هنر دستی قفل سازی آمیزه ای از هنر و صنعت

به گزارش خبرنگار جهانبین نیوز یکی از رشته های بومی صنعتی در استان قفل سازی است که این هنردستی پیشینه نسبتا زیادی در مناطق استان داشته است صنعت قفل سازی چالشتر می باشد.

در دوران (اواخر) صفویه در چالشتر و یکی از قطب های صنعت زمان محسوب می شد که در آن دوران می توان به نقش چالشتر به عنوان تولیدکننده عمده ابزار جنگ همچون شمشیر، خنجر، سپر، انواع زوبین وکارد قفل و بوخو و... اشاره گردد. قرارگرفتن چالشتر در مجاورت یکی از قطب های صنعتی کشور(اصفهان) و تبادل تجارت استادکاران این دو منطقه باعث شد چالشتر بعنوان مرکز صنعتی این استان گردد ، اوج شکوفایی صنعت درچالشتر درزمان قاجاریه می باشد.

درگذشته های دور استادکار و صنعتگر شاخص و هنرمند در چالشتر مشغول بکار قفل سازی بوده اندکه ازجمله آن معروف ترین آنها میتوان استاد حاج عبدالله، استادخدارحم، استاد نقوی، استادان جواد و آقا ضیاءنوربخش، استاد صنیع، استادمحمدتقی رنجبر، استاداحمدنیکزاد و... که متاسفانه همه این هنرمندان در دهه‌های قبل بدرود حیات گفتند وخوشبختانه پس از آنان شاگردانی کار آنان را دنبال می کنند.کارقفل سازان آمیزه ای از هنر و صنعت بود که توسط صنعتگران چالشتری درمقیاس مختلف تولید می شود. مع الواصف از چند دهه گذشته کار قفل سازی به دلایل مختلف محدود گردیده است که بیم آن میرود که در آینده این هنر به ورطه فراموشی سپرده شود.

تکنیک استفاده از کوره های ابتدایی وآب دادن فلزات سخت ،استفاده ازابزار ساده(که توسط آنان ساخته می‌شود) شکل وفرم دادن به فلزات سخت نظیر فولاد حکایت از مهارت و ذوق صنعتگران این خطه دارد واز این رو باعث شد چالشتر سرآمد وگل سرسبد استان قرار گیرد. صنعتگران چالشتر تمام ابزار مورد استفاده همچون انواع قلم های فولادی، سوهان، گیره، ابزار دست و... خودساخته اند. انواع قفل ها دست ساخت ،انواع چاقو،خنجر، قیچی ودفتین، وسیله ای بود که دست وپای چهار پایان مخصوصا اسب رامی بستند این وسیله از چهار قطعه هلال فلزی ، قفل ساده تشکیل شده مجموعه‌ای از هنرهای سنتی این منطقه است .

نحوه ساخت قفل به اختصار:

ابتدا یک فلزخشک یا ورق مشابه آن را با وسیله ای بسیارساده نورد می کنند وآن را مثل یک تکه لوله (بسته به اندازه قفل) درمی آورندآنگاه برای یکی از سوراخ های این لوله (لوله نورد شده) در پوش قرارمی دهند و با در کوره گذاردن وحرارت دادن حدود ۱۰۰۰ درجه (البته مقیاس های حرارت بصورت تقریبی دراینجا آمده) که استادکار درجه حرارت را بصورت تجربی مورد عمل قرار می دهد آن را جوش می دهند پس از انجام این مرحله نوبت به ساخت قطعات داخلی قفل می رسد دراین مرحله دو عددطبله (زبانه داخل قفل)که از قبل ساخته شده است در داخل قفل (لوله قفل) نصب می کنند با روش کاملا ابتدایی با فلز برنج آنها را جوش می دهند سپس نوبت به دسته قفل یا تاج آن می رسد که در این مرحله نیز دسته ساخته شده در محل مورد نظر نصب می کنند بعد از آن نوبت به ساخت کلید و ایجاد دنده در داخل کلید ( بصورتی که هیچ کلید دیگری به قفل مذکور نخورد) می رسد در این مراحل استادکار قفل ساز یا استفاده از یک سوهان فولادین سه پهلو شروع به دنده زدن در داخل قفل می کند که مرحله متشکل آن ازاینجا شروع میشود (قبل ازشروع دنده زدن درداخل قفل استادکار یک تکه سیم ازجنس خشک بر روی دسته سوهان می بندد که این سیستم پس از دنده زدن داخل قفل به همان صورت برروی کلید جوش می خورد پس ازانجام این کار جهت مجرای ورودی کلید درپوشی مناسب می سازند که درپوش برخلاف درپوش اول جوش نمی خورد بلکه آن رابصورت خاص پرس می نمایند پس از اتمام این مراحل استادکار قفل ساخته شده را صاف وصیقلی می نماید بروی آن به فراخور سفارش مشتریان یا مورد استفاده در قفل قلم زنی و سوهان کاری می کند .

درسده‌های گذشته استاد کاران قفل ساز ضمن حک نام خود برروی تاج (دسته) قفل برای اطمینان بخشی مصرف کنندگان حک می کردند و معمولاً در بدنه قفل ها علاوه برایجاد اشکال هندسی عبارت مذهبی نظیر لااله الا الله ،محمدرسول الله و.... حک می نمودند.

روغن کاری و جلوگیری از زنگ زدگی برای افزایش وکارایی بیشتر این هنر بومی توصیه می شود.

نام محصول: قفل نام تجاری: قفل سازی سنتی کدشناسایی : ۲/۱/۱۲/۳۲-۸

مواداولیه:فلز خشک محل ساخت:چالشتر وضیعت حال : نيمه فعال

کاربرد : ایمنی سازی ارزش کالا:۲۰۰۰/۰۰۰ ریال ارزش افزوده:۸۰۰ %
 


انتهای پیام/1020ج