رشد گیاهان در بستری بدون خاک، از شن، ماسه، یا مواد نگهدارنده که با محلول غذایی سیراب شده نیز هیدروپونیک می‌گویند، هیدروپونیک یا آبکشت شیوه کشت بدون خاک می‌باشد.

به گزارش«جهانبین نیوز»، ​کلمه هایدروپونیک (HYDROPONIC) از ترکیب دو واژه یونانی هایدرو Hydro به معنای آب و پونوس Ponos به معنای کار و تلاش ساخته شده است.

HYDROPOINC یکی از روش‌های خلاقانه تولید محصولات کشاورزی بدون حضور خاک، با کم‌ترین نیاز به آب و یک روش نوین برای اشغال زایی علاقه مندان در این حوزه می‌باشد.

در این محتوی آموزشی با دنیای جذاب کشت هیدروپونیک آشنا خواهید شد.

تعاریف کشت هیدروپونیک به علم پرورش یا تولید گیاهان در محلول غنی از عناصر غذایی یا مواد خنثی به جای خاک هیدروپونیک می‌گویند.

همچنین در تعاریف دیگر به فرآیند رشد گیاهان در بستری بدون خاک، از شن، ماسه، یا مواد نگهدارنده که با محلول غذایی سیراب شده نیز هیدروپونیک می‌گویند. هیدروپونیک یا آبکشت شیوه کشت بدون خاک می‌باشد.

در این نوع کشت متخصصان نیازهای غذایی گیاه را اندازه‌گیری کرده و ریشه به جای خاک در محلول غذایی قرار می گیرد.

در این روش به جای خاک مواد دیگری را جایگزین می‌کنند.

پرورش گیاهان در مواد غیر آلی مثل کوارتز- راک فول (پشم سنگ) – پرلیت یا در مواد آلی پیت ماس- کوکوپیت – ورمی کولایت – زئولیت و آبیاری با محلول غذایی به عنوان کشت بدون خاک تلقی می‌شود.

البته به طورکلی به عملیات پرورش گیاهان در مایع غنی شده با مواد غذایی به جای کشت در خاک، هیدروپونیک گفته می‌شود.

در سیستم هیدروپونیک برای سرپا نگه داشتن گیاه از قیم استفاده می‌شود و گیاه در سیالی از محلول‌های غذایی قرار می‌ گیرد تا بستر هماهنگی جهت رشد گیاه فراهم شود. چون در روش هیدروپونیک مدام گیاه با آب در تماس است بنابراین باید برای جلوگیری از ایجاد حالت لزج مانند و پوسیدگی ریشه از پمپ هوا استفاده شود واکسیژن مورد نیاز گیاه از طریق هوادهی تامین می‌شود.

در کشت هیدروپونیک (بدون خاک) بستر کاشت گیاه حالت خنثی دارد و فاقد هر گونه مواد مغذی است و با تزریق محلول غذایی تغذیه گیاه انجام می‌شود.

به همین خاطر امکان کنترل آن به راحتی وجود دارد.

در هیدروپونیک ریشه‌ ها در هوای بسیار مرطوب باید نگاه داشته شود یا در آب که باید خوب تهویه شود و یا در برخی مواد جامد غیر از خاک که رطوبت را در خود نگه می‌دارد رشد می‌کنند آب موجود در اطراف ریشه‌ها که غذای مورد نیاز گیاه را تامین می‌کند حاوی ترکیبات متعادلی از مواد غذایی است.

اساس سیستم هیدروپونیک آب است، پس این سیستم می‌تواند کاملاً اتوماتیک باشد، مزیت اتوماتیک بودن سیستم این است که اگر باغبان برای مدت زیادی در گلخانه حاضر نبود، گیاه از کمبود آب و مواد غذایی‌، تلف نخواهد شد.

امکان کاشت بیشتر محصولات از طریق هیدروپونیک وجود دارد علاوه بر این پرورش گیاهانی که در محیط خاکی مقرون به صرفه نبوده اند یا مشکل شوری دارند در این روش پرورش داده می‌ شوند همچنین مطالعات انجام شده نشان می ‌دهد که تولید هیدروپونیک توت فرنگی، گوجه فرنگی، خیار و فلفل و گیاهان برگی مثل کاهو بازدهی خوبی دارد.

شاید تا بحال در این مورد چیزی نشنیده باشید که برخی گیاهان دارویی را می‌شود به راحتی توسط سیستم هیدروپونیک تولید کرد.

نعناع، آویشن، اسطوخودوس، بادرنجبویه، مرزنجوش، خردل و کاسنی دارویی از جمله گیاهانی هستند که می‌توان از این طریق تولید کرد.

ریشه سنبل الطیف دارویی که بسیار ارزشمند هست و نیز با روش کاشت بدون خاک عالی جواب می‌دهد.

انواع سیستم‌های کشت هیدروپونیک سیستم‌های هیدروپونیک بر اساس فونداسیون بستر به کاررفته برای اجرای آنها به دو شکل کلی قابل اجرا هستند : ۱. سیستم‌هایی که در سطح زمین طراحی و اجرا می‌شوند. ۲. سیستم‌هایی که به صورت طبقاتی و با هدف استفاده بهتر از فضای گلخانه اجرا می‌شوند.

آنچه که در تعیین نوع سیستم به کار رفته در گلخانه به عنوان یک عامل اساسی مطرح می‌باشد نوع گیاهی است که تولیدکننده قصد کشت آنرا دارد.

طبیعتاً در مورد محصولاتی همچون “خیار درختی” “گوجه فرنگی” و “گل لیلیوم” که رشد رویشی زیادی دارند امکان استفاده از سیستم‌های هیدروپونیک طبقاتی وجود ندارد. اما در گیاهانی همچون توت فرنگی و کاهو که دارای تیپ بوته‌ای هستند و ارتفاع نهایی آنها از نیم متر فراتر نمی‌رود امکان طراحی و زیاده سازی سیستم‌های هیدروپونیک طبقاتی وجود دارد.