محورهای امنیت پایدار در کلام امام خمینی(ره)

به گزارش جهانبین نیوز، 14 خرداد، از یک منظر غم‌انگیز است؛ چون سالگرد ایام سوگمندی مردم ایران و تمام عاشقان بنیانگذار انقلاب و نظام جمهوری اسلامی ایران در غم بزرگ از دست دادن امام خمینی(ره) به عنوان احیاگر اسلام ناب محمدی است، اما از سوی دیگر هم سرورافزاست، چون آغاز یک ربع قرن امامت و ولایت خلف صالح ایشان، امام خامنه‌ای(مدظله‌العالی) می‌باشد که در کمال اتقان و استواری توانستند با به دست گرفتن سکان هدایت کشتی انقلاب و نظام اسلامی، آن را به سلامت از بین تمام بحران های ریز و درشتی که در این مدت از سوی دشمنان قسم خورده انقلاب طراحی و اجرا شد، عبور دهند. چه بسا همین موفقیت‌هاست که دشمن را به شدت عصبانی کرده است که در پیگیری مسیر باطل‌شان، علاوه بر تداوم خصومت با اصل انقلاب و نظام و امام راحل، با شخصیت حقوقی و حقیقی معظم‌له نیز دشمنی بورزند و از کوچکترین فرصت‌ها برای تخریب مصداق عینی امروز ولایت فقیه نگذرند.

در آستانه ۱۴خرداد به مفهوم امنیت پایدار در جامعه اسلامی پیرو ولایت فقیه با تمركز بر نگاه امام راحل(ره) پرداخته ایم چرا که علی رغم ۲۵سال از رحلت آن امام راحل، تاثیر اندیشه های امام روز به روز نمایان تر می شود.

امام (ره)درشرفیابی اعضای قرارگاه خاتم الانبیاء(ص)درزمان جنگ فرمودند:

فرمانده کل قوا خدای تعالی است.او امر به دفاع کرده وما به فرمان او می جنگیم.در اسلام منشأ امنیت، خداوند است و هیچ قدرتی نیز جز به خواست خدا و از جانب او وجود ندارد. به عبارت دیگر، هیچ مرجع امنیت مستقلی در عالم وجود ندارد و همه موضوعات و منابع امنیت با موهبت الهی در سلسله مراتب ولایت و حاكمیت پدید می آید. به حكم قرآن حكیم، مرجع امنیت در حوزه ولایت تشریعی به ولی یا حاكم یعنی، «اولی الامر» تفویض می شود.“ولی“می تواند درتمام موضوعات اجتماعی،اعم از سیاسی ،نظامی، دینی به امنیت سازی بپردازد.تأكیدات اصلی اسلام در زمینه امنیت، عمدتاً شامل «امنیت نرم» و «منابع نرم تولید آن» است. ایمان مومنین و عمل صالحین و علم مسلمین از مهم ترین منابع پایداری امنیت در اسلام است.

امنیت پایدار ملی در وضعیت و فضایی تحقق می یابد كه یك ملت در آن وضعیت می تواند ارزش های حیاتی خود را به صورت مداوم حفظ كند، اهداف ملی خود در ابعاد داخلی، منطقه ای و بین المللی را در افق آینده قابل تحقق ببیند. در مباحث امنیتی و همچنین در تحقق آن، مفهوم «ماندگاری» از مفهوم «امنیت» جدایی ناپذیر است.

تمركز برتهدیدهای امنیت پایدار و شناخت دقیق آنها، در این مدت ۳۵ سال حكومت اسلامی نشان می دهد كه نباید در جهت تأمین و تحقق امنیت، هر نظمی را پذیرفت. آنچه كارگزاران و دوم خردادی ها دنبال آن بودند، لیبرال دموكراسی غرب و آنچه برخی جریانات نوپا دنبال آن هستند، همان بحث ایران گرایی و باستانگرایی بود. برای افزایش مشروعیت باید تبعیت از احكام و ارزش های اسلامی، مبنا قرار گیرد كه این امر، مستلزم تلاش مضاعف حكومت و مردم است، تا بتوان تهدیدهای امنیت پایدار را با انسجام مردم با هویت اسلامی- ایرانی بی اثر و كم اثر كرد. حضرت امام(ره) معتقد بودند كه امنیت پایدار از این خاستگاه است و می تواند در مقابل قدرت ناشی از اتحاد بلوك غرب دوام آورد و از خود محافظت كند. بر این اساس، در مكتب امنیتی امام(ره) وحدت داخلی، حضور و پایداری ملت در صحنه، احساس مسئولیت، متعادل و بهنگام بودن، تلاش مسلمانان و مستضعفان جهان برای حفظ جمهوری اسلامی ایران، آمادگی برای دفاع همه جانبه، حفظ نظم و رعایت سلسله مراتب در نیروهای نظامی و انتظامی، وحدت ارتش و سپاه، عدم سوء استفاده از آزادی و جلوگیری از هرج و مرج، جلوگیری از اشاعه تفرقه میان مسلمانان (اهل سنت و شیعه) همه و همه از جمله رویكردهایی بود كه امام(ره) برای پایداری امنیت در نظام، مورد تأكید خود قرار می دادند.

سیره پیامبر اعظم(ص) وپیشوایان اسلام به گونه ای بود که برای حفظ حقوق مردم در برابر ستم و تجاوز ستمگر و در مقام دفاع از امنیت مسلمانان و پاسداری از مرزهای سرزمین های اسلامی از هیچ كوششی فروگذار نمی كردند وهمواره به مردم یادآور می شدند كه آمادگی خویش را در برابر دشمنان پاس بدارند.

امیر مومنان علی(ع)اسلام را امنیت مداوم وپایدار می خواند ومی فرمود :خداوند اسلام را وسیله امنیت برای کسانی قرار داده که آن را بپذیرند.


شالوده امنیت پایدار در اسلام، بر قواعد الزام آور حقوقی در فقه استوار است. در فقه سیاسی اسلام، اصلی به نام حفظ «دارالاسلام» حاكم است كه اصول پایداری امنیت در پرتو آن رنگ می گیرد.

اصل «نفی سبیل» كه مبتنی بر اقتدار امنیتی اسلام و اعتلای آن بر دیگر مكاتب است، باید اصل برتری و پایداری را در تمامی اركان خود فراهم آورد. بر طبق این اصل، اگر حیثیت سرزمین اسلامی در حوزه ای لحاظ نشده باشد و احساس بروز ناامنی پدید آید، هرگونه معاهده ای ملغی می شود تا دشمن نتواند با استناد به معاهدات بین المللی،اصل نظام اسلامی را به مخاطره اندازد؛ مثل معاهده كمپ دیوید، معاهده تركیه با رژیم صهیونیستی و بیشتر معاهدات دیكتاتورها با آمریكا و غرب. می بینید در مسائل هسته ای، جمهوری اسلامی ایران به معاهده NPT پای بند است، اما تا كجا تا زمانی كه دشمن آن را وسیله تهاجم به اصل اسلام قرار ندهد و منافع كشور اسلامی را به خطر نیندازد.

در واقع، هدف نهایی اسلام، استقرار كامل ارزش های پایدار امنیت در كل جهان است. بر این اساس است كه نظام حكومت اسلامی از لحاظ آرمانی باید خود را نسبت به امنیت تمام مسلمانان و محرومان جهان متعهد بداند. علاوه بر این دیدگاه آرمانی، فلسفه جهانی شدن اسلام، راهگشای بسیاری از مسائل در پایدارسازی امنیت در حكومت اسلامی است.

دیدگاه امام خمینی(ره) درباره نقش و جایگاه ولایت فقیه با توجه به پیام ها، سخنرانی ها و نوشته های متعدد ایشان، بر هیچ كس پوشیده نیست؛ برای نمونه درباره اهمیت این اصل اساسی در سخنان خویش می فرمایند:

بهترین اصل در اصول قانون اساسی، این اصل ولایت فقیه است (پندها وحکمتها ص ۱۹)

من به همه ملت، به همه قوای انتظامی اطمینان می دهم كه امر دولت اسلامی اگر با نظارت فقیه و ولایت فقیه باشد، آسیبی بر این مملكت وارد نخواهد شد. (همان ص ۱۱۹)

امام خمینی (ره)همواره اسلامیت نظام را به مثابه موضوع امنیتی تلقی کرده وصیانت از اسلامیت نظام را واجب ولازم دانسته اند ودر اینباره می فرمایند:برملت عظیم الشان ایران است که درتحقق محتوای آن به جمیع ابعاد وحفظ وحراست آن بکوشند که حفظ اسلام در راس تمام واجبات است .از این رو بر اساس آن همه تأكید و توصیه های امام(ره) بر حفظ مكتبی بودن و اسلامی بودن نظام، هرگونه تلاش و حركتی برای طرح و حاكم ساختن الگوی غیراسلامی، انحراف از امنیت ملی است و از آنجا كه با جوهر ارزشی نظام جمهوری اسلامی تعارض دارد، حركتی ضدامنیتی محسوب می شود و طبق اصول اول و دوم قانون اساسی در حكم تهدید به حساب می آید و مقابله با آن ضروری است.

ده محور اساسی كلام امام(ره) در امنیت پایدار:

محور اول، حضور در صحنه: «همه و همه، مسئول سرنوشت كشور و اسلام می باشند چه در نسل حاضر و چه در نسل های آتیه و چه بسا كه در بعضی مقاطع، عدم حضور و مسامحه، گناهی باشد كه در رأس گناهان كبیره است.(صحیفه امام،ج۲۱ص۴۲۲)

محور دوم، معیشت مردم:

تلاش در توسعه احساس امنیت و در فكر آسایش و رفاه مردم بودن، از دیگر محورهای كلیدی امنیت سیاسی پایدار در مكتب امنیتی امام خمینی (ره) است.

محور سوم، دفاع:

اصرار و تداوم دفاع از جان و مال و ناموس مردم از پایدارترین اصول تأمین امنیت در مكتب امام خمینی (ره) است.

محور چهارم،استقلال و همبستگی ملی:

محور دیگر در مكتب امنیتی امام خمینی(ره)، تأكید پیگیری و حفاظت و پاسداری از استقلال و همبستگی ملی كه با پرداخت بهای سنگین به دست آمده است، بخشی از امنیت پایدار محسوب می شود.

امام (ره) در این زمینه می فرمایند:

اگر كشوری بخواهد امنیت را توأم با استقلال كامل تأمین كند، كار مقداری مشكل و سخت خواهد بود، تأمین امنیت دشوارتر خواهد بود و بالطبع مآل جامعه بار سنگین تری را بر دوش خواهد كشید. چنین كشوری دارای دشمنان فراوانی در سطح جهان و منطقه خواهد بود.

محور پنجم، قانون گرایی:

یكی دیگر از عوامل ایجاد امنیت پایدار در جامعه، قانون گرایی و پرهیز از قانون گریزی است.

در مكتب امام خمینی(ره)، «همه باید در سایه قانون با امنیت كامل به سر برند و هیچ حاكمی حق ندارد برخلاف مقررات و قانون شرع مطهر قدمی بردارد.»(ولایت فقیه، ص،۶۲)

محور ششم، توجه به مصالح جهان اسلام در محیط بین الملل:

امام راحل در مورد امنیت پایدار با تكیه بر محیط بین الملل نیز بر روابط حسنه و مسالمت آمیز و احترام متقابل و تأكید بر عدم دخالت در امور داخلی یكدیگر به همراه نفی سلطه و سلطه پذیری و تأكید مداوم بر حفظ مصالح جهان اسلام تأكید دارند.

محور هفتم، مراقبت فرهنگی و استقلال آن از فرهنگ مخالف و مهاجم:

رویكرد دیگر در مكتب امنیتی امام خمینی(ره) تأكید بر حفاظت از اقتدار فرهنگی در موجودیت و حیات جامعه است. حضرت امام(ره) تأمین پایداری در امنیت فرهنگی را از جمله دستاوردهای انقلاب اسلامی دانستند كه توسط دانشگاه مستقل و حوزه شكل می گیرد. برقراری امنیت پایدار از طریق تقویت هویت و فرهنگ مستقل اسلامی - ایرانی از وظایف دولت اسلام است.

محور هشتم، عدالت در جامعه:

برقرار كردن عدالت در جامعه یكی از اهداف مهم در تأمین امنیت و پایدارسازی آن به شمار می آید. امام(ره) آن را بهترین وسیله جلب اعتماد مردم و موفقیت و دوام دولت ها می دانند و می فرمایند: «در جمهوری اسلامی عدل اسلامی جریان پیدا می كند. عدالت الهی بر تمام ملت سایه می افكند.»(صحیفه نور،ج۹،ص،۴۲)

محور نهم، تأمین سازوكار نظارت عمومی در جامعه:

یكی از نرم ترین حوزه های پایدارسازی امنیت، تأمین سازوكار نظارت عمومی در جامعه است.

محور دهم، ایستادگی و تحمل سختی ها:

نكته كلیدی در حفاظت از دستاوردهای امنیت ساز در كشور توجه به تأمین امنیت، عزت و سعادت، ایستادگی و تحمل سختی ها است كه امام(ره) در این رابطه می فرمایند: ”من مطمئنم كه ملت عزیز ایران یك لحظه استقلال و عزت خود را با هزار سال زندگی در ناز و نعمت، ولی وابسته به اجانب و بیگانگان معاوضه نمی كند.


احمد قائدامینی- کارشناس ارشد علوم سیاسی