شهرستان فارسان در يک نگاه/ فارسان، مهم‌ترين کانون شهري در قلمرو سردسير عشاير هفت لنگ بختياري
به گزارش جهانبین نیوز؛ به نقل از
پايگاه خبري تحليلي پيرغار، شهرستان فارسان به‌عنوان يکي از شهرستان‌هاي استان چهارمحال و بختياري و نيز بخشي از پيکره پرجاذبه ايران زمين داراي ويژگي ها و قابليت‌هاي با ارزش کم‌نظير و گاهي منحصربه‌فرد و توأم با جذابيت‌هاي تاريخي فرهنگي است. اين شهرستان مهم‌ترين کانون شهري در قلمرو سردسير عشاير هفت لنگ بختياري است و داراي جاذبه‌هاي طبيعي کم‌نظيري چون: غارسراب باباحيدر، غار آقا سيدعيسي، پيرغار، چشمه ديمه که گواراترين آب جهان شناخته شده است، رودخانه بازفت، دشت لاله‌هاي واژگون، شکارگاه‌هاي متعدد و... است. منطقه فارسان عمدتاً ييلاق عشاير بختياري و مرکز حکومت خوانين آل بويه بوده است، از اين‌رو قلعه‌هايي به نشانه اقتدار و سلطه خوانين در منطقه ساخته‌اند.
جاذبه‌هاي تاريخي شهرستان فارسان ازجمله جاذبه‌هاي تاريخي شهرستان فارسان مي‌توان به قلعه سردار اسعد بختياري، قلعه دهناش، قلعه اسعديه چليچه، چشمه قلعه، کتيبه پيرغار مشروطيت و... اشاره کرد. صنايع دستي شهرستان فارسان شامل؛ بافت گليم، جاجيم، چوغا، کلاه نمدي، نمد و نظاير آن همراه با ويژگي خاص خود مي‌تواند در بازارهاي محلي و جهانگردي عرضه شود و رونق پيدا کند. يکي از ديدني‌هاي توجه‌برانگيز منطقه فارسان، کوچ طوايفي از ايل بختياري است. تماشاي کوچ عشاير و نقل و انتقال کليه مايملک يک خانواده توسط چهارپايان، چراي گوسفندان و بز در دشت‌هاي سرسبز، صداي ني چوپانان، مراسم سئار و تيراندازي، رقص دسته جمعي، مراسم ترکه‌بازي، بازي‌هاي محلي و قصه‌هاي محلي حال و هواي خاصي را براي هر تازه‌واردي برجاي خواهند گذاشت
. 
فارسان يکي از شهرستان‌هاي استان چهارمحال و بختياري و بخشي از پيکره پرجاذبه ايران زمين است که داراي ويژگي‌ها و قابليت‌هاي کم‌نظيري است. فارسان، مهم‌ترين کانون شهري در قلمرو سردسير عشاير هفت لنگ بختياري است و ييلاق عشاير بختياري محسوب مي‌شود. در زمان حکومت آل بويه اين شهر مرکز فرماندهي حکام بود که هنوز قلعه‌هايي به نشانه اقتدار و سلطه خوانين در منطقه از آن زمان باقي مانده است. يکي از ديدني‌هاي جالب منطقه فارسان، کوچ طوايفي از ايل بختياري است. تماشاي کوچ عشاير و نقل مکان چندين ايل با کليه مايملک با چهار پايان و مراسم حين اين تغيير محل، بسيار ديدني است.
آثار و بناهاي تاريخي شهرستان
كتيبه معروف پيرغار در دهچشمه فارسان
كتيبه سراب جونقان
طاق سنگي‌هاي شهر جونقان
اماكن مذهبي و مقدسه فارسان امامزاده سيد سعيد از نوادگان امام موسي كاظم در چليچه
امامزاده سيد سعيد كران
امامزاده ميراحمد كران
امامزاده سيد عيسي سرآقاسيد
امامزاده ملك خاتون در گوشه
امامزاده سيد محمدآفتابي در شهر فارسان
مشخصات جغرافيايي - فارسان شهر فارسان در 35 دقيقه و 50 درجه درازاي جغرافيايي، و 16 دقيقه 32 درجه پهناي جغرافيايي، و بلندي 2020 متر از سطح دريا در يك منطقه نيمه‌كوهستاني قرار دارد. كوه دنا با بلندي 2500 متر در شمال خاوري و كوه چوبين در شمال باختري اين شهر واقعند. فارسان مركز شهرستان فارسان، از شهرهاي استان چهارمحال و بختياري است كه در 30 كيلو متري جنوب باختري شهر كرد واقع شده است. هم چنين رود سراب باختر و جنوب اين شهر را مشروب مي‌سازد
. وجه تسميه و پيشينه تاريخي-فارسان از قدمت، چگونگي نامگذاري و پيشينه تاريخي فارسان اطلاع جامعي در دست نيست. اما آن طور كه از ظواهر امر پيداست، مردم اين ديار در سواركاري و تيراندازي مهارت داشته‌اند. همچنين روايت شده است كه فارس در لغت به معني سوار يا صاحب است و از جهتي اين كلمه از «پارس» يا «پارسيان» گرفته شده و به فارسان تبديل شده است.
آبشار پيرغار شهرستان فارسان آبشار پيرغار فارسان در موقعيت جغرافيايي در استان چهارمحال و بختياري قرار دارد. آبشار پيرغار كه در كانون گردشگري پيرغار روستاي دهچشمه شهرستان فارسان قرار دارد يكي از زيباترين مكان‌هاي طبيعي استان است اين آبشار زيبا كه از فرازكوه پيرغار سرازير مي‌شود سكوت طبيعت را درهم مي‌شكند و زيبايي خاصي به منطقه مي‌بخشد يخ‌زدگي اين آبشار قنديل‌هاي زيبايي را ساخته كه چشم هر بيننده را به سوي خود جلب مي‌كند
. اين آبشار نام خود را از غاري آهکي و ناشناخته مي‌گيرد که اهميت تاريخي بسيار دارد اين آبشار در روستايي به نام دهچشمه قرار دارد که آبي که از همين آبشار به زمين مي‌ريزد از کنار اين روستا گذشته و کشتزارهاي زيادي را سيراب مي‌کند. از مسيرهاي ايجاد شده در کوه مي‌توان با يک کوه پيمايي متوسط خود را به بالاترين نقطه آبشار و در ادامه مسير با دنبال کردن آب به سرچشمه آن رسيد. آبشار در جنوب غربي و 40 کيلومتري شهرکرد مرکز استان چهارمحال و بختياري و در نزديکي شهر فارسان در روستايي به نام دهچشمه واقع شده است. بهترين مسير براي گردشگران رساندن خود به شهرکرد و ادامه مسير به سمت شهر فارسان است. البته مردم اين محل را بيشتر به خود پيرغار يا دهچشمه مي‌شناسند و روي تابلوها هم محل گردشگري پيرغار يا دهچشمه نوشته شده است. در ضمن جاده رسيدن به آبشار کاملا مطلوب و آسفالت بوده و از پارکينگ مناسبي برخوردار است و زمينه اطراق کردن نيز فراهم مي‌باشد
. در مجاورت اين ابشار هم كتيبه‌هاي معروف مشروطه قرار دارند كه جزء بي‌نظيرترين آثار مكتوب از زمان حمله بختياري‌ها به تهران در عهد مشروطه است سنگ‌نوشته‌هاي دوره مشروطيت به دستور "حاج خسروخان سردار ظفر بختياري"، "حاج علي قلي خان سردار اسعد دوم بختياري" و "جعفرقلي‌خان سردار اسعد سوم بختياري" مقارن با جنگ جهاني اول بر روي تخته سنگي در پيرغار جاودان شد
.سنگ‌نوشته مشروطيت پيرغار شرح فعاليت‌هاي مجاهدين چهارمحال و بختياري براي مبارزه با استبداد محمدعلي شاه قاجار است
. امامزاده سيدسعيد چليچه
امامزاده سيدسعيد چليچه مشهور به «آب المراد يا باب المراد»، بقعه اين امامزاده در ميان روستاي چليچه در 9 کيلومتري جنوب غرب شهر فارسان واقع شده است. اصل بنا که از سنگ لاشه و ملاط گل ساخته شده، بيش از دو سه قرن سابقه تاريخي دارد و در ساليان اخير مرمت و بازسازي شده است. بقعه به اندازه 10 پلکان از کف صحن ارتفاع دارد و به صورت مربع و به ابعاد 14×14 متر مي‌باشد که ايوان آن رو به جانب جنوب قرار دارد و در پيشاني آن بر روي کاشي با قلم درشت نوشته شد: «آستان مقدس امامزاده سيد سعيد چليچه.» اتاق مرقد از داخل به صورت مدور و در هر زاويه تاقکي تعبيه شده است. در وسط اين فضا، چهار ستون قطور جهت برقراري سقف و گنبدخانه احداث شده و دور آن شبيه راهرو است. درست در ميان اين ستون‌ها، ضريح مطلايي نصب است که بر روي در آن نوشته شده: «ضريح مطهر امامزاده سيد سعيد که توسط اداره اوقاف و امور خيريه استان چهارمحال و بختياري و هيئت امنا امامزاده در سال 1375 ساخته و نصب گرديد. طراحي و ساخت بهنام کبيري، قلمزني سيد مرتضي احمدي.» بر فراز بقعه، گنبدي شلجمي به قطر سه و ارتفاع چهار متر قرار دارد که فاقد تزيين است. گويند در قديم بقعه که از چوب گردو بود و بيش از 800 سال سابقه داشت، اينک در موزه نگهداري مي‌شود. حيدر خسروي ضمن اشاره به نسب امامزاده که او را سعيد بن حمزه بن موسي عليه السلام مي‌داند مي‌نويسد: «بناي بقعه وي در زمان سلطنت سعد بن اتابک ساخته شد و به مرور زمان مورد بازسازي و مرمت قرار گرفت و در سال 1344 ضريح زيبايي در آن نصب شد. او سپس داستان مجعول مهاجرت سادات از طريق شط‌العرب به ايران را ذکر مي‌نمايد که يقيناً صحت تاريخي ندارد.»
در سفر رئیس جمهوري در دولت قبل به فارسان مبلغ 500 ميليون تومان جهت توسعه و عمران اين بقعه اهداء شده است که فضاسازي پيرامون صحن هفت هکتاري بقعه ازجمله اقدامات هيات امناء است. متاسفانه آنچه که به غلط شهرت يافته و امامزاده سعيد را فرزند حضرت حمزه بن موسي عليه السلام قلمداد نموده خالي از حقيقت است.
شخصيت مدفون در اين بقعه با نه واسطه به حضرت جعفر طيار عليه السلام نسب مي‌رساند که از قرار ذيل است: سيد ابو سعيد بن ادريس بن عبدالله بن داود بن ابي الحسن محمد بن جعفر السيد بن ابراهيم الاعرابي بن ابي جعفر محمد بن علي الزينبي بن عبدالله الاکبر الجواد بن جعفر الطيار بن ابي طالب عليه السلام. وي مشهور به امامزاده سعيد و ازجمله طالبيوني است که پس از درگيرهاي مفصل در بصره، در اواخر قرن سوم و ابتداي قرن چهارم هجري به منطقه جبل مهاجرت نمود. علامه نسابه سيد جعفر اعرجي، از همين خانواده سيد محمد جبلي بن داود بن محمد العالم را نخستين شخص مهاجر به منطقه چهارمحال و کردستان = جبل ذکر نموده و مي نويسد او در اين منطقه داراي نسل زيادي بوده است. ازجمله مهاجرين به منطقه جبل، سيد ابراهيم بن عبدالله، عموي امامزاده سعيد است که در منطقه جبل داراي نسل زيادي بوده است. چنانچه پيشتر گفته شد، علامه سيد جعفر اعرجي از سکونت سيد احمد بن موسي بن عبدالله سخن رانده که پس از سکونت در جبال داراي نسل زيادي شده و به فرزندان امام موسي کاظم عليه السلام معروف گشته است. خاندان جعفر طيار که پسر زادگان حضرت زينب کبري دختر بزرگوار حضرت اميرالمومنين عليه السلام هستند از مشاهير خاندان طالبي در منطقه خوزستان، چهارمحال و لرستان به شمار مي‌آيند و قبور آنان ملاز و ملجا پناهندگان و دوستداران اهل‌بيت (ع) بوده است. متاسفانه در منابع موجود به تاريخ وفات و يا شهادت سيد ابو سعيد اشاره نشده است، اما از واسطه‌هاي نسب شريف او مي‌توان پي برد که وي در ابتداي قرن چهارم هجري در اين مکان وفات يافته و دفن شده است.
باباحيدر يکي از شهرهاي استان چهارمحال و بختياري ايران است. اين شهر در 45 کيلومتري شهرکرد قرار دارد. براساس آمار سال 1385 جمعيت باباحيدر برابر با 10,922 نفر بوده است.
وجه تسميه اين شهر به خاطر وجود امامزاده حيدر ابن مالک در اين شهر است. اين شهر در دامنه کوه‌هاي زاگرس واقع است. داراي اماکن زيارتي مانند امامزاده سيد ميراحمد و امامزاده حيدربن مالک مراکز گردشکري مانند غار سراب در روستاي اميد آباد،چشمه کفشينه، احمداباد، دردگه، زيرده و… است. مردم اين شهر به زباني آميخته به گويش بختياري تکلم مي‌کنند. رودخانه‌اي که از داخل شهر مي‌گذرد، داراي مناظر زيبايي است.
كاوش‌هاي فسيل شناسي در ناحيه بابا حيدر چهارمحال و بختياري منجر به كشف بيش از ۷۰ فسيل ماهي مربوط به ۶۵ ميليون سال پيش شد. تازه‌ترين بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه در اين دوره، منطقه باباحيدر درياي بزرگ با عمق متوسط بوده است و فسيل‌هاي بسيار زيادي در آن كشف و از طريق دلتا وارد دريا شده است.
"محمدعلي جعفريان" مؤسس موزه تاريخ طبيعي اصفهان در اين باره گفت: "اين ماهي ها در منطقه باباحيدر در شهر فارسان كشف شده است و به دوران سوم زمين شناسي باز مي گردد. در اين ناحيه يك درياي بزرگ وجود داشته است كه در رسوبات دلتاي آن فسيل‌هاي جانوري بسياري كشف شده است. وجود رسوبات آب‌هاي شيرين باعث حفاظت از اين فسيل‌ها شده است." او گفت: "بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه باباحيدر يك درياي پيوسته بوده است كه طبق كاوش‌هاي ژانويه، پژوهشگر فرانسوي از اين ناحيه در شمال چهارمحال و بختياري آغاز و به لبنان ختم مي‌شده است." ژانويه علاوه بر كاوش‌هاي فسيل‌شناسي در لبنان بررسي‌هايي را نيز بر روي فسيل‌هاي موجود در شهر ايلام انجام داده است. به گزارش "ميراث خبر" بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه زاگرس از ۵۰۰ ميليون سال پيش اغلب اوقات دريا بوده است. از نظر پژوهشگران امنيت زاگرس در شباهت گونه‌هاي جانوري اين منطقه با نواحي مونت ولگا در ايتاليا و گرين ريورز (درياي سبز) در آمريكا است. اين بررسي‌ها نشان مي‌دهد زاگرس در اين دوران با نيم كره جنوبي ارتباط داشته است.
انتهای پیام1026ج /590پ
