به گزارش جهانبین نیوز خبرنگار سامان ما ، در شهرستان سامان در برپايي جشن شب يلدا مردم اين شهرستان به پخت آش کشک کدو مي‌پردازند و همه دور هم جمع مي‌شوند، يلدا و جشن‌هايي که در اين شب برگزار مي‌شود، يک سنت باستاني است. اين جشن مراسمي آريايي است، يلدا در فرهنگ ما ايراني‌ها شبي به يادماندني و يادآور پيروزي نور بر ظلمت و عبور ناگريز شب حتي شبي به بلنداي يلداست.

در ايران، در هر قوم و فرهنگي اين شب به نحوي پاس داشته شده و پيروزي اهورامزدا يادآور نفس پاک و روشني بر اهريمن و پليدي جشن گرفته مي‌شود.

از رسومات جدانشدني اين شب مي‌توان به شاهنامه‌خواني اشاره کرد، بدين صورت که چند خانواده دور هم جمع شده و کساني که شاهنامه را از حفظ هستند و حتي سواد خواندن و نوشتن نيز ندارند شروع به خواندن اشعار شاهنامه کرده و صحنه‌هاي بکر و زيباي شاهنامه مثل رستم و سهراب، رستم و اسفنديار و ديگر داستان‌هاي حماسي و عاشقانه که با غيرت ملي و ايراني همراه است و در اين شب خواهان زيادي دارد را به تصوير مي‌کشند.

نکته جالب توجه اين است که شاهنامه‌خواني سينه به سينه، بيت به بيت به نسل‌هاي مختلف منتقل شده و همه گروه‌هاي سني با دل و جان گوش به اين اشعار مي‌سپرند، خواندن هفت‌پيکر نظامي نيز در اين شب رواج دارد.

آيين شب يلدا يا شب چله، خوردن آجيل مخصوص، هندوانه، انار و شيريني و ميوه‌هاي گوناگون است که همه جنبه نمادي دارند و نشانه برکت، تندرستي، فراواني و شادکامي هستند. در اين شب هم مثل جشن تيرگان، فال گرفتن از کتاب حافظ مرسوم است.

يکي از آيين‌هاي شب يلدا در ايران، تفال با ديوان حافظ است. مردم ديوان اشعار لسان‌الغيب را با نيت بهروزي و شادکامي مي‌گشايند و فال دل خويش را از او طلب مي‌کنند.

در برخي ديگر از جاهاي ايران نيز شاهنامه خواني رواج دارد. بازگويي خاطرات و قصه گويي پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها نيز يکي از مواردي است که يلدا را براي خانواده ايراني دلپذيرتر مي‌کند. اما همه اينها ترفندهايي است تا خانواده‌ها گرد يکديگر آيند و بلندترين شب سال را با شادي و خرسندي به سپيده برسانند.

در سراسر ايران زمين، جايي را نمي‌يابيد که خوردن هندوانه در شب يلدا جزء آداب و شيوه آن نباشد. در جاهاي گوناگون ايران، گونه‌هاي تنقلات و خوراکي‌ها به تبع پيرامون و شيوه زندگي مردم منطقه بهره برده مي‌شود اما هندوانه ميوه‌اي است که هيچ‌گاه از قلم نمي‌افتد، زيرا شمار زيادي به اين باورند که اگر مقداري هندوانه در شب چله بخورند در سراسر چله بزرگ و کوچک يعني زمستاني که در پيش دارند سرما و بيماري بر آنها غلبه نخواهد کرد.

در چهارمحال و بختياري نيز آيين‌هاي خاصي در اين شب برگزار مي‌شود، اين شب که شب چله ناميده مي‌شود با جمع شدن خانواده و فاميل به دور هم شروع مي‌شود.

در گذشته گرم کردن خانه به وسيله کرسي انجام مي‌شد، کرسي‌هاي چوبي که زير آن زغال يا چوب سرخ شده قرار مي‌دادند و روي آن را با لحاف بزرگي که معمولا وسط آن را با جاجيم مي‌دوختند مي‌پوشاندند، اين لحاف به لحاف کرسي معروف بود، روي اين لحاف پارچه‌اي مي‌کشيدند که تا چهار طرف کرسي پايين مي‌آمد به اين پارچه بقچه کرسي مي‌گفتند.

در شب چله، سيني بزرگ مسي که به آن مجمع مي‌گويند را روي کرسي مي‌گذاشتند، درون مجموع انواع تنقلاتي که در اين شب استفاده مي‌شد، مي‌گذاشتند، از اين تنقلات مي‌توان به گردو، بادام، کشمش، سنجد، کشک و نان جو اشاره کرد، سنجد در باور مردم اين استان جايگاه خاصي دارد و از تنقلات مهم شب يلدا است.

مردم معتقدند خوردن اين تنقلات باعث فزوني و فراواني نعمت شده و باعث مي‌شود تا سال بعد آن‌ها از اين نعمت‌ها استفاده کنند، خوردن انواع ميوه به خصوص هندوانه نيز در شب يلدا در چهارمحال و بختياري رايج است.

در باوري ديگر که امروزه تقريبا منسوخ شده خوردن هفت خوراکي در شب چله بود، معمولا اين هفت خوراکي عبارتند بودند از ماست، شير، سرکه، سنجد، کشک، کشمش و کدو.

در گذشته هر خانواده‌اي که از لحاظ مالي در وضع مناسب‌تري بود، ماستي که خود تهيه کرده بود را در ظرف‌هاي کوچک به عنوان پيش‌کش شب چله به خانه‌هاي فاميل يا همسايه مي‌فرستاد.

خوردن کدو نيز در اين شب از رسومات مردم است. کدو در زبان بختياري کدي kedi و در زبان بعضي از مردم چهارمحال kidi خوانده مي‌شود، آن‌ها معمولا کدو را قطعه قطعه و آب‌پز مي‌کنند.

بستگي به مذاق افراد، يا روي کدو شکر ريخته تا به وسيله آن پخته و شهد آن شيرين شود يا بعد از پخته شدن آن را با نمک مي‌خورند.

کدو براي مردم نماد خورشيد است و اين به آن معني است که مردم در اين شب خورشيد را به خانه‌هاي خود مي‌آورند.

خوردن آش کشک کدو محلي نيز در اين شب جايگاه ويژه‌اي دارد، در بسياري مواقع شام شب چله همان آش کشک است، در بعضي مواقع نيز کدوي خرد شده يا لبوي پخته را در آش کشک نيز مي‌ريزند.

آش کشک کدو که در آن گوشت، کشک، کدو، لپه، پياز و نعناع داغ، ،برنج استفاده مي شود و پخت اين آش سختي زيادي را به همراه دارد اما همه بانوان شهرستان سامان اين سختي را به جان مي‌خرند و به پخت اين آش مي‌پردازند و يک روز کامل را وقت مي‌گذارند و به تهيه اين آش مي‌پردازد و همه فاميل دور يکديگر جمع مي‌شوند و همه فاميل در خانه بزرگان جمع مي‌شوند.

اگر در شب يلدا اين آش پخته نشود براي خانواده و فاميل يک کسري است، چرا که مردم اعتقاد دارند اين غذا يک غذاي کامل است که مي‌توان در طولاني‌ترين شب سال موجب سيري اعضاي خانواده و فاميل باشد.

پخت آش کشک کدو علاوه بر شب چله و شب اول عروسي در شب‌هاي زمستان در شهرستان سامان پخته مي‌شود.

آش کشک کدو يک غذاي محلي اصيل در شهرستان سامان است.

از ديگر آيين‌هاي شهرستان سامان بردن " آش شب چله " براي دختراني است که تازه ازدواج کرده‌اند و براي پسراني که تازه نامزد کرده‌اند خانواده پسر براي نامزد پسر آش شب چله مي‌برند که شامل آش کشک کدو، يک قطعه طلا، لباس‌های زمستاني، ميوه و آجيل و ... است.

در گذشته صفا و صميميت بيشتر از عصر حاضر بود و و در حال حاضر روابط فاميلي کمرنگ تر شده است .

.............................
گزارش از زهرا مرادي

انتهاي پيام1026ج /۶۰۱س