بارده، نگين بام ايران!/ از معماري سنتي تا ميراث فرهنگي/ لزوم توجه به جاذبه هاي گردشگري شهرستان بن
به گزارش
جهانبین نیوز به نقل از
زنگ خبر روستاي تاريخي و توريستي بارده با ارتفاع 2370 متر از سطح دريا، در فاصله 40 کيلومتري شهرکرد،و در شهرستان بن قرار دارد.
اين روستا معروف به روستاي سنگي که بيش از 90 درصد ساختمان هاي اين روستا با سنگ ساخته شده است.
اين روستاي سنگي با جمعيتي افزون بر چهار هزار نفر،سکونت داشته اما قلعه تاريخي آن از قرنهاي پيش همچنان محکم و استوار همچون نگيني در اين خطه مي درخشد.
دستان هنرمند سنگ کاران اين روستا، با چيدماني زيبا، نقش هاي زيبايي از هنر هنرمندان بارده را در تاريخ به ثبت رسانده است.
لاشه هاي سنگ پس از طي مسافتي توسط چهارپايان، از اطراف اين روستا جمع آوري و در ساختن بنايي محکم و زيبا تاثيرگزار مي شوند.
جاذبه هاي گردشگري روستا
1- امامزاده سيد محمد (ع) از نوادگان امام موسي کاظم که قدمتي بيش از سال 1275 دارد. که فضاي زيارتي و سياحتي بسيار دلنشين و آرام بخشي دارد.
2- مسجد جامع روستا با قدمت 150 سال و با معماري زيبا و منحصر به فردي که چشم هر بيننده را مجذوب خود مي کند.
3- قلعه بارده که در اواخر سلطنت ناصر الدين شاه قاجار 1308 قمري در طول 5 سال با مساحت 6500 متر مربع تاسيس گرديد.
4- پل تاريخي بارده
5- حمام تاريخي بارده
6- پيست اسکي: اين روستا همه ساله با فرارسيدن فصل زمستان، پذيراي اسکي بازان و گردشگران بي شماري است به طوري که از پيست اسکي بارده، به عنوان دومين پيست زمستانه استان، بعد از پيست کوهرنگ، ياد مي شود.
شغل و زبان مردم روستا
شغل بيشتر مردم اين روستا کشاورزي ، دامداري و قصابي است که به روستاي قصابان نيز مشهور است ، زيرا بخشي از گوشت مورد نياز مناطق اطراف و مرکز شهرستان بن و مرکز استان ازاين روستا به لحاظ اختلاف قيمت با ديگر مناطق تامين مي شود.
اکثر مردم اين روستا به زبان ترکي تکلم مي کنند.
پيشينه و تاريخچه روستا و وجه تسميه آن
بر اساس روايات نقل شده از سوي معتمدين و ريش سفيدان روستا قدمت روستاي بارده به 700 سال پيش باز مي گردد.
کلمه بارده به معاني مختلفي در نزد اهالي تعبير وتفسير مي شود با برسي ها وگفتگو با تعدادي از سالمندان و مطاعين و بررسي هاي کتابخانه اي نزديکترين و منطقي ترين اين معاني به شرح زير مي باشد.
بارده به معني بهارده
با توجه به حاصلخيز بودن و سرسبز بودن منطقه بنابر اعتقاد عده اي از اهالي اين محل به مثابه سرزميني بوده است که هميشه در آن جلوه هاي فصل بهار رخ مي نمايد و از اين رو آن را ده هميشه بهار و يا بهاره مي گفته اند که به مرور زمان به بارده تبديل شده است.
بارده به معني بار (محصول وحاصل کشت وزرع)
تعبير وتفسير واعتقاد اکثريت اهالي در خصوص وجه تسميه بارده بر اين باور است که چون اين منطقه به دليل آب فراوان و جويبار هاي زيادي که از ارتفاعات شيدا جاري مي باشد وچشمه هاي موجود داراي زمين هاي حاصلخيز و مستعدي براي کشاورزي مي باشد و همين امر باعث رونق کشاورزي و ميزان نسبتا زياد بازدهي محصولات کشاورزي در اين روستا مي باشد. لذا نام آن بر گرفته از محلي است که در آن ميزان باردهي محصولات زياد است و از اين رو نام آن را بارده گذاشته اند.
موقعيت جغرافيايي روستا
روستاي بارده از در شهرستان بن واقع در استان چهار محال و بختياري مي باشد.
داراي آب وهواي نيمه مرطوب معتدل سرد مي باشد و داراي روز هاي زمستان يخ بندان138 روز مي باشد و جهت وزش بادهاي غالب در استان چهارمحال و بختياري عموماً غربي و جنوب غربي است و در مرکز استان در شهرکرد در فصل زمستان و بهار سمت وزش بادهاي غالب جنوب غربي و در ماههاي تيرو مرداد شرقي و در شهريور و تمام ماههاي پاييز جنوب غربي است.
روستاي بارده زادگاه برادر امام رضا (ع)
بقعه متبرکه حضرت امامزاده سيد محمد ابن حمزه (مکني به ابوالقاسم) بن علي ابن حسين بن احمد بن محمد بن اسماعيل بن ابراهيم الاصغر (ملقب به مرتضي) بن حضرت باب الحوائج؛ امام موسي اين جعفر الکاظم (عليه السلام) در ضلع شرقي روستاي بارده از توابع شهرستان بن در استان چهارمحال و بختياري (در 48 کيلومتري جنوب غربي شهرکرد؛ مرکز استان) ميان دو کوه نساه و برآفتاب، واقع گرديده و با توجه به مناظر بسيار زيبا و دلنواز کوهستاني و چشمه هاي خنک اطراف و آب و هواي مطلوب منطقه، سالانه پذيراي هزاران زائر و گردشگر از نقاط مختلف مي باشد.
در تاريخ آمده سيد محمد (ع) با دو نفر شجاع و دلاور خود به نامهاي شيخ قاسم و شيخ طاهر در جنگ با ملک يوسف فرزند ملک خورشيد در آمدند و امامزاده به درجه رفيع شهادت اجدادي خود نائل گرديد و دو نفر شجاع و دلاور آن حضرت بر اثر جراحات و زخمهاي وارده بر پيکر مطهرشان به کوههاي مجاور متواري شدند. پس از چند روز شيخ قاسم و شيخ طاهر با ياري مردم منطقه، پيکر مطهر حضرت امامزاده سيد محمد (ع) را در محل شهادتش در ضلع شرقي روستاي کنوني بارده به خاک سپرده و بقعه و بارگاهي به مرور زمان برگرد مزار آن حضرت ساخته شده که هم اکنون زيارتگاه عاشقان است.
در كنار بارگاه امامزاده سيد محمد بارده و در دره كوه، بيشه زار فرحبشي از درختان سپيدار قرار دارد كه در ايام تعطيل، پذيراي تعداد زيادي از زائران است. مردم محلي در روزهاي خاصي مانند اعياد، شهادت، در حياط اين امامزاده مراسم هاي مختلفي را برگزار مي کنند.
امامزاده سيدمحمد (ع) روستاي بارده از فرزندان بلافصل امام موسي کاظم (ع) و برادر حضرت امام رضا (ع) مي باشد. شجره نامه اصلي اين امامزاده که روي پوست آهو و به املاي شيخ طوسي نگارش شده و اصل آن ممهور به مهر شيخ بهايي است، بعداز مدت ها درخردادماه سال 1393پيدا گرديد و به تأييد آستان مقدس امام هشتم (عليه السلام) رسيد.
تنها قلعه بازمانده از خوانين ايل چهارلنگ
قلعه بارده تنها قلعه از خوانين ايل چهارلنگ مي باشد که دراستان چهار محال و بختياري به جاي مانده است.
اين قلعه درحدود سال 1278 هجري قمري توسط دوبرادر بنامهاي محمد حسن خان وداراب خان فرزندان چراغعلي خان ازسران ايل چهارلنگ طايفه محمدصالح ساخته شده است. چراغعلي خان قلعه اول خودرا درجايي که امروزه بافت روستاي بارده آنرا احاطه کرده است ساخته که دراحداث آن بيشتر جنبه ي دفاعي مورد توجه قرارداشته است.
از حدود سال 1270 هجري قمري بنيان قلعه بجاي قلعه قبلي گذارده شده است. براساس وصيت نامه مرحوم محمدحسن خان که نزد نوادگان وي موجود است مبلغ 3000تومان خرج احداث قلعه گرديده که ايشان به فرزندان خود وصيت نموده است که قلعه را تکميل وتزيين نمايند که اين کار هيچ گاه انجام نگرفت.
استادکاران قلعه بارده استاد اسماعيل ترکان بنا ، وبرادرش استاد علي محمد معمار اصفهاني بوده اند که قلعه سردار شجاع الممالک در روستاي بلومير از توابع فريدن نيز توسط آنها ساخته شده است.
قلعه درغرب روستاي بارده قرار دارد.موقعيت مکاني قلعه به گونه اي است که از سمت شرق داراي شيب زيادي با طول حدود 40 متر تا کف دره ي ابتداي روستا واز جهات سه گانه ي ديگر نيز قرار گرفتن آن برروي بلندي مشخص است. به غير از جهت شرقي بقيه جوانب آنرا دشت ومراتع کشاورزي احاطه نموده است.
چهار برج مدور در چهار زاويه بيرون بنا متصل به دآن ساخته شده است که برجهاي شرقي جنبه دفاعي داشته وبرجهاي غربي درقسمت فوقاني مسکوني بوده اند. مصالح بکار رفته دربنا خشت ، آجر وسنگ ونماي بيروني قلعه سنگي است. سقف زيرزمين واصطبل وسر طويله با طاق ضربي وسقف اطاقهاي نشيمن با تير چوبي پوشيده شده اند.
مهجوريت خاص قلعه بارده
اگر چه يکي از ويژگي هاي اين بنا استحکام مطلوب آن است،ولي گذشت زمان به لحاظ بارش برف سنگين وقوع ديگر حوادث طبيعي به فرسايش تدريجي قسمت هاي از اين بنا منجر شده که به لحاظ جاذبه گردشگري و تاريخي اين مکان ، تامين بودجه براي تملک دولتي و مرمت آن بيش از پيش نياز به توجه دست اندرکاران ميراث فرهنگي دارد.
در قلعه تاريخي بارده هم اينک يکي از نوادگان سازنده اين قلعه سکونت دارد و بازديد کنندگان را براي ديدن ازبخش هاي اين بنا همراهي مي کند.
اگرچه اين بنا به گفته کارشناسان ميراث فرهنگي چهارمحال و بختياري از بناهاي منحصربفرد استان است، اما از مهجوريت خاصي برخورداست و تاجايي که کمتر به بعد گردشگردي اين بنا پرداخته شده است. اين مهجوريت تا جايي است که بسياري از زائران وگردشگران تفرجگاه سياحتي و زيارتي امامزاده محمد بارده در کمتراز يک کيلومتري متري اين بنا از وجود چنين بنايي با شرايط گردشگري و تاريخي اظهار بي اطلاع دارند.
هر گردشگري که وارد اين روستا مي شود، هرگز تصور وجود يک بناي تاريخي که پس از سالها چون دژي استوار باقي مانده را به ذهن خود راه نمي دهد، در حالي که ديدن اين قلعه کاخ با جاذبه معماري زيبا، هر مسافري را شگفت زده مي کند
بافت هاي تاريخي علاوه بر اينکه بخشي از مناطق ومحلات روستاها را تشکيل مي دهند روايتگر ويژگي هاي هسته اوليه روستاها و همچنين بيانگر ياد وخاطره فرهنگ و آداب و سنن ساکنين منطقه مي باشد.
با مطالعه ي بافت ها نشان مي دهد که ما در گذشته چه تمدن و نظام ارتباطي بين مردم و خوانين آن منطقه داشته ايم.
قلعه بارده يکي از محدود بناهاي سنگي استان است که با شماره 21440در فهرست آثارملي کشور به ثبت رسيده است.
قلعه بارده با داشتن بافت معماري خاص و شرايط ويژه مطلوب جذب گردشگر داخلي وخارجي با هشت هزار مترمربع زيربنا هم اينک در انتظار تامين اعتبار و مرمت است.
مي توان اين قلعه را به عنوان پايگاهي براي گردشگري و تماشاي حيواناتي که در اين منطقه قراردارند استفاده کرد يا محل اسکان توريست هايي که براي گردش و در زمستان براي اسکي به پيست اسکي که در ورودي روستاي بارده قراردارد استفاده کرد.
انتهاي پيام1026ج /520ز