۰
plusresetminus
تاریخ انتشاردوشنبه ۲۱ ارديبهشت ۱۳۹۴ - ۱۳:۰۶
کد مطلب : ۲۲۳۳۸

ترانه های شیردوشی در فرهنگ بختیاری

یکی از معروف ترین و همگانی ترین اشعار فلکلوریک یا ادبیات عامیانه «کارآوا» یا همان ترانه ها و سروده هایی است که به هنگام کار و تلاش توسط عشایر زمزمه و نجوا می شود و دلشوره ها و دلواپسی های خود را در قالب سروده هایی پرمعنی بیان می کنند.
ترانه های شیردوشی در فرهنگ بختیاری
به گزارش جهانبین نیوز ترانه در لغت به معنی «سرود، دوبیتی، جوان خوش صورت و...است.»(فرهنگ‏ معین) و در اصطلاح «عبارت از موضوع‏های ساده‏ایست که از سه سطر تجاوز نمی‏کند و همیشه با آواز خوانده می‏شود.» ترانه‏ها جزء فرهنگ یک ملت شمرده‏ می‏شوند و«فرهنگ مردم هر ملتی در حکم زندگی‏نامه و شرح احوال و سیرت‏های توده‏ی‏ عوام آن ملت است و عامل اصلی و شاخص خصلتها و تصویر آداب و عادات آن قوم و روشنگر سوابق تاریخی و نشاندهنده‏ی تحول فکری و تکامل اجتماعی مردم عوام آن‏ کشور است.»

یکی از معروف ترین و همگانی ترین اشعار فلکلوریک یا ادبیات عامیانه «کارآوا» یا همان ترانه ها و سروده هایی است که به هنگام کار و تلاش توسط عشایر زمزمه و نجوا می شود و دلشوره ها و دلواپسی های خود را در قالب سروده هایی پرمعنی بیان می کنند و به کار و فعالیت خود ریتم و آهنگ خاصی می بخشند.

در بین عشایر بختیاری برای هر کاری و مراسمی آهنگ و ترانه خاصی وجود دارد. انواع کارآواها در میان این قوم به شرح زیر می باشد.
انواع کارآواها:
کارآواها انواع مختلفی دارند که مهمترین آنها عبارتنداز:
۱- لالایی ها
۲- ترانه های گاودوشی
۴- ترانه های مشک زنی یا دوغ زنی
۵- ترانه های قالی بافی، گلیم بافی
۶- برزگری
۷- صیادی (میرشکاری)

زندگی عشایر بختیاری با دامداری گره خورده است. تامین معیشت غالب این قوم از راه دامداری و فراورده های آن تأمین می شود. زن و مرد عشایر و بخصوص زن عشایر هنگام اشتغال به کار دامداری، آواهایی را زمزمه می کند که متناسب با همان نوع فعالیت و کار می باشد. آنچه در این گزارش به آن پرداخته خواهد شد ترانه هایی است که زن عشایر هنگام دوشیدن گاو سر می دهد.

ترانه های گاو دوشی
گام ز گایل دیر اوید خرد چرد سیر آوید
Găm ze găyal dir ōweyd xard o čardo dir ōweyd
گاو من از گاوهای دیگر جدا شد و از آنها فاصله گرفت. خورد و چرید سیر شد و آمد
ما گا شه سیسدونی خدا اونو نسدونی
Mă gă ša sisduni xodă uno nasduni
ماده گاو من سیاه است و نژادش از سیستان است، خدایا او را از من نگیری
رهدم گام بیارم دری وست و کنارم
Rahdom găme biyărom dori vast ve kenărom
رفتم گاوم را بیاورم، گوهری کنارم افتاد
رهدم گام بدوشم دری وس من گوی دوشم
Rahdom găme bedušom dori ves men guy dušom
رفتم گاوم را بدوشم، گوهری در ظرف شیرم افتاد
ای حالوی چوقایی تو مرد وا خدایی ار علینه دوس داری بار گانه ور داری
Ey hăluye čuqăyi to marde vă xodăyi ar aline dus dări băre găne bardări
ای دایی که چوقا پوشیده ای، تو مرد خداپرستی هستی، اگر حضرت علی (ع) را دوس داری، باری از کمر گاوم برمی داری.
بار گام مر چینه کل کل دچی یه هر کی گایی ادوشه جومه نوی ایوشه هر کی گایی نداره آه سردی وراره

Băr gă mo mar čhine kalo kalo dečiye har kai găyi eduše jume novi epuše
Har kai găyi nadăre āhe sarde varăre

مگر بار گاو من چیست؟ مقداری اثاث و دیگ شیردانی است. هر کس گاوی می دوشد لباس نو هم می پوشد. هر کس گاوی ندارد، آه سردی برمی آورد.
نُم خدا رسوله (ص) کور با تیا حسیده
Nome xodă rasule kur bă tiyă haside
کلام خدا و رسول (ص) یکی است، چشمهای حسود کور شود.
ماگا کالم هی بناز کد باریک دیم دراز
Mă gă kălom hay benăz kad bărike dim derăz
ماده گاو چشم سبزم بخودت بناز، کمر باریک دم دراز
ماگا کالم سلاری رهدی ور که شیر آری
Mă gă kalom salări rahdi vor ke šir āri
ماده گاو چشم سبزم تو سالاری، رفتی برای این که شیر بیاوری
جونم گام جونم گام شیر دام هیچ دنگ ندام
Junom găm junom găm šir dăm o hič dang nadăm
جانم گاوم، جانم گاوم، آرام به من شیر داد و چیزی نگفت.
نُم خدا ور جونش تیا حسید قروونس
Nome xodă vor juneš tiyă hasif qorvunes
نام خدا نگهدارش باشد، چشمهای حسود قربان او شود.
نُم خدا گُدمه ماگا عزیز ددومه
Nome xodă godome mă gă aziz dadume
نام خدا را بر زبان آوردم، ماده گاو عزیز مهربان چون خواهر است.
شنگ دنگ، شنگ دنگ بار برد ره سر تنگ
Šang dang šang dang băr bord ra sare tang
چقدر زیبا، چقدر قشنگ، تا درون تنگه بار را حمل کرد.



انتهای پیام/1020ج
ارسال نظر
نام شما
آدرس ايميل شما

خبرهای مارا در پیام رسان های زیر دنبال کنید

تاريخ:

جمعه ۶ دی ۱۳۹۸

ساعت:

۱۷:۳۲:۳۳

27 Dec 2019