نشأت گرفتن کاهش قیمتها در بازار از انتظارات مثبت افراد/افزایش و کاهش قیمتها دقیق و واقعی نیستند
بهمن قدمی دمابی کارشناس مسائل اقتصادی و استاد دانشگاه در گفتوگو با جهانبین نیوز؛ اظهار کرد: در دو سال اخیر شاهد افزایش قیمت در کالاهایی مثل مسکن، ارز، طلا، خودرو و... بودیم.
وی افزود: حدود دو ماهی است که این قیمتها روند نزولی پیدا کرده و در حال کاهش است، سؤال مطرح شده این است که آیا اتفاق خاصی رخ داده؟ و دلیل این کاهش قیمتها چیست؟
کارشناس مسائل اقتصادی ادامه داد: در علم اقتصاد وقتی قیمت یک کالا روند افزایشی دارد یعنی چند اتفاق رخ داده است، درواقع افزایش قیمت یک محصول معلول چند علت است.
قدمی عنوان کرد: ازجمله علل ذکر شده میتوان به کمبود کالا، افزایش تقاضا، کاهش تولید و... اشاره کرد؛ یکی از اصلیترین مباحث که در اقتصاد بر فرایند عرضه و تقاضا اثرگذار است بحث انتظارات است.
وی خاطرنشان کرد: انتظارات یعنی پیشبینی که اعضا از آینده دارند، در علم اقتصاد منظور از اعضا، عرضهکنندگان و تقاضاکنندگان است، برای مثال عرضهکننده یک کالایی پیشبینی میکند که در آینده آن محصول گران میشود، لذا بر اساس این پیشبینی سعی میکند مقدار کالای خود را به بازار عرضه کند.
کارشناس مسائل اقتصادی اضافه کرد: چون عرضهکننده پیشبینی گران شدن کالایی را در پسزمینه ذهن خود دارد، کالای خود وارد بازار نمیکند تا در آینده گرانتر به فروش برساند.
قدمی بیان کرد: از طرفی تقاضاکننده اگر پیشبینی کند در آینده قیمت یک کالا افزایش پیدا میکند، یا در بازار کم میشود یا هر عامل دیگری، بهنوعی رفتار اقتصادی خود را تغییر میدهد.
وی با بیان اینکه انتظارات همان پیشبینی است که فرد از آینده دارد که رفتار اقتصادی فرد را رقم میزند، تصریح کرد: در اقتصاد ایران متأسفانه بحث انتظارات بسیار فراگیر و تأثیرگذار شده است، درواقع در فرایند عرضه و تقاضا عوامل دیگر به اندازه انتظارات مهم نیستند.
کارشناس مسائل اقتصادی افزود: در دیگر کشورها، تغییر قیمت، مقدار عرضه، مقدار تقاضا، سلیقه افراد، ترجیحات افراد، تکنولوژی و... بر فرایند عرضه و تقاضا اثرگذار است، اما در اقتصاد ایران نقش و تأثیر انتظارات از بقیه عوامل بیشتر است.
قدمی ادامه داد: در اقتصاد ایران عرضهکنندگان و تقاضاکنندگان بهشدت از انتظارات تأثیر میپذیرند و این به دلیل نابسامانیهای اقتصادی سالهای اخیر است که باعث شده انتظارات بیشتر از قبل درگیر شود.
وی عنوان کرد: افزایش قیمت سالهای اخیر بخشی به دلیل تحریمها و بخشی به دلیل ساختار و مشکلاتی است که در اقتصاد ایران وجود دارد ولی اصلیترین عامل بحث انتظارات بود که تأثیر بیشتری نسبت به دیگر عوامل داشت.
کارشناس مسائل اقتصادی خاطرنشان کرد: وقتی کشور تحریم شد، انتظارات افراد چه در عرضه و چه در تقاضا منفی شد، یعنی پیشبینیها همه گران شدن کالاها بودند، درواقع این دو گروه در جهت مخالف هم شروع به حرکت کردند و باعث شدند اثرات نامناسب در اقتصاد بیشتر شود.
قدمی اضافه کرد: ولی در چند ماه اخیر به دلیل آغاز مجدد مذاکرات برجام و نشستهای وین، انتظارات نسبت به آینده در بین عرضهکننده و تقاضاکننده مثبت شد، چون انتظارات مثبت است افراد منتظر لغو تحریمها، برقراری مبادلات پولی و مالی، بهبود واردات کالاهای اولیه و... هستند بنابراین رفتار اقتصادی مردم تغییر کرده است، این افق روشن در ذهن افراد ترسیم شده لذا این انتظارات مثبت افراد و در سطح کلانتر اعضا از آینده باعث شده کاهش قیمت صورت گیرد.
وی تأکید کرد: اعتقاد من این است که نه آن افزایش قیمتها آنچنان دقیق و واقعی بوده و نه این کاهش قیمتها، بلکه این انتظارات بوده که باعث شده افزایش شدید قیمتهای شکل بگیرد و حال که انتظارات مثبت شده باعث کاهش قیمتها شده است.
کارشناس مسائل اقتصادی بیان کرد: این روند در بلندمدت هم ادامه دارد، مگر اینکه در سطح بینالملل اتفاق خاصی بیفتد که این انتظارات منفی شود، تا زمانی که این انتظارات مثبت در جو روانی جامعه وجود دارد باعث میشود کاهش قیمتها ادامه داشته باشد.
قدمی اظهار کرد: با وجود اینکه هیچ تحریمی برداشته نشده است اما دلیل اینکه شاهد کاهش قیمتها در بازار هستیم افق روشنی است که افراد برای خود ترسیم کردهاند.
وی تصریح کرد: افزایش قیمت در سالهای اخیر به دلیل عملیات روانی بوده که اقتصاد بینالملل بر اقتصاد ایران تحمیل کرده است، البته نمیتوان عوامل دیگر مثل تحریمها، کاستیهای اقتصادی و... را نادیده گرفت.
انتهای پیام/1031ج