کد QR مطلبدریافت صفحه با کد QR

آیین‌های بومی عزاداری در چهارمحال و بختیاری؛

مراسم خیمه‌سوزان عاشورای حسینی در طاقانک

5 آبان 1393 ساعت 11:30

همزمان با آغاز ماه محرم و سوگواری شهادت حضرت امام حسین (ع) و یاران باوفای ایشان، چادرهای آیین سنتی « خیمه سوزان » عاشورای حسینی در شهر طاقانک استان چهارمحال و بختیاری برپا می شود.


به گزارش جهانبین‌نیوز، در شهر طاقانک همه ساله در روز عاشورا آیینی برگزار می‌گردد که درنوع خود بی‌نظیر و دارای عظمت بسیاری می باشد این آیین را به نام خیمه سوزان می‌شناسند در این آیین تاریخی که از گذشته های دور دراین منطقه رواج دارد در روز عاشورا خیمه های بر پاشده توسط سپاه نمادین شمر به آتش کشیده می شود این خیمه ها نذر مردمی هستند که هر کدام به نیتی خاص بر پا می شوند در سال های گذشته عمدتاً خیمه ها توسط خود اهالی نذر می شد ولی در چند سال اخیر این رسم بسیار عمومیت یافته وبسیاری از مردم از شهرهای دیگر استان وحتی استانهای دیگر که بسیار به نذر خیمه اعتقاد پیدا کرده اند خود را به طاقانک رسانده وخیمه های خود را برپا می کنند و هرساله برتعداد خیمه ها افزوده می شود.


در مراسم خیمه‌سوزان چند روز مانده به عاشورا مردم از نقاط دور و نزدیک برای ادای نذر خود خیمه هایی را آماده ودر ورودی شهر نصب می کنند واین کار تقریباً تا عصر روز تاسوعاً ادامه می یابد وبا این کار به نوعی خیمه های امام حسین (ع) در سرزمین کربلا را شبیه سازی می کنند در شب تاسوعا نیز مردم با رفتن به میان خیمه ها وپخت نذری وتوزیع آن می پردازند، در روز عاشورا پس از برگزاری زیارت عاشورا، دسته ها وهئیت های عزاداری به کوه مشرف بر این خیمه ها اقدام به سینه زنی زنجیر زنی وعلم گردانی می نمایندآنگاه به سمت خیمه ها روانه می شوند بقیه مردم از نقاط مختلف شهر راه افتاده واز خیابان مرکزی شهر به سمت خیمه ها به حرکت درمی آیند.

گروهی نیز در شکل وشمایل اسرای کربلا دربین خیمه ها به حرکت در می آیند تقریباً در ظهر عاشورا دسته های عزاداری به خیمه ها نزدیک می شوند زمانی که تمامی این گروها ی عزاداری سینه زنی وزنجیر زنی به خیمه ها می رسند به همراه بسیاری از افراد که از ساعت ها پیش در نزدیک خیمه ها مشغول عزاداری هستند تعزیه خوانانی که بالباس قرمز ودر نقش سپاه یزید سوار بر اسب است به سمت گروه دیگر که در نقش اسرای کربلا هستند به سمت خیمه ها هجوم برده و آنها را با تازیانه می زنند وخیمه ها رابه آتش می کشند.



مراسم آتش زدن خیمه در ظهر عاشورا واقعه ای است که صحنه ای از صحرای کربلا را بازسازی و دل هر آزاده ای را به درد می آورد همزمان با این مراسم فریاد وا حسینا ویا زینب به آسمان بلند می شود وحس وصف ناشدنی از واقعه کربلا در فضای خیمه ها منعکس می گردد بعد از سوختن خیمه ها مردم به نشان تبرک ، تکه ای از خیمه های سوخته شده را همراه خود می برند .

مراسم خیمه سوزان روز عاشورا در شهر طاقانک بنابر روایات شفاهی، بیش از ۸۰ سال پیش با برپایی یک سیاه چادر عشایری که از عشایر ساکن در اطراف طاقانک به امانت گرفته شده بود، در محل قبرستان قدیمی شهر واقع در جنوب غربی شهر کنونی طاقانک شکل می گیرد. در ابتدا به دلیل امانتی بودن این سیاه چادر تنها هیزم های قرار داده شده در حاشیه این چادر به آتش کشیده می شد و پیش از آنکه آتش به سیاه چادر آسیبی وارد کند، چادر جمع آوری می گردید.

برداشتن خاکستر برجای مانده از سوختن هیزم های قرار داده شده در اطراف سیاه چادر عشایری به عنوان تبرک در این دوره در میان مردم طاقانک رایج بوده است.


با گذشت زمان، خیمه نذر شده یکی از اهالی طاقانک جایگزین سیاه چادر عشایری شد، به گونه‌ای که هم زمان با روز عاشورا این چادر در مسیر حرکت هیئت های عزاداری نصب می گردید و پس از نزدیک شدن گروه‌های سینه‌زن و زنجیر‌‌زن به محل نصب خیمه، همچون شیوه مرسوم در گذشته، هیزم ها و بوته های قرار داده شده در زیر و اطراف خیمه به آتش کشیده می شد.

این خیمه نذر شده همچنان در مراسم خیمه سوزان طاقانک در محل خیمه گاه نصب می شود و همچون گذشته در زمان آتش زدن دیگر خیمه ها، جمع آوری گردیده تا در مراسم سال بعد نیز مورد استفاده قرار گیرد.

نذر خیمه در روز عاشورا و سوزاندن آن در حدود ۵۰ سال پیش با استقبال چند نفر از اهالی به مراسمی رایج در عاشورای حسینی طاقانک تبدیل شد و با گذشت زمان تعداد خیمه ها افزایش یافت. با توسعه فضای شهری در طاقانک و ساخت و سازهای صورت گرفته در این شهر و همچنین افزایش تعداد خیمه ها و نیاز به فضای وسیع تر برای برگزاری مراسم خیمه سوزان، مکان برگزاری این مراسم از قبرستان قديمي در انتهاي خيابان اصلي شهر به زمين باير حاشيه شهر متعلق به خانواده علوي، سپس مكان فعلي قرض الحسنه خیبر طاقانك و بعد از آن جنب بانك صادرات شعبه طاقانك و در ادامه زمين خانواده بهرامي و هم اكنون به قبرستان جديد در حاشيه جاده شهركرد- خوزستان منتقل شد.


برگزاری مراسم خیمه سوزان در شهر طاقانک در چند سال گذشته با استقبال مردم طاقانک و دیگر شهرهای استان چهارمحال و بختیاری و همچنین استان های همجوار روبرو شده به گونه ای که در مراسم سال ۱۳۸۹ تعداد خیمه های برپا شده در محل خیمه گاه از هفتصد عدد تجاوز کرده است.

هرساله با نزدیک شدن ماه محرم هیئت های عزاداری و به ویژه هیئت خیمه گاه حضرت ابولفضل العباس ( ع) شهر طاقانک که فعالیت رسمی خود را از سال ۱۳۷۶ آغاز کرده است با همکاری شهرداری و شورای اسلامی شهر طاقانک برنامه ریزی برای برگزاری مراسم خیمه سوزان طاقانک را شروع می کنند.

آوردن نخل خرما که در چهار یا پنج سال گذشته رایج شده است، از نخلستان های شهرستان بم و بروات در استان کرمان صورت می گیرد. نخل های خرما را نیز صاحبان نخلستان ها به عنوان نذر به هیئت خیمه گاه هدیه می کنند.

شاهين ايل بيگي پور، معاون ميراث فرهنگي استان با اشاره به اينکه طاقانک در ۱۵ کيلومتري شهرکرد واقع شده، افزود: همه ساله ايام محرم خيمه‌هاي بسياري در اين دشت وسيع برپا و در ظهر عاشورا به آتش کشيده مي‌شود.


وي ادامه داد: خيمه‌هاي برپا شده به رنگ‌هاي سبز، سفيد و مشکي هستند و تصويري معنوي را در ذهن شرکت کنندگان اين مراسم تداعي مي‌کند.

معاون ميراث فرهنگي استان چهارمحال و بختياري با بيان اينکه بسياري از برپا کنندگان خيمه نذورات خود را در تاسوعا ادا مي‌کنند، تصريح کرد: همزمان با اجراي مراسم خيمه سوزان صداي نوحه و ناله به گوش مي‌رسد.

اين مقام مسئول در اداره کل ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري چهارمحال و بختياري اضافه کرد: فرو بردن علم در گرداب شهر بن نيز از ديگر مراسمي است که همه ساله در شب عاشورا با شکوه خاصي برگزار مي‌شود.

ايل بيگي پور تأکيد کرد: شرکت‌کنندگان با فريادهاي يا حسين، يا زينب و يا عباس با يادآوري شهادت لب تشنگان روز عاشورا سر علم را در گرداب فرو مي‌کنند.

معاون ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري همدان در پايان خاطر نشان کرد: علم فرو برده در گرداب نمادي از علم حضرت عباس(ع) است.

مرجع: میراث اریا

انتهای پیام/خ ز/


کد مطلب: 18582

آدرس مطلب :
https://www.jahanbinnews.ir/news/18582/مراسم-خیمه-سوزان-عاشورای-حسینی-طاقانک

جهان بین
  https://www.jahanbinnews.ir