این روزها شاهد از سرگیری موج بی ثباتی در منطقه هستیم. موجی که عراق را با داعش ، مصر را با اخوان، سوریه را کماکان با سلفی های تکفیری، لبنان و فلسطین را با صهیونیسم های تروریست و تونس و لیبی نیز به انحای دیگر درگیر ساخته است.

هر چند در برخی از نقاط، شدت و ضعف موج دیده می شود ولی این موج به صورت پایدار، بی ثباتی را در منطقه حاکم کرده است. قطع بر یقین عللی در ورای این موج نهفته است که می‌طلبد به صورت ریشه ای بدان پرداخته شود. در این باب چند احتمال عمده وجود دارد:
احتمال اول که شاید قدیمی ترین علت را بیان می کند، بیداری اسلامی و انقلابهای مردمی منطقه با چالشی بزرگ به نام فقدان رهبری مواجه شده اند. بر خلاف انقلاب اسلامی ایران که دارای یک رهبر قوی و با تصمیم گیری های فوق العاده استراتژیک در جهت استحکام بنای انقلاب، انقلاب های دیگری که امروز در منطقه شاهد آن هستیم زجر بزرگی از این نداشته خود می برند. اینجاست که اختلاف بین احزاب و نیروهای داخلی و هرج و مرج و شکنندگی ساختار انقلاب از همین عامل نشات گرفته و دائماً تکرار بی ثباتی را در برخی نقاط شاهد هستیم. این قضیه کاملاً در تونس، مصر و یمن مشهود است.
احتمال دوم علت را عقب نشینی آمریکا از منطقه تلقی می کند و امروز منطقه را به اواخر ده ۶۰ میلادی قرن گذشته تشبیه می کند که انگلیس به عنوان یک نیروی موثر در خلیج فارس و شرق سوئز تصمیم به عقب نشینی گرفت و منطقه دچار تحولات عظیم شد. با این وجود منطقه در پی یافتن یک نظام امنیتی می باشد. از طرفی هم ماراتن سهم خواهی برخی قدرتهای جهانی مانند چین و روسیه نیز مزیدی بر علت گشته است.
به هر حال منطقه در حال سپری کردن دوره انتقالی است و طبیعتاً بی ثباتی تا زمانیکه متغیرهای بین المللی و منطقه ای تاثیر خود را بر منطقه بگذرانند و منطقه نظام امنیتی خودش را پیدا کند، ادامه خواهد داشت.
احتمال دیگری هم وجود دارد که برخی از باب اینکه آن را نوعی توطئه تلقی می کنند، قبول ندارند. با وجود اینکه در امریکا نومحافظه کاران بعد از انتخاب اوباما از صحنه خارج شده اند ولی به نظر می رسد که اینها همچنان پشت پرده فعال هستند و طرح خاورمیانه جدید نیز پیش می‌رود. هدف تئوری خاورمیانه جدید بر اساس تجزیه کشورهای قدرتمند منطقه و برهم زدن مرزهای سایکس و پیکو که بعد از جنگ جهانی اول تشکیل شد، می باشد. فرانسه و بریتانیا به عنوان دو پیروزمند جنگ اول، این مرزها را ترسیم کردند و امروز امریکا و اسرائیل در پی تغییر این مرزهای ترسیم شده هستند و می خواهند منطقه را بر اساس تقسیمات فرقه ای، مذهبی و طائفه‌ای تقسیم کنند. نشانه های زیادی هم وجود دارد.

این نشانه ها را می توان در برخی کشورها دید. به عنوان مثال کشور سودان به دو قسمت تقسیم شده است. کشور عراق نیز به همین صورت می باشد و عملاً کردستان عراق یک کشور مستقل است گرچه اعلام استقلال نکرده ولی همین الان با حکومت مرکزی درگیری دارد و بدون اجازه از حکومت مرکزی، قراردادهای نفتی مستقل با دیگر کشورها بسته است. در سوریه نیز وضعیتی که رخ داده است قطعاً در راستای تجزیه این کشور است و عده ای به این می اندیشند که قطع به یقین بازگشت به وضعیت قبل از این تحولات وجود ندارد. بنابراین بدون اینکه اعلام بشود منطقه به سمت تجزیه پیش می رود و وسیله این تجزیه هم تحریک اختلافات قومی و مذهبی است.
زینب نظریان، عضو شورای مرکزی بسیج دانشجویی دانشگاه شهرکرد