جهان بین - فرزند پروري و عدالت ورزي بين فرزندان

فرزند اولتان نيازمند دنيايي از توجه و علاقه است تا اطمينان پيدا كند كه بچه دوم و جديد جايگزين او نخواهد شد. عدم توجه به تغييرات رفتاري کودکان پس از تولد فرزند دوم، مي تواند به صدمه ديدن سلامت روان کودک منجر شود.

به گزارش جهانبین نیوز به نقل از مشکات برين معمولا نخستين کودک داراي موقعيت ويژه اي است، که اين موضوع باعث ميشود تمام توجه والدين را به صورت انحصاري در اختيار داشته باشد ولي با ورود فرزند دوم به خانواده، فرزند اول موقعيتش را در خطر مي‌بيند و احساس ناخوشايندي پيدا مي‌کند. و ممکن است باعث ايجاد تغييرات منفي در رفتار کودک شود به همين دليل وقتي کودک ديگري به دنيا مي آيد با آن به رقابت مي پردازد تا عشق و علاقه انحصاري پدرو مادر را از دست ندهد. زيرا فرزند اول تاکنون مرکز توجه والدين خود بوده و براي حفظ اين جايگاه، بطور غيرارادي به خواهر يا برادر خود حسادت مي کند.والديني که داراي نوزاد جديدي مي شوند پس از مدتي مي بينند که فرزند اول آنها به نوزاد حسادت مي کند و گاهي سعي در آزار دادن او دارد . فرزند اولتان نيازمند دنيايي از توجه و علاقه است تا اطمينان پيدا كند كه بچه دوم و جديد جايگزين او نخواهد شد. عدم توجه به تغييرات رفتاري کودکان پس از تولد فرزند دوم، مي تواند به صدمه ديدن سلامت روان کودک منجر شود.
براي جلوگيري يا رفع اين حسادت و سازگار کردن فرزندان با هم اقدامات زير توصيه مي شود:

آماده کردن کودک براي تولد نوزاد جديد
1- خبر بارداري خود را با زباني ساده به آرامي و در جوي آکنده از محبت به کودک خود اطلاع دهيد.

2-به او نگوييد که با تولد نوزاد جديد ، زندگي شادي خواهيم داشت و نوزاد سبب شادي ، تفريح و سرگرمي همه ي ما خواهد بود زيرا چنين نخواهد بود¬! بلکه به او بگوييد¬: « نوزاد بسيار کوچکي خواهيم داشت که نمي تواند راه برود ، گريه زياد مي کند ، بايد به او شير بدهيم و از او مراقبت¬کنيم تا بزرگ شود.

3- کودک نبايد احساس کند آن چه در گذشته متعلق به او بوده مانند تختخواب ، صندلي ، اسباب بازي و ... از او گرفته به نوزاد جديد داده مي شود ؛ اگر قرار است گهواره يا تخت کودک براي استفاده ي نوزاد اختصاص يابد ، پدر و مادر ابتدا بايد براي کودک ، تخت جديدي تهيه نمايند و سپس تخت را مورد استفاده ي نوزاد جديد قرار دهند .
4- به كودک خود نگوييد که برايش دوست و يا همبازي مي آوريد زيرا كودک با ديدن نوزادي که هميشه در خواب است و نميتواند با او بازي کند ناراحت ميشود .
5- اگر در آماده کردن اتاق و وسايل نوزاد همکاري کرد از او تشکر کنيد.
6- ارائه اطلاعاتي مانند اينکه به احتمال زياد نوزاد با گريه کردن اندکي شرايط و آرامش خانه را تغيير مي دهد خوب است اما نبايد براپي نشان دادن وفاداري خود به فرزند اول از واژه هاي منفي استفاده کنيد، مثلاً نگوييد نوزاد تازه به دنيا آمده نمي فهمد، بچه بدي است يا...
7- شما ميتوانيد با فرزند خود براي نوزاد جديد هديه بخريد و يا از طرف نوزاد جديد هم براي كودك بزرگتر هديه بخريد

Image result for ‫تولد نوزاد جديد و پيدايش حس حسادت در کودک بزرگ تر‬‎

Image result for ‫تولد نوزاد جديد و پيدايش حس حسادت در کودک بزرگ تر‬‎

✅آوردن نوزاد به خانه و پيدايش حس حسادت در کودک بزرگ تر :

زماني که نوزاد به خانه آورده مي شود ، چون مورد توجه همه قرار مي گيرد و دوستان و اقوام ، هر يک او را در آغوش مي گيرند و حتي برايش هديه مي آورند ، بنابراين ، کودک احساس مي کند که اي کاش من هم نوزاد بودم و عکس العمل او ممکن است به صورت رفتار کودک شير خوار باشد ؛ او ممکن است در شلوار خود ادرار کند يا در حالي که در گذشته خوب حرف مي زده ، مانند کودکاني که تازه ياد گرفته اند کلمه ها را ادا کنند ، حرف بزند . در واقع مي توان گفت شدت حسادت کودکان نسبت به نوزاد شير خوار، معمولا در سنين کمتر از پنج سال به حداکثر خود مي رسد، زيرا کودک در اين سن هنوز به پدر و مادر وابسته است و به خارج از خانه وابستگي ندارد، ولي موقعي که کودک به سن شش سالگي يا بعد از رسيد، خود را به تدريج از پدر و مادر دور ميکندو علاقه و دوستاني در خاج از محيط خانه به دست مي آورد.

✅: از ديگر مشكلات شايع كودكان هنگام ورود نوزاد جديد عبارتند از

لجباز شدن فرزند اول که هرچقدر سن او کمتر باشد اين حالت بيشتر بوجود مي آيد -
قشقرق به پا كردن براي جلب توجه والدين و ديگران به خود-
تحريك پذير شدن و حساسيت بيش از حد -
انجام رفتارهاي خشن با فرزند دوم مانند محكم بغل كردن، ضربه زدن، نيشگون گرفتن، گاز گرفتن-
بيشتر شدن ميزان اضطراب جدايي از مادر و وابستگي بيش از حد به مادر
- انجام دادن يکسري رفتاربچگانه مانند درخواست پستانک و شيشه شير و يا مکيدن شست

✅رفتار پدر و مادر با کودک بزرگ تر بايد چگونه باشد ؟

زماني که نوزاد تازه متولد شده به خانه آورده مي شود ، مادر نبايد هيچ گونه تغييري در رفتار خود نسبت به کودک بزرگ تر به وجود آورد ؛ گر چه مادر به علت زايمان ، ضعيف ، خسته و حتي بي حوصله شده اما تا حد امکان بايد سعي کند با کمک پدر ، زندگي روزمره و روابط و رفتار قبلي خود را با کودک حفظ نمايد . زماني که کودک ببيند تمام توجه و علاقه ي مادر به نوزاد جلب مي شود و نوزاد مدام در آغوش مادر است و او بلا تکليف و سر گردان است ، حس حسادت در او به وجود خواهد آمد . اگر براي پدر امکان دارد ، مي تواند کودک را با خود به محل کارش ببرد تا درخلال روز با پدر مشغول باشد . سپردن کودک به کودکستان نيز براي او سرگرم کننده خواهد بود . اگر شغل پدر اجازه نمي دهد ، مي تواند در ساعت هاي بيکاري خود ، کودک را براي خريد ، ديدن دوستان و گردش ، به بيرون از خانه ببرد .
- زمانيکه کسي براي ملاقات شما و نوزادتان مي آيد و همه دارند به نوزاد توجه ميکنند . فرزند اول خود را در آغوش بگيريد از او بدليل کارهايي که برايتان انجام داده تعريف و تشکر کنيد.

- شرکت دادن کودک در فعاليتهاي مربوط به فرزند دوم ميتواند باعث شود اين احساس طرد شدگي در او بوجود نيايد . بعنوان مثال از او بخواهيد که برايتان پوشک تميز بياورد يا در انتخاب لباس نوزاد به شما کمک کند
-او را تشويق كنيد:
اگر كودك بيش ازنيم ساعت آرام مانده است نزد او برويد. اگر دراز كشيده و زمان خوابيدن نيست او را تنها نگذاشته و با او باشيد و براي تشويق او از پيش برنامه ريزي كنيد.

- به ديگر بستگان نيز يادآوري کنيد که به کودک بزرگتر توجه کنند و با شوخي هاي بي جا حس حسادت او را تحريک نکنند.
- احساس كودک را ناديده نگيريد:چنانچه ميگويد « خواهرم يا برادرم را دوست ندارم» به او نگوييد نه اين احساس بد است به او اجازه دهيد حتي احساس منفي خودرا بيان کند . مجادله کردن با او بي فايده است حتي برخي مواقع با او همدردي کنيد
- کودک بزرگ تر اغلب از مادر اجازه مي خواهد تا نوزاد را بغل کند . مادر از ترس اين که نوزاد ممکن است از بغلش بيفتد ، به طور معمول اجازه نمي دهد . اگر کودک روي فرش يا روي تختخواب بنشيند و نوزاد را در آغوش بگيرد ، امکان افتادن نوزاد وجود نخواهد داشت ؛ بنابراين ، مادر بايد به دفعات اجازه دهد که او نوزاد را در آغوش بگيرد ؛ اين کار موجب مي شود حس حسادت و تنفر کودک نسبت به نوزاد کاهش يابد . مي توان در پرستاري از نوزاد و در دوران شير خواري ، از کودک بزرگ تر در صورت تمايل او بهره جست ؛ اين عمل موجب مي شود حس حسادت ، به دوستي تبديل شود . اگر هديه هايي از طرف دوستان براي نوزاد آورده مي شود ، بهتر است پدر و مادر ترتيبي دهند که براي کودک بزرگ تر نيز هم زمان هدايايي آورده شود تا او احساس کمبود نکند .

- نظم وقانوني که پيش از اين در خانه رعايت ميشده هم اکنون نيز بايد ادامه پيدا کند و کودک بايد به قانون حاکم در خانه مثل قبل عمل کند . در اين زمينه باج دادن به کودک ميتواند اثر نامطلوب تربيتي داشته باشد .به هنگام مشاهده رفتاري غير از آنچه مد نظر شماست سريع عكس العمل نشان دهيد. با كودك خود بحث نكنيد و غر نزنيد بلكه عمل كنيد پدر و مادر بايستي در تربيت فرزندان با هم هماهنگي داشته باشند.

در پايان :
از توجه و محبت افراطي به نوزاد در حضور ديگر فرزندان بايد پرهيز کرد و نيز براي خوشايندي ديگر کودکان نبايد از نوزاد بدگويي نمود. مسئله حسادت کودک را نسبت به نوزاد نبايد درحضور وي براي اطرافيان يا ميهمانان تعريف کرد زيرا شايد اين توضيح دادن و محبت نمودن باعث وسوسه کودک براي حسادت بيشتر شود.

زهره فلاح پور/کارشناس ارشد روانشناسي تربيتي

انتهاي پيام1022ج /1020ج