کارشناس مردم شناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گفت: يلدا در فرهنگي ايراني شبي به يادماندني و يادآور پيروزي نور بر ظلمت و عبور ناگريز شب حتي شبي به بلنداي يلداست.
۰
تاریخ انتشارشنبه ۲۹ آذر ۱۳۹۳ - ۱۶:۰۳
کد مطلب : ۱۹۶۵۳
آداب و رسوم مردم استان در شب چله/
یلدا شبی يادآور پيروزي نور بر ظلمت و عبور ناگزیر شب
فیروزه هیبتیان در گفتگو با خبرنگار جهانبین نیوز با بیان اینکه در ايران، در هر قوم و فرهنگي اين شب به نحوي پاس داشته شده و پيروزي اهورمزادا يادآور نفس پاك و روشني بر اهريمن و پليدي جشن گرفته مي شود، اظهار کرد: در استان چهارمحال و بختياري نيز آيين هاي خاصي در اين برگزار مي شود، اين شب كه شب چله ناميده مي شود با جمع شدن خانواده و فاميل به دور هم شروع مي شود.
هیبتیان با بیان اینکه در گذشته گرم كردن خانه به وسيله كرسي انجام مي شد، كرسي هاي چوبي كه زير آن زغال يا چوب سرخ شده قرار مي دادند و روي آن را با لحاف بزرگي كه معمولا وسط آن را با جاجيم مي دوختند مي پوشاندند، اين لحاف به لحاف كرسي معروف بود، بیان کرد: روي اين لحاف پارچه اي مي كشيدند كه تا چهار طرف كرسي پايين مي آمد به اين پارچه بقچه كرسي مي گفتند.
هیبتیان با تاکید بر اینکه در شب چله، سيني بزرگ مسي كه به آن مجمع مي گويند را روي كرسي مي گذاشتند. درون مجموع انواع تنقلاتي كه در اين شب استفاده مي شد، مي گذاشتند، عنوان کرد: از اين تنقلات مي توان به گردو – بادام – كشمش – سنجد و كشك و نان جو اشاره كرد. سنجد در باور مردم اين منطقه جايگاه خاصي دارد و از تنقلات مهم شب يلدا مي باشد.
وی افزود: مردم معتقدند خوردن اين تنقلات باعث فزوني و فراواني نعمت شده و باعث مي شود تا سال بعد آنها از اين نعمتها استفاده كنند. خوردن انواع ميوه به خصوص هنداوانه نيز رايج مي باشد.
هیبتیان با اشاره بر اینکه در باوري ديگر كه امروزه تقريبا منسوخ گرديده خوردن هفت خوراكي در شب چله بود، معمولا اين هفت خوراكي عبارتند بودند از ماست، شير - سركه – سنجد – كشك – كشمش – كدو است، یاد آور شد: در گذشته هر خانواده اي كه از لحاظ مالي در وضع مناسبتري بود، ماستي كه خود تهيه كرده بود را در ظرفهاي كوچك به عنوان پيشكش شب چله به خانه هاي فاميل يا همسايه مي فرستاد.
وی تاکید کرد: خوردن كدو نيز در اين شب از رسومات مردم مي باشد. كدو در زبان بختياري كدي kedi و در زبان بعضي از مردم چهارمحال کیدی kidiخوانده مي شود، معمولا كدو را قطعه قطعه و آبپز مي كنند، بستگي به مذاق افراد، يا روي كدو شكر ريخته تا بوسيله آن پخته و شهد آن شيرين شود يا بعد از پخته شدن آن را با نمك مي خورند.
وی تصریح کرد: كدو براي مردم نماد خورشيد مي باشد و اين به آن معني است كه مردم در اين شب خورشيد را به خانه هاي خود مي آورند.
هیبتیان با تاکید بر اینکه خوردن آش كشك محلي نيز در اين شب جايگاه ويژه اي دارد، عنوان کرد: در بسياري مواقع شام شب چله همان آش كشك مي باشد. در بعضي مواقع نيز كدوي خرد شده یا لبوی پخته را در آش كشك نيز مي ريزند.
وی با اشاره بر اینکه از جمله سرگرمی های این شب برای کودکان و بزرگتر ها و بچه هاي كوچك بازي گل بازي (يك قل دو قل) و شاهنامه خوانی است، بیان کرد: از رسومات جدانشدني اين شب مي توان به شاهنامه خواني اشاره كرد. بدين صورت كه چند خانواده دور هم جمع شده و كساني كه شاهنامه را از حفظ هستند و حتي سواد خواندن و نوشتن نيز ندارند شروع به خواندن اشعار شاهنامه كرده و صحنه هاي بكر و زيباي شاهنامه مثل رستم و سهراب – رستم و اسفنديار و ديگر داستانهاي حماسي و عاشقانه كه با غيرت ملي و ايراني همراه است و در اين شب خواهان زيادي دارد را به تصوير مي كشند.
هیبتیان بیان کرد: نکته جال توجه این است شاهنامه خواني سينه به سينه – بيت به بيت به نسل هاي مختلف منتقل شده و همه گروههاي سني با دل و جان گوش به اين اشعار مي سپرند. خواندن هفت پيكر نظامي نيز در اين شب رواج دارد.
وی افزود: به اين ترتيب با دل سپردن به صحبتهاي شيرين ريش سفيدان و شاهنامه خوانان تا پاسي از نيمه شب يا حتي تا خورس خوان سحر شب يلدا را بدرقه مي كردند.
کارشناس مردم شناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گفت: در ميان بختياريها در اين شب رسم جالبي بوده، به اين صورت كه نان هاي محلي به نام گرده gerde مي پختند، اين نان قطر زيادي داشت، بين اين نان مهره آبي رنگي به نام لپك lopok مي گذاشتند، در شب چله، نان را تقسيم كرده ، هر كسي كه در قطعه نان او لپك جاي داشت به بخت و اقبال زياد معروف مي گرديد و او را نورچشمي يا شانس خانه مي دانستند.
به اين ترتيب شب يلدا طي شده و بار ديگر خورشيد جان افروز با تابيدن اشعه هاي عالتماب خود اين نكته را يادآوري مي كند كه: پايان شب سيه سپيد است.
هیبتیان با بیان اینکه در گذشته گرم كردن خانه به وسيله كرسي انجام مي شد، كرسي هاي چوبي كه زير آن زغال يا چوب سرخ شده قرار مي دادند و روي آن را با لحاف بزرگي كه معمولا وسط آن را با جاجيم مي دوختند مي پوشاندند، اين لحاف به لحاف كرسي معروف بود، بیان کرد: روي اين لحاف پارچه اي مي كشيدند كه تا چهار طرف كرسي پايين مي آمد به اين پارچه بقچه كرسي مي گفتند.
هیبتیان با تاکید بر اینکه در شب چله، سيني بزرگ مسي كه به آن مجمع مي گويند را روي كرسي مي گذاشتند. درون مجموع انواع تنقلاتي كه در اين شب استفاده مي شد، مي گذاشتند، عنوان کرد: از اين تنقلات مي توان به گردو – بادام – كشمش – سنجد و كشك و نان جو اشاره كرد. سنجد در باور مردم اين منطقه جايگاه خاصي دارد و از تنقلات مهم شب يلدا مي باشد.
وی افزود: مردم معتقدند خوردن اين تنقلات باعث فزوني و فراواني نعمت شده و باعث مي شود تا سال بعد آنها از اين نعمتها استفاده كنند. خوردن انواع ميوه به خصوص هنداوانه نيز رايج مي باشد.
هیبتیان با اشاره بر اینکه در باوري ديگر كه امروزه تقريبا منسوخ گرديده خوردن هفت خوراكي در شب چله بود، معمولا اين هفت خوراكي عبارتند بودند از ماست، شير - سركه – سنجد – كشك – كشمش – كدو است، یاد آور شد: در گذشته هر خانواده اي كه از لحاظ مالي در وضع مناسبتري بود، ماستي كه خود تهيه كرده بود را در ظرفهاي كوچك به عنوان پيشكش شب چله به خانه هاي فاميل يا همسايه مي فرستاد.
وی تاکید کرد: خوردن كدو نيز در اين شب از رسومات مردم مي باشد. كدو در زبان بختياري كدي kedi و در زبان بعضي از مردم چهارمحال کیدی kidiخوانده مي شود، معمولا كدو را قطعه قطعه و آبپز مي كنند، بستگي به مذاق افراد، يا روي كدو شكر ريخته تا بوسيله آن پخته و شهد آن شيرين شود يا بعد از پخته شدن آن را با نمك مي خورند.
وی تصریح کرد: كدو براي مردم نماد خورشيد مي باشد و اين به آن معني است كه مردم در اين شب خورشيد را به خانه هاي خود مي آورند.
هیبتیان با تاکید بر اینکه خوردن آش كشك محلي نيز در اين شب جايگاه ويژه اي دارد، عنوان کرد: در بسياري مواقع شام شب چله همان آش كشك مي باشد. در بعضي مواقع نيز كدوي خرد شده یا لبوی پخته را در آش كشك نيز مي ريزند.
وی با اشاره بر اینکه از جمله سرگرمی های این شب برای کودکان و بزرگتر ها و بچه هاي كوچك بازي گل بازي (يك قل دو قل) و شاهنامه خوانی است، بیان کرد: از رسومات جدانشدني اين شب مي توان به شاهنامه خواني اشاره كرد. بدين صورت كه چند خانواده دور هم جمع شده و كساني كه شاهنامه را از حفظ هستند و حتي سواد خواندن و نوشتن نيز ندارند شروع به خواندن اشعار شاهنامه كرده و صحنه هاي بكر و زيباي شاهنامه مثل رستم و سهراب – رستم و اسفنديار و ديگر داستانهاي حماسي و عاشقانه كه با غيرت ملي و ايراني همراه است و در اين شب خواهان زيادي دارد را به تصوير مي كشند.
هیبتیان بیان کرد: نکته جال توجه این است شاهنامه خواني سينه به سينه – بيت به بيت به نسل هاي مختلف منتقل شده و همه گروههاي سني با دل و جان گوش به اين اشعار مي سپرند. خواندن هفت پيكر نظامي نيز در اين شب رواج دارد.
وی افزود: به اين ترتيب با دل سپردن به صحبتهاي شيرين ريش سفيدان و شاهنامه خوانان تا پاسي از نيمه شب يا حتي تا خورس خوان سحر شب يلدا را بدرقه مي كردند.
کارشناس مردم شناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گفت: در ميان بختياريها در اين شب رسم جالبي بوده، به اين صورت كه نان هاي محلي به نام گرده gerde مي پختند، اين نان قطر زيادي داشت، بين اين نان مهره آبي رنگي به نام لپك lopok مي گذاشتند، در شب چله، نان را تقسيم كرده ، هر كسي كه در قطعه نان او لپك جاي داشت به بخت و اقبال زياد معروف مي گرديد و او را نورچشمي يا شانس خانه مي دانستند.
به اين ترتيب شب يلدا طي شده و بار ديگر خورشيد جان افروز با تابيدن اشعه هاي عالتماب خود اين نكته را يادآوري مي كند كه: پايان شب سيه سپيد است.
انتهای پیام /۱۰۲۲ج/