"مهم نیست چه می گویید مهم ان است که به چه نحو می گویید " این جمله معروفی است که فرانک لونتز در یادداشت خود برای کنگره آمریکا در تشریح پیام های انتخاباتی جمهوری خواهان بدان اشاره کرده است . این جمله نشان ازاهمیت تفاوت در شکل ارائه پیام های ارتباطی و تبلیغاتی و تاثیر ان در تغییر نگرش عموم دارد تا بدان جا که حتی محتوا نمی تواند به ان حد اهمیت و تاثیر داشته باشد .
به گزارش
جهانبین نیوز مظاهر توفیقی کارشناس ارشد ارتباطات و رسانه در یادداشتی نوشت:
مقام معظم رهبری در دیدار اخیر خود با مسولان و کارگزاران نظام به مواردی اشاره کردند که پاسخ بسیاری از شبهات و شایعات موجود در حوزه مسائل هسته ای را بر طرف کرد . مهمترین مسائل مدنظر معظم له را می توان در بحث شفافیت ووحدت مواضع رهبری نظام درجلسات عمومی و خصوصی ، موافقت رهبری و سایر مسئولان نظام با توافق عزتمندانه و منصفانه و همسوبا منافع ایران ، لغو تحریم های اقتصادی ، مالی و بانکی هنگام امضای موافقت نامه ، دفاع از تیم هسته ای و لزوم وجود انتقاد منصفانه و درک شرایط و ملاحظات خلاصه نمود .
اندکی توجه به فرمایشات رهبری فرزانه انقلاب در دوران رهبری خصوصاً سنوات اخیر این نکته را می رساند که سخنان رهبری به عنوان نقشه راه نظام ، ارتباط تنگاتنگی با شرایط زمانی دارد . حال این سوال پیش می آید که چرا ایشان در این برهه از زمان وارد عمل شده و از طرفی به طور صریح و در جمع مسئولان نظام به طرح این مسائل می پردازند .
طرح این نکته را از منظر فعالیت رسانه ای و جو تبلیغاتی با توضیح اصطلاحی در این حیطه آغاز می کنم ،
برجسته سازی !
برجسته سازی (agenda setting) اصطلاحی است در ارتباطات و تبلیغات سیاسی که می گوید" رسانه ها به ما نمی توانند بگویند چگونه فکر کنیم اما می گویند به چه چیزی فکر کنیم ."
در پژوهش های ارتباطی خصوصاً ارتباطات سیاسی و مباحث خبری ، "تعیین دستور کار" و" تعیین اولویت " از مفاهیمی که از جایگاه ویژه ای برخوردارند . وسایل ارتباط جمعی با برجسته کردن برخی موضوعات در ذهن عموم و در واقع "تعیین دستور کار" ، ذهن مخاطبین خود رابه سمت ملاحظات خاصی رهنمون شوند که همان "تعیین اولویت" است . تعیین دستور کار بر این مهم اشاره دارد که بین آنچه وسایل ارتباطی و خبری بر آن تاکید دارند و جایگاه آن موضوع در نظر مخاطبین ارتباط بالایی وجود دارد. از سویی دیگر تعیین اولویت ، ناظر برموضوعاتی است که به عنوان معیار ارزیابی عملکرد مدیران می باشند که این مطلب را در واقع محتوای اخبار برای مخاطبین تعیین می کنند در واقع این محتوای خبر است که به مخاطبین می گویدآنها ناگزیراز این موضوعات به عنوان محک و معیار ارزیابی مدیران استفاده کنند. البته تعیین دستور کار سطح دومی نیز دارد که به آن "تعیین چهارچوب" می گویند و آن عبارت است از برجسته کردن جنبه یا جنبه هایی از یک موضوع و تغییر نگرش مخاطبین .
اگر بخواهیم به صورت عملیاتی بحث کنیم باید گفت توجه زیاد دولت به بحث مذاکرات هسته ای و لزوم به ثمر رسیدن پروسه مذکور از طرفی و دامن زدن و تاکیدبیش از حد رسانه ها (اعم از موافق و منتقد دولت )به این موضوع باعث شده مخاطبین اهمیت خاصی به بحث هسته ای نشان داده و اخبار آن را پیگیری نمایند به عبارتی دیگر همبستگی قوی و زیادی بین تاکید وسایل ارتباط جمعی بر مسائل هسته ای و اهمیت آن از منظر عموم جامعه ایجاد شده است . این شیوه ارتباطی یک کارکرد سیاسی- انتخاباتی نیز دارد بر اساس مطالعات ارتباطی ( هستی و پارک،۱۹۸۶) مردم نگرش های خود را بر اساس ملاحظاتی بنا می کنند که در زمان تصمیم گیری بیشترین برجستگی را دارد ویا به دیگر سخن بیشتر در دسترس هستند به نحوی که نگرش و قضاوت عموم مردم همبستگی مستقیمی با یادآوری نمونه ها و" با هم آیی ها" دارد. سایر پژوهش ها نیز به نوعی دیگر به تبیین این مساله می پردازندبه عنوان مثال تحقیقات اینکار و کیندیر(۱۹۸۷) نشان داده است که وسایل ارتباط جمعی با برجسته کردن برخی موضوعات در ذهن مردم و تعیین دستور کار می توانند ملاحظاتی را ایجاد کنند که مردم در زمان قضاوت در مورد مسائل وتوجه به نامزدهای سیاسی آنها را مد نظر قرار دهند .اهمیت این موضوع زمانی روشن می شود که با اندکی دقت به برنامه های مختلف در کشور می توان ردپای مباحث هسته ای و اهمیت آن ( البته از منظر اولویت و منافع برگزارکننده مراسم ) پی برد در اکثر مراسمات از تودیع و معارفه یک مدیر کل فرهنگی در استانی کوچک تا اجتماعات بزرگ و سفر مسئولین ، مساله هسته ای نقل مجالس است . مساله ای که اخیراً به میان نامزدهای انتخابات مجلس ، جریان های حزبی و تشکل ها نیز راه پیدا کرده و هریک تلاش دارند بهره خود را از این موضوع حاصل نمایند . به نحوی که عموم در برداشت خود تصور می کنند بدون ورود به بحث هسته ای و روند مذاکرات نمی توان به هیچ مساله ای پرداخت که همان تعریف عملیاتی پروسه برجسته سازی و به نوعی اثبات موفقیت دولتمردان و رسانه ها در این روند است که طبیعتاً به دلیل عدم دسترسی همگان به اطلاعات صحیح و وجود شگردهای تبلیغاتی در فضای رسانه ای نتیجه ای جز ایجاد و گسترش شایعات در پی نخواهد داشت .
شایعاتی که عمدتاً خطوط قرمز مسائل هسته ای را نشان گرفته و سعی درتحریف افکار عمومی و مغشوش کردن اذهان عمومی دارد برخی از این شایعات عبارتند از ؛
القاء دوگانه بودن مواضع ، وجود اختلافات و حتی فریبکارانه بودن سیاست های دولتمردان و نظام. تعارض در عملکرد مسئولان با یکدیگر در خصوص زمان لغو تحریم های اقتصادی ، مالی و بانکی که نشان از عدم هماهنگی در سیاست ها و یا بهره برداری سیاسی در افکار عمومی در آستانه انتخابات دارد مانند اختلافاتی که در بین قوه مقننه و مجریه وجود داشت ، چندگانه بودن نگرش ها در مورد محتوای انتقادات و مثبت یا منفی بودن آن از دیدگاه مجریان و منتقدین و گاهاً تخریب های صورت گرفته که عمدتاً تخریب کلیت نظام را در تحلیل های نهایی رسانه های بیگانه به دنبال داشت دوگانه بودن مواضع نظام در بحث هسته ای درپیشگاه ملت و مخالفت برخی از مسئولان ارشد با اصل مذاکرات و قرارگرفتن در مقابل خواست دولت برای حل و فصل این مساله با هدف تخریب برخی از شخصیت های دلسوز نظام ، مهمترین مباحث موجود در افکار عمومی بودند که با وجود فعالیت رسانه های غربی و برخی رسانه های داخلی تشدید شده اند .
این در حالیست که از طرفی توجه بیش از حد به مساله هسته ای موجب شده مسائل اساسی جامعه اسلامی وخصوصاً مسائل فرهنگی کمتر به آن پرداخته شده و درحاشیه قرار گیرند مساله ای که حتی نگرانی هایی را در بین بزرگان نظام بوجود آورده است . دیگر کمتر از تغییر ذائقه مردم در مسائل فرهنگی صحبت می شود،تغییراتی که از مرز مدگرایی و پوشش نامناسب گذشته و وارد حوزه فکری و ایدوئوازیک مردم و جوانان ما شده است .از ازدواج سفید ، جشن طلاق گرفته تا استفاده از مد لباس و آرایش جریان های تکفیری . توجه به پیشرفت های علمی و سیر روبه رشد کشور در این خصوص کمتر مورد توجه قرار می گیرد .کاهش توجه به توانمندی های داخلی نیز در همین راستا است اقتصاد مقاومتی به عنوان راه کار معقول و محفوظ از تهدیدات بیرونی کمتر مورد مداقه رسانه ها و مسئولان قرار دارد .مهاجرت از روستاها و کاهش اقبال به کشاورزی به عنوان محور اصلی تولید ، بحث محیط زیست با توجه به افزایش ریزگردها و بحرانی شدن وضعیت برخی از استان ها در ماه های اخیر (که گله مندی های متعدد مردم و تشکل ها را در خصوص کم توجهی دولت به همراه داشته) ، تغییرات قیمت محصولات و خدمات ، کم توجهی به سیاست های داخلی که حتی انتقادات اصلاح طلبانی مانند مرتضی الویری را به دنبال داشته ،عدم تحقق برخی از وعده های دولت و افزایش ناامیدی اقشار ضعیف در پی افزایش قیمت سوخت و احتمال تغییر در پرداخت یارانه ها از دیگر مسائل مهمی است که در اثر کثرت توجه به مساله هسته ای کم کم به حاشیه رفته و توجه لازم به آن نمی شود.
انتهای پیام/1020ج