اینکه برای توسعه گیاهان دارویی برنامه ریزی کرده ایم که مراتع را حفظ کنیم و فشار را از روی مراتع برداریم گفت: یکی از کارهایی که می‌توانیم فشار را از روی مراتع برداریم این است که بهره برداران را تغییر معیشت دهیم و وابستگی به مراتع را کم کنیم.



چهارمحال و بختیاری بیشترین تنوع گونه‌های گیاهی و خوراکی را دارا است

هومان خاکپور کارشناس منابع طبیعی با اشاره به اینکه این استان در منطقه زاگرس قرار دارد و به دلیل تنوع اقلیمی بالا، دارای تنوع زیستی گسترده‌ای بوده ادامه داد: این استان بیشترین تنوع گونه‌های گیاهی و خوراکی را داشته و استفاده از آن‌ها در بین مردم پیشینه تاریخی دارد.

وی تصریح کرد: بیش از ۳۵۰ گونه شناسایی شده در این استان خوراکی و دارویی است که به‌عنوان ذخایر ژنتیکی و مزیت تنوع زیستی و یک مزیت اقتصادی است.

خاکپور ادامه داد: با توجه به بافت روستایی و عشایری استان، استفاده از گیاهان دارویی و خوراکی برای مصرف غذایی و درمان سابقه طولان دارد و در تاریخ و فرهنگ مردم این استان استفاده از گیاهان دارویی و خوراکی وجود داشته و این گیاهان با ذائقه مردم سازگار است.

وی اظهار داشت: مردم استان در حوزه سلامت و غذا از این گیاهان استفاده می‌کنند و استفاده از آن‌ها دارای مزیت و تهدیدهای بسیاری برای مردم و گونه گیاهی است.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «جهانبین نیوز»، تا به حال یک هزار و ۴۰۰ گونه گیاهیِ دارویی، صنعتی و خوراکی در چهارمحال و بختیاری شناسایی شده است که از این تعداد ۲۷ گونه خاص استان است و این موضوع باعث شده این استان به‌عنوان یکی از قطب‌های تولید این دسته از گیاهان مطرح شود.

اخیراً شاهدیم برداشت غیراصولی، تغییرات آب و هوایی، فرسایش خاک و خشکسالی، بروز سیلاب، به تخریب و انقراض این گونه‌ها منجر شده است و برخی از کارشناسان اعتقاد دارند هم‌اکنون زنگ خطر انقراض و نابودی برای تعدادی از این گونه‌های خوراکی و دارویی ازجمله کلوس و گرانگبین، موسیر و سایر آن‌ها در مناطق مختلف استان به صدا درآمده است و فقط منطقه‌ای در سرآقاسید کوهرنگ به‌عنوان تنها رویشگاه طبیعی کلوس مطرح است و در چند منطقه در پرچفت کوهرنگ شاهد رویش گزانگبین هستیم.

قارچ، کنگر، شنگ، موچه، بونسرخ، موسیر، سیرکوهی، سیردینگ، کاردین، آویشن، تره کوهی، ریواس و کلوس ازجمله گیاهانی هستند که در چهارمحال و بختیاری رویش دارند و همه‌ساله با آغاز فصل بهار و رویش اکثر این گیاهان در دل طبیعت، مردم این استان اقدام به برداشت کرده و برای مصارف دارویی و خوراکی از آن‌ها استفاده می‌کنند.

انتهای گزارش/1020ج