به گزارش خبرنگار
جهانبین نیوز صنایع دستی را در یک تعریف ساده در عین حال گویا می توان چنین توضیح داد صنایع دستی به مجموعه ای از(هنر – صنعت) اطلاق می شود که عمدتا با استفاده از مواد اولیه بومی و انجام قسمتی از مراحل اساسی تولید به کمک دست و ابزاردستی موجب تهیه و ساخت محصولاتی می شود که در هر واحد آن ذوق هنری خلاقیت فکری صنعتگر سازنده به نحوه‌ی تجلی یافته و همین عامل وجه تمایز اصلی اینگونه محصولات از مصنوعات مشابه ماشینی وکارخانه ای است.
تخمين تاريخچه و سرآغازي دقيق بر صنايع دستي استان چهارمحال و بختیاری، کار مشکلي است چرا که تقسيمات استاني در کشور پهناور ايران عمر طولاني نداشته، اما آنچه داراي اهميت است اين که، فرهنگ و ريشه ی تمدن اقوام ساکن در مناطقي که اينک تحت نام استان چهارمحال و بختياري معرفي گرديده، به رغم منابع باستان‌شناختي قدمتي به محدوده عصر پارينه سنگي و نوسنگي دارد.
کشف برخي ابزار سنگي از اين دوران در محدوده ی این استان، مناطق سکونت، تمدن شمال و جنوب اين استان را به هم پيوند مي‌زند و اينک مي‌توان در مورد محدوده زماني و قدمت صنايع دستي در اين استان به طور کلي هم زمان با قدمت سکونت انسان و تمدن‌‌هاي معرفي شده در دامنه زاگرس گمانه زني کرد و آن را تحت يک فرهنگ به حساب آورد.
استان چهارمحال و بختياري واقع در جنوب غربي کشور و در محدوده‌ي رشته کوه‌‌هاي زاگرس، یکی ا ز مهم ترین مناطق در زمینه تولید بافته های داری و زیراندازهای سنتی است. که عواملی همچون: حضور اقوام مختلف، طبیعت، اقلیم، اعتقادات و مذهب هنرمندان صاحب ذوق در این امر بسیار دخیل بوده و هستند.
حدود ۶۵ رشته متنوع صنایع دستی در این استان شناسایی شده که برخی از آن ها فعال و برخی در حال منسوخ شدن هستند. لذا جمع آوری و مکتوب نمودن این رشته ها به نحوی تلاش خستگی ناپذیر تاریخی مردمان این منطقه را جهت عدم فراموشی به منصه ی ظهور بنشاند و به آیندگان، هنرمندان و تولید کنندگان، جهت ابداع و نوآوری همراه با حفظ اصالت ها، منتقل شود.
صنایع دستی عشایری و روستایی استان چهارمحال وبختیاری :
خورجین بافی (هورژين) : خورجین یا برگویش محلی « هورژین » دستی عشایر است که در هنگام کوچ حکم مظروف و صندوقچه را دارد . بافت منحصر به فرد این دستبافت از سه تکنیک رندی ، مادبافی (گلیم بافی ) ، گندمی (قالی بافی) تشکیل شده است .
وریس : نواری به عرض ۲ الی ۱۰ سانتی متر است که با استفاده از الیاف پشمی و به عنوان آویز ، طناب ، و بارپیچ استفاده می شود .
سفره (سرفه) : برعکس نامش سفره بافته ای داری است با ابعاد ۷۰ ×۱۲۰ که خمیر نان را بر روی آن انجام می دهند . نخ پنبه ای و پشم از مواد اولیه تشکیل شده این نوع سفره است .
نمکدان (تي‌یر) : بافته ای عشایری است که به شکل کیسه با دهانه تنگ بافته می شود و نمک را برای احشام و مصرف در آن مار بزند توبره ، چنته ، موج ماشته ، شیردنگ ، خورج ، چوتا ، سیاه چادر ( بهون ) از سایر صنایع دستی زیبا و جزء هنرهای سنتی محسوب می گردد .
صنایع دستی شهری و روستایی استان :
قفل ساز : قفل سازی به عنوان مهمترین صنایع دستی شهری استان محسوب می گردد که سابقه ۵۰۰ ساله دارد . خواستگاه این هنر صنعت که در چالشتر ( یکی از محلات شهرکرد ) است که از قدیم الایام مرکز صنایع دستی فلزی استان است که اسلحه سازی ، آهنگری ، فرفورژه و ساخت ادوات قالی بافی و .... بوده است .
حجاری : سنگ تراشی ، حکاکی روی سنگ ، احجام سنگی و .... از هنرهای سنتی وبومی استان است که مرکزیت آن در هفشجان و شهرکرد است . انواع صنایع دستی و هنری متظرفه که چند دهه گذشته به صورت استاد شاگردی و آموزشهای کاربردی وارد استان شده است می توان به نگارگری ، تذهیب ، قلمکارسازی ، قلمزنی برروی فلزات ، معرق چوب ، منبت چوب ، ملیله کاری ، ساخت طلا و جواهر ، سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی ، سرمه دوزی و .... که خوشبختانه توانسته اند مخاطبان خوب را دارا باشد .
سرمه دوزی : هنری است از زیرگروه رو دوزی های سنتی که به شکل استاد شاگردی در مناطق کیار ، اردل ، شهرکرد ، بسیار گسترده فعالیت می شود .
هنرهای چوبی : خاتمکاری ، مشبک چوب ، نازک کاری ، معرق ، منبت و .... از هنرهای دستی استان است . در شهرهای شهرکرد و بروجن فعالیت دارند .
گیوه دوزی : گیوه دوزی که در گذشته شامل ۴ رشته نخت کشی ، رویه بافی ، دوال کشی ، گیودوزی ( مونتاژ ) می شود . امروزه به علت عدم استقبال از این پاپوش تا حد زیادی به فراموشی سپرده شده و تنها معدود کارگاه ها و هنرمندان در شهرکرد و بروجن هستند که هنوز فعالیت نسبی ادامه دارد .
بافته های داری : کلیه زیر اندازهای سنتی شامل گلیم یک رو ، گلیم دو رو ، گلیم عشایری ، گلیم رندی ، گلیم گبه و ... در سطح استان رواج خاصی دارد و گلیم بافی بعنوان دومین رشته از صنایع دستی مطرح استان پس از قالی است .
بافتنی های سنتی (قلاب بافی ) : این رشته از هنرهای سنتی وصنایع دستی استان در تمامی نقاط شهری و روستایی رواج داشته است که اکنون با وجود دستگاه های برقی بافت و ژاکارد اینگونه بافتنیها محدودتر شده است .
محصولات چرم : سراجی (چرم سازی ) یکی از رشته های قدیمی وبا سابقه استان است که اغلب محصولات نظیر زین سازی ، چرم و یراق الات را در برداشت که امروز کیف و البسه بعنوان جایگزین محصولات چرم فعالیت دارد .
ساخت جواهر آلات سنتی : ساخت طلا و نقره ، ملیله کاری ، سکه سازی ، نقره کاری و ..... از هنرهایی است که در شهرکرد وبروجن فعالیت دارند .
نمد مالی : نمدمالی وکلاه مالی از هنرهای صناعی و بومی است که قدمت چند دهه فعالیت در منطقه را دارد . با توجه به عدم کاربرد محصولات نمدی در دهه های گذشته هنرمندان و صنعتگران این رشته را به آن داشت که با استفاده از طراحی جدید و به کارگیری تمهیدات لازم دراین محصول سنتی تغییرات ایجاد نماید و کاربردهای ان را به تمام اقشار جامعه تعمیم دهد و اکنون بعنوان یکی از اقلام صادراتی مهم استان محسوب می شود .
جایگاه صنایع دستی استان در عرصه های بین المللی و جهانی :
استان
چهارمحال وبختیاری با درا ختیار داشتن ۱۲ نشان استاندارد مهر اصالت ایران و سازمان جهانی یونسکو در زمینه صنایع دستی استان رتبه قابل قبولي در کشور را دارا می باشد که خوشبختانه هنرمندان و صنعتگران در برهه های مختلف در عرصه های بین المللی و جهانی حضور موفق دارند .انتهای خبر/1020ج
دریافت صفحه با کد QR