"محمدرضا تاجیک" استاد دانشگاه و یکی از اصلاح‌طلبان در گفتگوی خود با شرق درباره آینده دولت اعتدال و اصولگرایی به نکاتی اشاره کرده است که در ادامه می‌خوانید.
۰
تاریخ انتشارچهارشنبه ۳ ارديبهشت ۱۳۹۳ - ۱۱:۰۷
کد مطلب : ۱۳۹۷۲
محمدرضا تاجیک:
حمایت اصلاحات از دولت کاهش پیدا کرده است/ اعتدال در حال تبدیل شدن به اختلاط است/ تعریفی از اعتدال و نسبتش با عقل وجود ندارد
به گزارش جهانبین نیوز، تاجیک درباره راهبرد حمایت اصلاح‌طلبان از دولت اعتدال از ابتدا تا به حال و ادامه آن در آینده می‌گوید: اگرچه معتقدم از شدت و گستره این حمایت کاسته شده، اما جریان اصلاحات با نگرشی عقلایی و با تحلیلی ناظر به شرایط حال و آینده کشور و نیز با حفظ فاصله انتقادی خود، کماکان از دولت حمایت می‌کند. اما مطمئنم این «حمایت» امری زمان - پرورده و شرایط - پرورده است و چنانچه دولت تدبیر و امید نتواند برای چالش‌های پیشاروی جامعه تدبیری درخور و بهنگام بیندیشد، کلیدش بسیاری از درها را به روی خودش خواهد بست و حامیانش را پشت درهای بسته رها خواهد کرد.
آنچه از رهگذر یک تامل و تعمق تحلیلی قابل تخمین است، این است که جامعه ما در سال‌جاری شاهد امتداد چالش‌هایی نظیر مساله هسته‌ای، بحران روابط با غرب و برخی از کشورهای منطقه، ستیزش‌های سیاسی- جناحی داخلی، بی‌ثباتی و تلاطمات اقتصادی، تهدیدات زیست‌محیطی و آب و هوایی، ستیزش‌های خرده‌فرهنگی و قومی و جنسیتی و نسلی، ناهنجاری‌های فرهنگی و اجتماعی و روانی، کاهش سرمایه اجتماعی، خروج سرمایه و نیروی انسانی، شکاف میان دولت و مردم، شکاف فقر و غنا و... خواهد بود.
اگرچه بعید است در سال‌جاری با متغیری بی‌بدیل در عرصه مشکلات مواجه شویم، ولی امتداد این چالش‌ها می‌تواند صورت‌های جدیدی از آسیب‌ها و تهدیدات را در مقابل جامعه و دولت قرار دهد. افزون اینکه، این چالش‌ها و معضلات در انواع و ریخت‌های متفاوت سازه‌ها‌ی ترکیبی که ممکن است با یکدیگر برقرار کنند، اشکال نوینی از دلمشغولی‌های ملال‌آور و روح‌آزار را پدید خواهند آورد، که هر کدام نیازمند نقش‌آفرینی کلید دولت هستند. در این شرایط، دولت «اعتدال» که به نظر می‌رسد در حال تبدیل‌شدن به دولت «اختلاط» است، باید سریع‌تر خود را جمع‌وجور و گرایش‌های متفاوت و گاه متضاد درونی خود را تعدیل کند و تا دیر نشده کلید تدبیر خود را به‌کار گیرد.
وی همچنین درباره اصولگرایی و وحدت میان این جریان می‌گوید: اصولگرایان نه از استعداد و نه از امکانِ قرارگرفتن در یک قاب و قالب حزبی برخوردارند. طبیعت و ماهیت و هویت هیاتی و محفلی اصولگرایان به آنان مجال سامان‌یافتن در نظم و نظام حزبی به معنای دقیق کلمه را نمی‌دهد. در میان اصولگرایان، «زعیم» بسیار و «پیرو» اندک است، «جمع» بسیار و «جمعیت» اندک است، گسست بسیار و پیوست اندک است. اصولگرایان از زمان‌های بسیار دور همواره عزم آن کرده‌اند که تا بر ابدان و اذهان متفرق خود سامان و سازمانی دهند و در قاب یک تشکیلات حزبی کنار هم بنشینند، اما در آخر آنچه برای آنان باقی مانده همین «عزم»کردن‌های مکرر و مستمر بوده است. فعالیت حزبی فرهنگ خاص خود را می‌طلبد و این فرهنگ در میان اصولگرایان نشت و رسوب نکرده است. از این‌رو، معتقدم روح سنتی اصولگرایان امکان دمیده‌شدن به کالبدی مدرن (حزب) ندارد و هر گونه تلاشی در این زمینه بدون فراهم‌آوردن مقدمات و ملزومات نظری، معرفتی و فرهنگی آن جز صفرا نخواهد فزود.
وی درباره رفتار اصلاح‌طلبان مقابل اصولگرایان به عدم تغییر آنها اشاره کرده و می‌گوید: اما همین‌جا بگویم که سخت معتقدم اصلاح‌طلبان در هر لحظه باید آن کنند که به‌عنوان یک اصلاح‌طلب باید انجام دهند. به بیان دیگر، اصلاح‌طلب‌ها هیچ‌گاه نباید به‌تبع یا به‌نقیض اصولگرایان از طبیعت مرامی و گفتمانی و کنشی خود عدول کنند و از خودِ اصلاحی خود عبور کنند.
تاجیک در پاسخ به این سؤال که گفته می‌شود دولت روحانی در مقایسه با دولت خاتمی عقلانی‌تر عمل می‌کند، با رد این مسئله گفت: این ادعا بنیانی ندارد. تجربه یک‌سال گذشته نیز نشانی از این شناسه و تمایز ندارد. از سوی دیگر، می‌دانیم که هنوز در میان اعتدالیون، تعریف مشخصی از مفهوم اعتدال و نسبت آن با عقل و عقلانیت وجود ندارد. اگرچه از یک منظر نظری اعتدال می‌تواند با نوعی از عقلانیت رابطه داشته باشد، اما هنوز متنی در این زمینه از سوی اعتدالیون در دسترس نداریم تا ما و دیگران را با این مفاهیم و رابطه میان آنان آشنا کند. در هر فرض، ما اصلاح‌طلب‌ها برای عقلانی‌تر عمل‌کردن اعتدالیون – نه‌تنها نسبت به اصلاح‌طلب‌ها بلکه نسبت به تمامی خِردپیشگان عالم - دعا می‌کنیم.
انتهای پیام/ خ ز/
آنچه از رهگذر یک تامل و تعمق تحلیلی قابل تخمین است، این است که جامعه ما در سال‌جاری شاهد امتداد چالش‌هایی نظیر مساله هسته‌ای، بحران روابط با غرب و برخی از کشورهای منطقه، ستیزش‌های سیاسی- جناحی داخلی، بی‌ثباتی و تلاطمات اقتصادی، تهدیدات زیست‌محیطی و آب و هوایی، ستیزش‌های خرده‌فرهنگی و قومی و جنسیتی و نسلی، ناهنجاری‌های فرهنگی و اجتماعی و روانی، کاهش سرمایه اجتماعی، خروج سرمایه و نیروی انسانی، شکاف میان دولت و مردم، شکاف فقر و غنا و... خواهد بود.
اگرچه بعید است در سال‌جاری با متغیری بی‌بدیل در عرصه مشکلات مواجه شویم، ولی امتداد این چالش‌ها می‌تواند صورت‌های جدیدی از آسیب‌ها و تهدیدات را در مقابل جامعه و دولت قرار دهد. افزون اینکه، این چالش‌ها و معضلات در انواع و ریخت‌های متفاوت سازه‌ها‌ی ترکیبی که ممکن است با یکدیگر برقرار کنند، اشکال نوینی از دلمشغولی‌های ملال‌آور و روح‌آزار را پدید خواهند آورد، که هر کدام نیازمند نقش‌آفرینی کلید دولت هستند. در این شرایط، دولت «اعتدال» که به نظر می‌رسد در حال تبدیل‌شدن به دولت «اختلاط» است، باید سریع‌تر خود را جمع‌وجور و گرایش‌های متفاوت و گاه متضاد درونی خود را تعدیل کند و تا دیر نشده کلید تدبیر خود را به‌کار گیرد.
وی همچنین درباره اصولگرایی و وحدت میان این جریان می‌گوید: اصولگرایان نه از استعداد و نه از امکانِ قرارگرفتن در یک قاب و قالب حزبی برخوردارند. طبیعت و ماهیت و هویت هیاتی و محفلی اصولگرایان به آنان مجال سامان‌یافتن در نظم و نظام حزبی به معنای دقیق کلمه را نمی‌دهد. در میان اصولگرایان، «زعیم» بسیار و «پیرو» اندک است، «جمع» بسیار و «جمعیت» اندک است، گسست بسیار و پیوست اندک است. اصولگرایان از زمان‌های بسیار دور همواره عزم آن کرده‌اند که تا بر ابدان و اذهان متفرق خود سامان و سازمانی دهند و در قاب یک تشکیلات حزبی کنار هم بنشینند، اما در آخر آنچه برای آنان باقی مانده همین «عزم»کردن‌های مکرر و مستمر بوده است. فعالیت حزبی فرهنگ خاص خود را می‌طلبد و این فرهنگ در میان اصولگرایان نشت و رسوب نکرده است. از این‌رو، معتقدم روح سنتی اصولگرایان امکان دمیده‌شدن به کالبدی مدرن (حزب) ندارد و هر گونه تلاشی در این زمینه بدون فراهم‌آوردن مقدمات و ملزومات نظری، معرفتی و فرهنگی آن جز صفرا نخواهد فزود.
وی درباره رفتار اصلاح‌طلبان مقابل اصولگرایان به عدم تغییر آنها اشاره کرده و می‌گوید: اما همین‌جا بگویم که سخت معتقدم اصلاح‌طلبان در هر لحظه باید آن کنند که به‌عنوان یک اصلاح‌طلب باید انجام دهند. به بیان دیگر، اصلاح‌طلب‌ها هیچ‌گاه نباید به‌تبع یا به‌نقیض اصولگرایان از طبیعت مرامی و گفتمانی و کنشی خود عدول کنند و از خودِ اصلاحی خود عبور کنند.
تاجیک در پاسخ به این سؤال که گفته می‌شود دولت روحانی در مقایسه با دولت خاتمی عقلانی‌تر عمل می‌کند، با رد این مسئله گفت: این ادعا بنیانی ندارد. تجربه یک‌سال گذشته نیز نشانی از این شناسه و تمایز ندارد. از سوی دیگر، می‌دانیم که هنوز در میان اعتدالیون، تعریف مشخصی از مفهوم اعتدال و نسبت آن با عقل و عقلانیت وجود ندارد. اگرچه از یک منظر نظری اعتدال می‌تواند با نوعی از عقلانیت رابطه داشته باشد، اما هنوز متنی در این زمینه از سوی اعتدالیون در دسترس نداریم تا ما و دیگران را با این مفاهیم و رابطه میان آنان آشنا کند. در هر فرض، ما اصلاح‌طلب‌ها برای عقلانی‌تر عمل‌کردن اعتدالیون – نه‌تنها نسبت به اصلاح‌طلب‌ها بلکه نسبت به تمامی خِردپیشگان عالم - دعا می‌کنیم.
انتهای پیام/ خ ز/
مرجع : مشرق نیوز