برای داشتن حق ذاتی خود بایستی با استفاده از دیپلماسی هنرمندانه با نرمشی قهرمانه از موضع هسته ای دفاع کنیم.

یادداشت جهانبین:
آنچه که در سال های پیش در راستای پیگیری حقوق هسته ای ایران مطرح بوده است نکات مثبت و منفی به همراه داشته که می توان با مدیریت تجارب گذشته آینده هسته ای خود را تضمین نماییم.
13 مهر 1382 روزی است که پرونده هسته‌ای ایران در دولت اصلاحات به جریان افتاد و ملت و دولت ایران فراز و نشیب های زیادی را پشت سر گذاشت. پس از آن و طي سالهاي 87 تا 89  زماني که دکتر جليلي مسئوليت مذاکرات را به‌عهده داشت، ژنو، سه‌بار ميزبان مذاکرات ايران با طرف‌هاي خود بود. ژنو 1 شاهد رويداد مهمي بود و آن اينکه پس از درخواست‌هاي مکرر،‌ برنز نماينده آمريکا که براي اولين بار به عنوان عضو در اين مذاکرات حضور داشت، موفق شد با جليلي ملاقات خصوصي داشته باشد که به‌دليل گزارش غيرواقعي وي پس از اين ديدار، آخرين ديدار خصوصي‌اش با جليلي بود. نشست ژنو 3 (سال 2010) نقطه عطفی در روند گفتگوهای ایران و 1+5 به حساب مي آيد، نشستي که در آن دو طرف توافق کردند که ادامه تعاملات ايران و 1+5 در قالب «گفتگو برای همکاری» میسر خواهد بود، اما متأسفانه برخي از اعضاي 1+5 به الزامات اين توافق پاي بند نماندند. البته چنانچه برخي از اعضاي 1+5 به این توافق پای بند می ماندند، قطعاً امروز پیشرفت های بسیار زیادی در این مسیر حاصل گردیده بود.
چهارمين نشست نيز 23 و 24 مهر با سرپرستي دکتر ظريف در اين شهر برگزار شد. پس از آن نشست ژنو 5، شکل گرفت که به دلیل اهمیت بسیار زیاد آن حدود سيصد خبرنگار از رسانه‌هاي مهم جهان به هتل اينترکنتينانتال کشاند و سرانجام 5 وزير امور خارجه و يک قائم‌مقام وزير (چين) را شتابان راهي ژنو کرد.اما به قول برخي رسانه‌هاي فرانسوي: به طور "ناگهاني و عجيب" مواضع فوبياس وزير امور خارجه فرانسه مانع به نتيجه رسيدن مذاکرات شد و اجازه نداد متن توافق شده، نهايي شود. شهر ژنو از روز چهارشنبه 29 آبان بار دیگر و به فاصله 10 روز بعد از نشست میزبان مذاکرات ایران و گروه 1+5 شده است. این روزها تیم مذاکره کننده هسته ای ایران فشار زیادی را متحمل می شوند. مسلم است که نقش فعالانه، مسئولانه و روند اعتمادسازی جمهوری اسلامی ایران در بهبود این روند نقش به سزایی داشته است. اما بایستی به این سوال پاسخ گفت که چه شد به ژنو 6 رسیدیم و آیا این یک نکته مثبت است یا خیر؟
 می توان گفت در حال حاضر به یکی از حساسترین زمان ها در تاریخ مسئله هسته ای ایران رسیده ایم. مرحله ای که حاصل سال ها ایستادگی و رنج و زحمت است. البته نوع دیپلماسی در پیش گرفته توسط دولتمردان متفاوت بوده است می توان با نقبی به گذشته گفت دیپلماسی هسته ای دولت اصلاحات بر دو اصل اعتماد سازی و ارتقاء روابط مبتنی بود اما نتوانست این اصول را آنچنان که می باید راهبری نماید،  ره آورد آن  نیز تعطیلی برنامه هسته ای ایران بین سال های 2002 و2005بود نه اعتمادسازی و جلب اعتماد طرف مقابل برای انجام غنی سازی در ایران.  در دولت بعد نیز دیپلماسی هسته ای متفاوت بود و به عنوان دیپلماسی هسته ای مقاومتی شناخته شد. این دیپلماسی عقیده داشت که پیشرفت هزینه دارد و چیزی به نام پیشرفت با هزینه صفر بی معناست. از طرفی دیگر تاکید داشت که حق گرفتنی است و برای پیشرفت در جهان امروز پیش پای هیچ کس فرش قرمز پهن نمی کنند. منتها این نوع ادبیات به قولی هزینه های خود را هم داشت و آن تحریم هایی بود که بر علیه ایران اعمال شد.
اما بایستی گفت از همان زمان که دولتمردان ایران زمین، اقتدار در مواضع هسته ای از خود نشان داده و سیاست «تعلیق دربرابر تعلیق» را تبدیل به «تبادل سوخت» کردند تا زمان حاضر که رئیس دستگاه دیپلماسی، محمد جواد ظریف می گوید: « لزومی ندارد 1+5 به حق غنی سازی ایران تصریح کند چرا که این حق یک حق ذاتی است.»  زمان زیادی گذشته است و کوله باری از تجارب خوب و بد بر دوش سیاستمداران ایران وجود دارد و آنها را تا به اینجا؛ یعنی تا «ژنو 6» رسانده است. به نظر می رسد آنچه می تواند ما را در به پایان رساندن مذاکرات یاری دهد نوع ادبیات و دیپلماسی هنرمندانه است. همانطور که مقام معظم رهبری(مدظله) در دیدار با جمعی از فرماندهان بسیج سراسر کشور فرمودند: «نرمش قهرمانانه، مانور هنرمندانه و استفاده از روش‌های متنوع برای دستیابی به مقصود است». البته نقش جمهوری اسلامی ایران در این مذاکرات 50 درصد است و مابقی را طرف غربی خصوصاً آمریکا شکل می دهد.
حسن روحانی رئیس جمهور کشورمان نیز بر این عقیده است که :« هم برای ایران و هم برای دشمنان و کشورهای غربی تنها روش، گفتگو و مذاکره است. مقصود دولت بایستی در نهایت این باشد که تحریم‌ها زدوده شود؛ چرا که به سود ملت ما نمی‌باشد. اینکه در کدام نشست و به چه شکل موضوع لغو تحریم‌ها را مطرح کنیم، یک تاکتیک مذاکراتی است. باید مقداری راهکارها و لحن و ادبیات‌مان تغییر کند.» و این سخن رئیس جمهور نیز مصداق مفهوم دیپلماسی هنرمندانه در بستر نرمش قهرمانانه است.
بدیهی است که اسرائیل مخالف آن است که ایران هرگونه قابلیت غنی سازی اورانیوم را داشته باشد و معتقد است که توافق اخیر توافقی بد است که کار ساز نخواهد بود. اسرائیل معتقد است که در این توافق ایران در عمل هیچ چیزی به غرب نمی‌دهد. ایران امتیازات کوچکی را می‌دهد که تنها در ظرف چند هفته قابل بازیابی است. نخست وزیر اسراییل در مصاحبه با سی ان ان گفت: «اگر شما مانند من به دنبال راه حلی صلح آمیز هستید، کار درست این خواهد بود که تحریم‌ها را سفت و سخت‌تر کنید». و البته رهبران جمهوری خواه در کنگره امریکا هم گفته‌اند که تلاش می‌کنند تا تحریم‌های جدیدی را علیه ایران به تصویب برسانند؛ هر چند که جان کری، وزیر خارجه، گفته «این حرکت می‌تواند مسائلی که در ژنو مورد توافق قرار گرفته را نابود کند». حتی اگر توافقی هم صورت پذیرد، کاخ سفید در مواجهه با قانع کردن رهبران مخالف در کنگره به منظور تصویب قوانینی برای کم کردن تحریم‌های ایران با مشکلات فزاینده‌ایی روبرو خواهد بود.
تمامی این تناقضات در رفتار غرب به خصوص آمریکا و اسرائیل نشان از آن دارد که تمایلی که غرب برای حل مسئله هسته ای ایران دارد فراتر از انتظار است. می توان اميدوار بود که در ژنو 6 موانع رفع و ماجرا ختم به خير شود و ضمن تأمين حقوق راهبردي ملت ايران،‌ امتيازات معقولي به طرف مقابل داده شود و طرح جامع مورد نظر به تصويب برسد و گام اول پيش‌بيني شده يا همان گام اعتمادساز برداشته شود. به تعبیر برژینسکی(مشاور امنیت ملی کارتر): «آمریکا باید فرصت تاریخی مذاکره با ایران را دریابد» به این معنا که این آمریکاست که از فرصت به دست آمده بایستی استفاده کند و اختلافات درونی را در مورد مسئله هسته ای ایران کنار گذارد، چرا که موضع ایران همواره مشخص بوده است.(ساحااصفهانی)