به گزارش جهانبین نیوز به نقل از خبرنگار سامان ما، در ايران، در هر قوم و فرهنگي اين شب به نحوي پاس داشته شده و پيروزي اهورامزدا يادآور نفس پاک و روشني بر اهريمن و پليدي جشن گرفته مي‌شود.

از رسومات جدانشدني اين شب مي‌توان به شاهنامه‌خواني اشاره کرد، بدين صورت که چند خانواده دور هم جمع شده و کساني که شاهنامه را از حفظ هستند و حتي سواد خواندن و نوشتن نيز ندارند شروع به خواندن اشعار شاهنامه کرده و صحنه‌هاي بکر و زيباي شاهنامه مثل رستم و سهراب، رستم و اسفنديار و ديگر داستان‌هاي حماسي و عاشقانه که با غيرت ملي و ايراني همراه است و در اين شب خواهان زيادي دارد را به تصوير مي‌کشند.

نکته جالب توجه اين است که شاهنامه‌خواني سينه به سينه، بيت به بيت به نسل‌هاي مختلف منتقل شده و همه گروه‌هاي سني با دل و جان گوش به اين اشعار مي‌سپرند، خواندن هفت‌پيکر نظامي نيز در اين شب رواج دارد.

آيين شب يلدا يا شب چله، خوردن آجيل مخصوص، هندوانه، انار و شيريني و ميوه‌هاي گوناگون است که همه جنبه نمادي دارند و نشانه برکت، تندرستي، فراواني و شادکامي هستند. در اين شب هم مثل جشن تيرگان، فال گرفتن از کتاب حافظ مرسوم است.

يکي از آيين‌هاي شب يلدا در ايران، تفال با ديوان حافظ است. مردم ديوان اشعار لسان‌الغيب را با نيت بهروزي و شادکامي مي‌گشايند و فال دل خويش را از او طلب مي‌کنند.

در برخي ديگر از جاهاي ايران نيز شاهنامه خواني رواج دارد. بازگويي خاطرات و قصه گويي پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها نيز يکي از مواردي است که يلدا را براي خانواده ايراني دلپذيرتر مي‌کند. اما همه اينها ترفندهايي است تا خانواده‌ها گرد يکديگر آيند و بلندترين شب سال را با شادي و خرسندي به سپيده برسانند.

در سراسر ايران زمين، جايي را نمي‌يابيد که خوردن هندوانه در شب يلدا جزء آداب و شيوه آن نباشد. در جاهاي گوناگون ايران، گونه‌هاي تنقلات و خوراکي‌ها به تبع پيرامون و شيوه زندگي مردم منطقه بهره برده مي‌شود اما هندوانه ميوه‌اي است که هيچ‌گاه از قلم نمي‌افتد، زيرا شمار زيادي به اين باورند که اگر مقداري هندوانه در شب چله بخورند در سراسر چله بزرگ و کوچک يعني زمستاني که در پيش دارند سرما و بيماري بر آنها غلبه نخواهد کرد.

آيين‌هاي خاص دیگری نیز در برگزار می‌شود و مردم در  اين شب با جمع شدن خانواده و فاميل به دور هم شروع مي‌شود.

در گذشته گرم کردن خانه به وسيله کرسي انجام مي‌شد، کرسي‌هاي چوبي که زير آن زغال يا چوب سرخ شده قرار مي‌دادند و روي آن را با لحاف بزرگي که معمولا وسط آن را با جاجيم مي‌دوختند مي‌پوشاندند، اين لحاف به لحاف کرسي معروف بود، روي اين لحاف پارچه‌اي مي‌کشيدند که تا چهار طرف کرسي پايين مي‌آمد به اين پارچه بقچه کرسي مي‌گفتند.

در شب چله، سيني بزرگ مسي که به آن مجمع مي‌گويند را روي کرسي مي‌گذاشتند، درون مجموع انواع تنقلاتي که در اين شب استفاده مي‌شد، مي‌گذاشتند، از اين تنقلات مي‌توان به گردو، بادام، کشمش، سنجد، کشک و نان جو اشاره کرد، سنجد در باور مردم اين استان جايگاه خاصي دارد و از تنقلات مهم شب يلدا است.

مردم معتقدند خوردن اين تنقلات باعث فزوني و فراواني نعمت شده و باعث مي‌شود تا سال بعد آن‌ها از اين نعمت‌ها استفاده کنند، خوردن انواع ميوه به خصوص هندوانه نيز در شب يلدا در چهارمحال و بختياري رايج است.

در باوري ديگر که امروزه تقريبا منسوخ شده خوردن هفت خوراکي در شب چله بود، معمولا اين هفت خوراکي عبارتند بودند از ماست، شير، سرکه، سنجد، کشک، کشمش و کدو.

در گذشته هر خانواده‌اي که از لحاظ مالي در وضع مناسب‌تري بود، ماستي که خود تهيه کرده بود را در ظرف‌هاي کوچک به عنوان پيش‌کش شب چله به خانه‌هاي فاميل يا همسايه مي‌فرستاد.

خوردن کدو نيز در اين شب از رسومات مردم است. کدو در زبان بختياري کدي kedi و در زبان بعضي از مردم چهارمحال kidi خوانده مي‌شود، آن‌ها معمولا کدو را قطعه قطعه و آب‌پز مي‌کنند.

بستگي به مذاق افراد، يا روي کدو شکر ريخته تا به وسيله آن پخته و شهد آن شيرين شود يا بعد از پخته شدن آن را با نمک مي‌خورند.

کدو براي مردم نماد خورشيد است و اين به آن معني است که مردم در اين شب خورشيد را به خانه‌هاي خود مي‌آورند.

آش کشک کدو غذاي اصلي شهرستان سامان است که در شب يلدا و شب هاي زمستان و شب عروسي در طبخ مي شود و پخت اين آش قدمت طولاني در شهرستان دارد.

مردم برای پخت این آش همه دور هم جمع مي‌شوند، يلدا و جشن‌هايي که در اين شب برگزار مي‌شود، يک سنت باستاني است، اين جشن مراسمي آريايي است و در فرهنگ ما ايراني‌ها شبي به يادماندني و يادآور پيروزي نور بر ظلمت و عبور ناگريز شب حتي شبي به بلنداي يلداست.

خوردن آش کشک کدو محلي نيز در اين شب جايگاه ويژه‌اي دارد، در بسياري مواقع شام شب چله همان آش کشک است، در بعضي مواقع نيز کدوي خرد شده يا لبوي پخته را در آش کشک نيز مي‌ريزند.

آش کشک کدو که در آن گوشت، کشک، کدو، لپه، پياز و نعناع داغ، ،برنج استفاده مي شود و پخت اين آش سختي زيادي را به همراه دارد اما همه بانوان شهرستان سامان اين سختي را به جان مي‌خرند و به پخت اين آش مي‌پردازند و يک الي دو روز کامل را وقت مي‌گذارند و به تهيه اين آش مي‌پردازد و همه فاميل دور يکديگر جمع مي‌شوند و همه فاميل در خانه بزرگان جمع مي‌شوند.

اگر در شب يلدا اين آش پخته نشود براي خانواده و فاميل يک کسري است، چرا که مردم اعتقاد دارند اين غذا يک غذاي کامل است که مي‌توان در طولاني‌ترين شب سال موجب سيري اعضاي خانواده و فاميل باشد.

پخت آش کشک کدو علاوه بر شب چله و شب اول عروسي در شب‌هاي زمستان در شهرستان سامان پخته مي‌شود.

آش کشک کدو يکي از آش هاي باستاني است که قدمت زيادي در شهرستان سامان دارد و اين رسم يکي از آدابي است که هنوز در اين شهرستان همانند قديم بلکه با اهميت بيشتري به آن پرداخته مي شود و اين رسم يک رسم ماندگار در شهرستان سامان است.

آش کشک کدو آشي باستاني در شهرستان سامان

علي اشراقي يکي از فعالين مردم شناسي در شهرستان سامان در گفتگو با خبرنگار سامان ما با بيان اينکه پخت آش کشک کدو در شهرستاني سامان از قدمت بالايي بر خوردار است، بيان داشت: اين آش يکي از آش هاي باستاني است که در کشور تنها در شهرستان سامان پخته مي شود.

اشراقي با اشاره بر اينکه قدمت آداب و رسوم محلي از نظر تاريخي مشخص نيست، اذعان داشت: يکي از آداب رسوم که قدمتش در اين شهرستان مشخص نيست همين پخت آش کشک کدو است.

وي با تاکيد بر اينکه آداب و رسوم از آن يک منطقه و محله است و يک ايين سنتي محلي است نه ملي، تصريح کرد: پخت آش کشک کدو بسيار سخت و پخت اين آش يک پرسه زماني دو روزه را نياز دارد و اين آش از محصولات محلي از قبيل برنج لنجون، کدو، گوشت و قلم، لپه، کشک و... پخته مي شود.

يکي از خصوصيت هاي آش کشک کدو دور هم جمع کردن فاميل است

خانم يزداني مربي آشپزي شهرستان سامان در گفتگو با خبرنگار سامان ما با بيان اينکه يکي از خصوصيات اصلي پخت اين آش در شب چله کمک و همکاري فاميل براي پخت اين آش است، بيان داشت: پخت اين آش کمي نسبت به پخت مابقي آش ها سخت است در نتيجه کمک و همياري همه افراد خانواده و فاميل در اين آش وجود دارد.

وي با اشاره بر اينکه پخت آش کشک کدو موجب صله رحم بيشتر فاميل و خانواده ها است که همه را دور هم جمع مي کند، عنوان کرد: پخت آش کشک کدو مختص شهر سامان و بعضي از روستاهاي شهرستان است.

يزداني با بيان اينکه براي پخت اين آش از روز قبل کشک ها خيس کرده و آسياب مي کنند، همچنين قلم و گوشت را هم در روز قبل پخته و روغن قلم ها را در آورده و گوشت را نيز خرد کرده و آماده مي کنند، اغلب از برنج لنجون به دليل گرم بودن و عطرو بوي خوب استفاده مي کنند، بيان داشت: برنج را در قابلمه ريخته و فرصت مي دهند که برنج له شود بعد از لپه پخته شده آب گوشت و گوشت پخته و لپه هاي خرد شده که اغلب به صورت مکعب هاي بزرگ خورد شده را اضافه مي کنند و اجازه مي دهند که خوب کدو ها پخته شود و در پايان کشک را به مواد اضافه و فرصت مي دهند که آش خوب جا افتاده شود و در آخر پياز و نعناع داغ را به مواد اضافه مي کنند.

وي با تاکيد بر اينکه اين آش هم طبع سرد و هم طبع گرم دارد ، تصريح کرد: در سامان "آش شب چله" معروف است و براي دختراني است که تازه ازدواج کرده‌اند و براي پسراني که تازه نامزد کرده‌اند خانواده پسر براي نامزد پسر آش شب چله مي‌برند که شامل آش کشک کدو، يک قطعه طلا، لباس‌هاي زمستاني، ميوه و آجيل و... است.

انتهاي پيام1026ج /۶۰۱س