به گزارش جهانبین نیوز؛ نگاهی به تاریخ زندگی انسان بر روی کره زمین نشان می دهد که زمین از ابتدا همواره در معرض مخاطرات طبیعی بوده است، چنانکه برخی از این مخاطرات مرتبط با نوسانات آب و هوایی، ازجمله سیل، طوفان‌های گرد و خاک، خشکسالی و غیره بوده و در این بین خشکسالی یکی از مهم‌ترین این مخاطرات است.
 
خشکسالی اختلالی موقتی است که از یک منطقه به منطقه دیگر متفاوت بوده و پدیده نوظهوری نیست، وقوع این پدیده طبیعی تکرارشونده در هر اقلیمی محتمل است، اگر به تاریخ جهان نظری بندازیم خواهیم دید مردمان جهان بارها و بارها دچار این بلیه طبیعی شده و هر بار خسارات جانی و مالی بسیاری را متحمل شده‌اند.
 
خشکسالی جنبه‌های متفاوتی دارد که از آن جمله می‌توان به خشکسالی هواشناسی که از منطقه‌ای به منطقه دیگر متفاوت است و به طول دوره خشکی بستگی دارد، خشکسالی هیدرولوژیکی در صورت طولانی شدن زمان خشکسالی هواشناسی و خشکیدن آب‌های سطحی و زیرزمینی رخ می‌دهد، خشکسالی کشاورزی و خشکسالی اقتصادی-اجتماعی، که بعد از یک دوره طولانی مدت خشکسالی هیدرولوژیکی و هواشناسی حادث و منجر به قحطی، مرگ و میر و مهاجرت می‌شود، اشاره کرد.
 
همانطور که بیان شد خشکسالی اختلالی است که مختص یک منطقه نبوده و ممکن است برای هر کشور یا هر شهری رخ دهد، گواه این امروقوع خشکسالی در کشورهای مختلف دنیا است، اگر بخواهیم به چند نوع از بدترین خشکسالی‌ها در دنیا اشاره کنیم می‌توانیم از خشکسالی 1930 در آمریکا، خشکسالی چین، خشکسالی سال‌های 1896 تا 1901 در استرالیا، خشکسالی سال‌های 1740 تا 1750 میلادی آفریقای مرکزی، خشکسالی سال 2010 شرق و جنوب شرق آسیا نام ببریم که خسارات جانی، مالی و اقتصادی بسیاری برای مردم و دولت‌ها به همراه داشته است.
 
عوامل متعددی در بروز خشکسالی موثر هستند که عمدتا به عوامل اقلیمی و غیراقلیمی تقسیم می‌گردند. فعالیت‌های انسانی در عرصه حوزه‌های آبخیز، تغییرات نامناسب کاربری، الگوهای نامناسب کشت و مصرف آب از عمده‌ترین علل و دلایل بروز و تشدید خشکسالی هستند.
 
ایران نیز همچون سایر کشورهای جهان از خشکسالی در امان نبوده و قرارگیری در منطقه  معتدله ­ خشک شمالی و در عرض متوسط در ناحیه­ جنب استوایی و استوایی و همچنین دوری از دریاهای بزرگ سبب شده است تا آب و هوای این کشور خشک و بری باشد، متوسط گرمای سالانه ایران در حدود 18 درجه سانتی گراد و آب و هوای قسمت غربی کشور، مدیترانه‌ای است، در نواحی جنوبی آن، آب و هوای نیمه صحرایی گرم نیز تأثیر می‌گذارد، در این نواحی، تابستان­ها با گرمای سختی در دره‌ها و هوای معتدل در ارتفاعات همراه بوده و در زمستان­ها هوای معتدل در دره‌ها و سرمای سخت در ارتفاعات حکم فرماست.
 
بخش وسیعی از ایران را مناطق کویری و نیمه خشک تشکیل می‌دهد، میزان بارندگی در سطح کشور کم و تهدیدات علیه محیط زیست طبیعی جدی است، ناسا در گزارشی که در سال 96 منتشر کرد، مُهر تائیدی بر جدی بودن بحران خشکسالی در ایران زد.
 
 به غیر از تغییرات آب و هوایی و کاهش بارندگی در کشور که البته گریبان‌گیر سایر کشورها هم هست، رشد جمعیت، کشاورزی نادرست و نادیده گرفتن مزیت‌ها با توجه به وضعیت گرم و خشک کشور، مدیریت نادرست و عطش توسعه از مهم‌ترین دلایلی است که سبب شده ایران در بحران آب دست و پا بزند.
 
براساس آمار رسمی کشور، ایران با وجود داشتن رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و تالاب‌های زیاد و نیز بارش‌های متنوع در طول فصول مختلف سال، جزء ۲۴ کشور دارای تنش و بحران آبی است همچنین گزارش اخیر «مؤسسه منابع جهان» نشان می‌دهد یکی از دلایل بروز بحران خشکسالی، برداشت بیش از اندازه آب در جهان از دهه ۱۹۶۰ است که دلیل آن هم دو برابر شدن تقاضای مصرف است، داده‌های آماری جدید این موسسه نشان می‌دهد که ۱۷ کشور جهان و ازجمله ایران که دارای یک چهارم از جمعیت جهان بوده، با داشتن وضعیت «خیلی بحرانی» کمبود آب روبه‌رو هستند و سالانه نزدیک به ۸۰ درصد ذخیره آب در دسترس خود را در کشاورزی، صنایع و مصارف شهری استفاده می‌کنند.
 
چهارمحال و بختیاری که روزگاری خود تامین‌کننده 10 درصد از آب مورد نیاز کشور بود و سرچشمه دو رودخانه بزرگ کارون و زاینده‌رود است، چنان درگیر خشکسالی شده که در سال‌های گذشته 60 درصد از قنوات و چشمه‌های خود را از دست داده است و لغدونبه، قنات  500 ساله استان نیز در جریان همین خشکسالی‌ها خشکید.
 
چهارمحال و بختیاری در ردیف 10 استان خشک کشور
 
خسرو کیانی سرپرست مدیریت بحران استانداری چهارمحال و بختیاری در گفت‌وگو با جهانبین نیوز؛ اظهار کرد: این استان با توجه به آمار بارش‌های اخیر در ردیف 10 استان اول در بحث خشکی قرار گرفته است.
 
وی با بیان اینکه این استان 12 سال است که با خشکسالی دست و پنجه نرم می‌کند اضافه کرد: در این مدت با کاهش تجمعی بارش معادل دو سال آبی به اندازه یک هزار و 200 میلی‌متر مواجه است وجبران آن بسیار سخت و دشوار است.
 
کیانی با اشاره به کاهش سطح آب سفره‌های زیرزمینی تاکید کرد: عدم توازن در برداشت و تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی سبب شده تا این منابع وضعیت مناسبی نداشته باشند.
 

سرپرست مدیریت بحران استانداری چهارمحال و بختیاری بیان داشت: با وجود اینکه در نیمه دی ماه قرار داریم شاهد بارش‌های قابل توجهی نبوده‌ایم، این درحالی است که بارش‌های پاییزی هم کم‌تر از میانگین بوده و طبق پیش‌بینی‌ها در زمستان هم در حد میانگی خواهد بود.
 
وی با اشاره به لزوم همکاری کلیه دستگاه‌های متولی در بحث آب در جهت مدیریت منابع آبی اشاره و یادآور شد: برنامه‌ریزی‌ها برای مدیریت منابع آبی خصوصا در بخش آشامیدنی بسیار مهم و ضروری است.
 

سرپرست مدیریت بحران استانداری چهارمحال و بختیاری تجهیز زمین‌های کشاورزی به شبکه آبیاری نوین، تغییر الگوی کشت از مزرعه به گلخانه، انجام اقدامات آبخیزداری و آبخوان‌داری، استفاده از پساب فاضلاب‌ها و... را از مواردی دانست که می‌تواند در مدیریت و صرفه‌جویی آب بسیار مهم باشد.
 
به اذعان کارشناسان امر یکی از مهم‌ترین علل بروز بحران آبی در چهارمحال  و بختیاری، تغییر شکل بارش‌ها از برف به باران است و کاهش بارش‌ها نیز مزید بر علت شده، این موضوع سبب می‌شود تا برفی بر زمین ننشسته و آبی به سفره‌های زیرزمینی تزریق نشود و از همین‌رو بسیاری ازاین سفره‌‌ها خالی و دشت‌های این استان خشکیده و یا به مرز بحران برسد، بنابر اعلام معاون بهره‌برداری شرکت آب و فاضلاب چهارمحال و بختیاری در سال 99، 90 درصد از آب شرب مناطق شهری این استان از طریق سفره‌های زیرزمینی تأمین شده است و این یعنی همان بحرانی که چهارمحال و بختیاری با آن دست به گریبان است.
 
خشکسالی 12 ساله، چهارمحال و بختیاری را با بحران مواجه کرده است
 
مهرداد چراغ‌پور مدیرکل هواشناسی چهارمحال و بختیاری در گفت‌وگو با جهانبین نیوز؛ اظهار کرد: شدت کمبود آب در تابستان بستگی به سیستم‌هایی دارد که به استان وارد می‌شود و امیدواریم در دو ماه و نیم باقیمانده از زمستان و بهار وقوع بارش‌ها بتواند جبران کاستی‌های پاییز را داشته باشد.
 
وی با بیان اینکه چهارمحال و بختیاری 12 سال است که با خشکسالی مواجه است ادامه داد: بیش از 700 میلی‌متر کمبود بارش در استان وجود دارد و و این یعنی این استان بیش از یک سال زراعی بارش نداشته و تا این حد سطح آب افت کرده است.
 
چراغ‌پور تصریح کرد: جبران کمبود بارش‌ها در سال‌های قبل به راحتی ممکن نیست و اگر چندین سال بارش‌های بالای نرمال و به‌صورت برف در استان رخ دهد می‌توان امیدوار بود که کاهش سطح آب زیرزمینی جبران و منابع آبی تقویت شود.
 
مدیرکل هواشناسی چهارمحال و بختیاری گفت: توصیه می‌شود شهروندان با توجه به وضعیت بارش‌ها از همین الان برنامه مصرف درست را در دستور کار داشته باشند تا در فصوب گرم با مشکل کمبود آب مواجه نشویم.
 
به گزارش جهانبین نیوز؛ بحران خشکسالی در چهارمحال و بختیاری سبب شده تا از 197 چاه عمیق که در اختیار شرکت آب و فاضلاب چهارمحال و بختیاری است تنها 153 حلقه چاه فعال باشد، اما مشکل دیگری که در این زمینه بروز می کند این است که با بالا رفتن غلظت املاح در آب‌های زیرزمینی آسیب‌های بسیاری به سلامت مردم وارد می‌شود و در بلندمدت شاهد بروز بیماری‌هایی در بین مردم این استان خواهیم بود.
 
این درحالی است که براساس اعلام معاون بهره‌برداری شرکت آب و فاضلاب چهارمحال و بختیاری 70 روستای این استان در سال 99 با تنش آب مواجه بوده و 44 روستا با تانکر، آب‌رسانی می‌شود، همه این آمارها نشان از آن دارد که خشکسالی بر گلوی استانی که زمانی پرآب‌ترین استان کشور بوده فشار آورده و چهارمحال و بختیاری را نیز با بحران مواجه کرده است.
 
اگرچه خشکسالی یک بیله طبیعی است و بشر در مقابل آن راهی جز تسلیم ندارد اما اقداماتی نیز وجود دارد که با اجرای آن می‌توان در مصرف آب صرفه‌جویی کرده، راندمان را بالا برده و از آب‌های بلااستفاده نیز بهره برد، استفاده از آبیاری‌های نوین و تقویت آبخیزداری و آبخوان‌داری می‌تواند راهکار مناسبی برای رویارویی با خشکسالی باشد.
 
چهارمحال و بختیاری یکی از استان‌های پیش‌رو در هر دو زمینه بوده و در کشور هم در بحث تجهیز مزارع و باغات به سیستم‌های تحت فشار و هم در مقوله آبخیزداری پیشرفت‌های چشم‌گیری داشته است.
 
تجهیز 50 درصد از اراضی زراعی و باغی چهارمحال و بختیاری به سامانه‌های نوین آبیاری
 
عطا الله ابراهیمی رئیس جهاد کشاورزی چهارمحال و بختیاری در گفت‌وگو با جهانبین نیوز؛ بازده آبیاری‌های تحت فشار را بسیار بالاتر از آبیاری به روش سنتی دانست و اظهار کرد: در شرایطی که کشور با خشکسالی‌های پی در پی مواجه است لازم است از همه لحاظ در مصرف آب صرفه‌جویی شود و از آنجایی که کشاورزی یکی از پرمصرف‌ترین قسمت‌ها در مصرف آب است می‌توان با تجهیز مزارع و باغات به آبیاری نوین قدم بزرگی در استفاده درست آب برداشت.
 
وی اقدامات چهارمحال و بختیاری در اجرای سیستم‌های تحت فشار قابل قبول ارزیابی و تصوریح کرد: تاکنون ۶۷ هزار هکتار از اراضی کشاورزی و باغی چهارمحال و بختیاری به سامانه‌های نوین آبیاری مجهز شده‌اند.
 
ابراهیمی از قرارگیری سایر اراضی استان در لیست تجهیز به سامانه‌های نوین آبیاری خبر داد و افزود: حمایت‌های خوبی از سوی دولت برای تجهیزات اراضی کشاورزی و باغی به سامانه‌های آبیاری نوین آبیاری اختصاص می‌یابد.
 
رئیس جهاد کشاورزی چهارمحال و بختیاری با اشاره به وجود ۱۲۰ هزار هکتار اراضی زراعی و باغی در چهارمحال و بختیاری ادامه داد: درحال حاضر کار تجهیز 50 درصد از این اراضی به اتمام رسیده است و مابقی نیزدر دستور کار قرار دارد.
 
به گزارش جهانبین نیوز؛ همان طور که قبلا هم عنوان شد خشکسالی یکی از پدیده‌هایی است که به‌صورت طبیعی یا به واسطه دخالت‌های انسانی رخ می‌دهد، مقابله با این بلیه نیاز به عزم همگانی مسئولان مربوطه و مردم دارد و در این راستا باید با همه توان وارد میدان شد و اجازه نداد این موضوع کشور را مختل و اقتصاد و زندگی اجتماعی مردم را تحت الشعاع قرار دهد.
 
انتهای پیام/1026ج