به گزارش
جهانبین نیوز؛ به نقل از
مشکات برين عصر پرشتاب ارتباطات، نسل جديدي از فضاي روابط اجتماعي (رسانه هاي مدرن، شبکه هاي مجازي و...) را در سبد فرهنگي خانواده ها ايجاد نموده است و با اينکه عمر زيادي ندارد، توانسته با ورود به عنوان ميهمان ناخوانده در زندگي مردم نقش پر رنگي ايفا کند؛ نقشي آن چنان پررنگ که در کنار همه محاسن خود، باعث شده بسياري از ارزش هاي خانوادگي کم رنگ جلوه کند و نگراني هايي بيش از پيش بر خانواده تحميل گردد. در واقع خانواده که تا چندي پيش مهم ترين و اصلي ترين نهاد تربيتي و هويت ساز بود، اکنون با ورود فناوري هاي رسانه ايي، رقبايي قوي دارد که کارکردهاي سنتي خانواده را با چالش رو به رو ساخته و در زمينه هاي مختلف نقش افراد خانواده و گروه هاي اجتماعي حاضر را ايفا کرده و زندگي جمعي و گروهي را تضعيف مي کند.
قرارگرفتن بيش از حد و گاهاً بدون هدف در فضاي مجازي باعث تأثيرات منفي رفتاري استاگرچه بايد اعتراف کرد که برقراري ارتباط سريع، به روز بودن و دريافت آخرين اخبار در کمترين زمان ممکن، تبادل اطلاعات، آموزش آسان و... موارد بسيار مفيد استفاده از فناوري هاي مدرن محسوب مي شود، اما در کانون خانواده مواقعي که اعضاي خانواده در کنار يکديگر قرار دارند، بخش اعظم زندگي آنها به گشت و گذار اينترنتي و شبکه هاي مجازي (با هر هدف موردنظر) اختصاص مي يابد و زمان اندکي براي گفت و گوي حضوري باقي مي ماند، اين مساله نگران کننده مي باشد. در واقع افزايش کمي ارتباطات که به واسطه اينترنت و شبکه هاي اجتماعي صورت گرفته، از کيفيت ارتباطات انساني کاسته است.
از سوي ديگر در خانواده به دليل ويژگي هاي خاص فضاي مجازي و نو بودن اين پديده، بسياري از والدين امکان و يا توان کافي براي شناخت دقيق اين فضا و کاربردهاي آن را به دست نياورده اند، عدم آشنايي مناسب آنها با اين فضا و در مقابل استفاده روزمره نوجوانان و جوانان و حتي کودکان از اين فضا باعث شده است که يک فضاي خصوصي در داخل خانه براي فرزندان ايجاد شود و آنها بدون دغدغه و بدون احساس وجود ناظر بيروني، به سايت ها و گروه هاي مختلف در اين فضا دسترسي يافته و گاهي به دليل ويژگي هاي سني، شخصيتي و کنجکاوي هاي خود متأثر از فضاي ناسالم موجود در اينترنت گردند. علاوه بر اين، قرارگرفتن بيش از حد و گاهاً بدون هدف در فضاي مجازي باعث تأثيرات منفي رفتاري نظير: تکيه کلام، اصطلاحات نامتعارف، تيپ شخصيتي و ظاهري خارج از عرف، تهديد ارزش ها و فرهنگ ديني، تغيير سبک زندگي و ذائقه جوانان، شکل گيري خرده فرهنگهاي مختلف، بحران هويت نوجوان و اخلال در شکل گيري شخصيت آنها به دليل مواجه شدن با عقايد گوناگون و متضاد، بر افراد و به ويژه نوجوانان و جوانان خواهد شد. هم چنين تغييراتي که گسترش فضاي مجازي در حوزه رابطه فرزندان و والدين ايجاد نموده است کاهش نقش خانواده به عنوان مرجع، کاهش ارتباط والدين با فرزند و بالعکس، شکاف نسلي به دليل رشد تکنولوژي، از بين رفتن حريم بين فرزندان و والدين، گسست فکري و عاطفي خانوادهها، انزوا و دور ماندن از محيطهاي واقعي اجتماع، مصنوعي شدن ارتباطات و از بين رفتن روابط صحيح اجتماعي مي باشد. علاوه بر اين موارد، بر هوشياري اعضاي خانواده در هنگام ورود به فضاي شبکه هاي مجازي تأکيد مي شود زيرا محتواي بسياري از شبکه هاي اجتماعي همراه با ارزش هاي غربي است و خانواده اصيل ايراني را هدف گرفته تا سبب سست شدن بنيان خانواده در نظام اسلامي گردد.
هوشياري جوانان و خانوادهها نسبت به تهديدات فضاي سايبري در درجهي نخست اولويت قرار داردهمان گونه که اشاره شد هر پديده ايي سرشار از محاسن و معايب گوناگون مي باشد و فناوري هاي نوين هم از اين قاعده مستثني نمي باشد. اما متأسفانه در اين روزگار وجوه منفي اين امر بر وجوه مثبت آن غالب شده و مسئله ساز گرديده است. به منظور پيشگيري و کاهش آسيبهاي اجتماعي فناوري هاي نوين، راهکارهايي وجود دارد که در صورت اجراي به موقع و مناسب ميتواند ثمربخش واقع شود.
بهترين راهکار در برخورد با مقوله اي مانند فضاي مجازي اين است که با پذيرش واقعيت وجود آن در جامعه و خانواده، در خصوص شيوه استفاده از آن فرهنگ سازي شود و اين مهم، همت خانواده، نهادهاي دولتي، مسئولين فرهنگي، معلمان و... را مي طلبد. هوشياري جوانان و خانوادهها نسبت به تهديدات فضاي سايبري در درجهي نخست اولويت قرار دارد. پيشگيري از آسيبهاي اجتماعي و توجه والدين به رفتار فرزندان بسيار مهم ميباشد. تغيير در رفتار فرزندان به معناي ايجاد تغيير در طرز فكر آنهاست و هنگامي كه بنيان فكري و شخصيت آنها به صورت ناصحيح شكل گيرد، راه نفوذ شيادان به حريم خصوصي افراد و محيط امن خانواده باز ميشود. گذراندن اوقات بيشتري با فرزندان در فضاي بيرون از خانه و تأمين نيازهاي عاطفي آنها، ترويج کارهاي گروهي و اجتماعي بين خانواده ها و اعضاي خانواده، تأکيد بر رفت و آمد بيشتر با خويشاوندان، ترويج رعايت جايگاه سلسله مراتبي در خانواده واحترام به بزرگترها، مقاومت در برابر خواسته ها و نيازهاي غير ضروري فرزندان و جلوگيري از افزايش انتظارات آنان، تشويق به اختصاص دادن زمان بيشتري براي گفت و گو با يکديگر در خانواده و برقراري ارتباط عاطفي و کلامي با اعضاي خانواده، توجه کردن به مواد منع استفاده از برخي فناوري ها مانند: استفاده فرزندان کم سن وسال از تلفن همراه و تبلت، تقويت ارزش ها و اعتقادات ديني و معنوي در خانواده از جمله رسالت هايي است که بر دوش والدين مي باشد تا استفاده از اين پديده در جهت صحيح سوق داده شود.
والدين بايد به عنوان الگوي فرزند خود، حضور در فضاي مجازي از جانب خود را به شيوه صحيح مديريت نمايند
تحکيم و تقويت مباني اعتقادي، فکري و عقيدتي جامعه خصوصاً جوانان از طريق نهادهاي فرهنگي، برنامهريزي براي آموزش تخصصي جوانان براي ورود به فضاي مجازي و ارائه برنامههاي ديني و ملي جذاب، ايجاد اشتغال براي جوانان، فراهم نمودن مکانهاي تفريحي و ورزشي سالم و کم هزينه براي نوجوانان و جوانان جهت گذراندن اوقات فراغت در محلات شهر، طراحي و تدوين بخشي در کتابهاي درسي در ارتباط با آشنايي دانشآموزان با فناوريهاي جديد و شيوه صحيح استفاده از آن، برگزاري جلسات آموزشي جهت اطلاعرساني به والدين در مورد فناوريهاي جديد از جمله اقداماتي است که مسئولين محترم در نهادهاي گوناگون مي توانند جهت فرهنگ سازي پديده نوظهور عصر ارتباطات انجام دهند.
بايد يادآور شد که مزايا و فوايد فن آوري هاي مدرن، ديدني و چشم گير اما آسيب ها و چالش هاي آنها پنهان و خاموش است، از طرفي حضور در فضاي مجازي و استفاده از ابزارها و امکانات متنوع آن براي خانواده و فرزندان امري اجتناب ناپذير است؛ اما ابتدا والدين بايد به عنوان الگوي فرزند خود، حضور در فضاي مجازي از جانب خود را به شيوه صحيح مديريت نمايند و سپس بر رفتار فرزندان خود در اين فضا نظارت نمايند، قبل از آنکه آنها را تنها و بدون آمادگي در اين فضا رها کنند، فرصت ها و تهديدات فضاي مجازي را شناخته و خانواده خود را براي بهترين بهره برداري آماده کنند. اتخاذ تصميمات صحيح و برنامه ريزي دقيق توسط مسئولين فرهنگي و اجتماعي نيز با توجه به استقبال گسترده قشرهاي مختلف به خصوص جوانان و نوجوان که آسيب پذير نيز مي باشند، جهت بهره گيري صحيح و مناسب از امکانات فناوري هاي مدرن، بسيار حائز اهميت مي باشد.
گزارش از نرگس رياحي
انتهاي پيام1026ج /۱۰۲۰ج