پایگاه خبری تحلیلی جهان بین 24 آذر 1395 ساعت 9:54 https://www.jahanbinnews.ir/news/32151/خانه-جامعه-خاک-افلاک-گستره-نقش-بي-بديل-زنان -------------------------------------------------- زن، مادر خانواده، مدير جامعه عنوان : از خانه تا جامعه، از خاک تا افلاک، گستره نقش بي بديل زنان -------------------------------------------------- زنان که اگر قدر خود را ندانند و وظيفه اصلي خود را تشخيص ندهند در پيچ و تاب ناتوي فرهنگي دشمن که بسيار نقطه ي دقيق، حساس و سرنوشت سازي را هم انتخاب کرده در برخورد با کلمات مبالغه آميز و آرمان سازي هاي دروغين و آزادي هاي ساختگي، کم آورده کم کم وظيفه اصلي خود را فراموش مي کنند. متن : به گزارش جهانبین نیوز؛ به نقل از مشکات برين در اهميت قلم زدن در مقام زن و جايگاه او در خانواده همين بس که معمار کبير انقلاب فرمودند از دامن زن مرد به معراج مي رود،همان مرداني که در هشت سال جنگ تحميلي دفاعي جانانه از خاک و ناموسشان اما به قيمت جان شريفشان کردند، همان مرداني که هم اکنون کيلومترها دورتر از بلاد و ارزش هاي ديگر کشورهاي اسلامي، و با نگاهي دورانديشانه تر و با بصيرت تر از خاک و ناموس و ارزش هاي کشور عزيزمان ايران دفاع مي کنند جنگي با گروهک هايي که دست ساخته و پرورش يافته همان هايي هستند که جنگ هشت ساله را سازماندهي و تجهيز کردند غافل از آنکه امکان دارد روزي چاقوي دست سازشان دستشان را ببرد و هم اکنون اين گروه هاي تروريستي در بيش از سي کشور فعاليت خرابکارانه انجام مي دهند و خوشبختانه با مديريت و تربيت مادران شهدا کشورمان از بيشترين امنيت برخوردار است. آري همان مرداني که از دامن مادرانشان به معراج رفتند. اهميت خانه و خانواده از اين روست که اولين جايي که انسان در آن بدنيا آمده رشد مي کند، تربيت مي شود و آينده اي براي خود و خانواده ايي که تشکيل مي دهد و جامعه اي که در آن زندگي مي کند رقم مي زند خانواده است. خانواده جايي ست که کودک رشد کرده، شخصيت پيدا مي کند و در ابتدا خوب و بدي که از پدر و مادر مي بيند يا تشخيص مي دهد را فرامي گيرد. اولين انسان هايي که براي فرزند قابل تشخيص و درک و الگوبرداري از آنهاست پدر و پيشتر از آن مادر است مادراني که اگر قدر خود را ندانند و وظيفه اصلي خود را تشخيص ندهند در پيچ و تاب ناتوي فرهنگي دشمن که بسيار نقطه دقيق و حساسي و سرنوشت سازي را هم انتخاب کرده در برخورد با کلمات مبالغه آميز و آرمان سازي ها ي دروغين و آزادي هاي ساخته گي، کم آورده کم کم وظيفه اصلي خود را فراموش کرده و تغيير شخصيتي براي نسل هاي آينده، البته اگر ديگر توسعه نسلي باقي بماند بوجود مي آورد. وظايف زن در خانواده: زن نيز همانند ديگر اعضاي خانواده، مسئوليت هايي در قبال خود و ديگر اعضاء دارد که بايد به آنها عمل کند؛ اين مسئوليت ها عبارتند از: اطاعت از شوهر در امور خانواده هنگامي که خداوند مي فرمايد: «الرجال قوامون علي النساء»، مردان را سرپرست خانواده و همسر معرفي مي کند از سوي ديگر، زن نيز بايد سرپرستي شوهر بر خود را بپذيرد؛ و گرنه اين حکم، لغو خواهد بود. پيامبر اکرم (ص) فرموده است: «يا معاشر النساء... واطعن ازواجکن؛ اي بانوان و... از شوهرانتان اطاعت کنيد.» به نظر پيامبر عظيم الشان بهترين زنان، آنهايي هستند که از شوهران خود اطاعت مي کنند و بدترين آنان، زناني که از شوهرانشان اطاعت نمي نمايند. «ان خير نسائکم... التي تسمع قوله و تطيع امره... ان شر نسائکم. التي لا تسمع قوله و لا تطيع امره...؛ بهترين زن هاي شما آنهايي هستند که... به حرف شوهر خود گوش مي دهند و از او اطاعت مي کنند... و بدترين زنان آنهايي هستند که... به حرف شوهر خود گوش نمي دهند و از او اطاعت نمي نمايند» اگر در اسلام بر مرد وظايفي تکليف شده زن نيز بايد نوعي ولايت پذيري از مرد داشته و در تصميم گيري هاي شوهر در امور مربوط به خانواده از او اطاعت پذيري داشته باشد. حفظ عفت و وفاداري نسبت به شوهر نظر اسلام اين است که زن بايد عفيف و پاکدامن باشد؛ اين پاکدامني وظيفه ديني و اسلامي او است؛ اما چون بخشي از آثار و منافعش به شوهر برمي گردد، جزء حقوق شوهر نيز به حساب مي آيد. زن حق ندارد بدون اجازه شوهر از خانه بيرون برود؛ هر چند براي عيادت پدرش باشد؛ او حق ندارد پاي اغيار را بدون رضاي شوهر به خانه باز کند؛ هر چند که از بستگان او باشند؛ همچنين حق ندارد افراد خائن را به خانه راه دهد يا با نامحرمان، همدم و هم صحبت شود؛ زيرا در همه اين حالات، حق شوهر تباه مي شود. بدين لحاظ در منابع اسلامي، بر اين مسأله به شدت تأکيد شده است. قرآن کريم مي فرمايد: « فَالصَّالِحَاتُ قَانِتَاتٌ حَافِظَاتٌ لِلْغَيْبِ بِمَا حَفِظَ اللَّهُ...؛ زنان صالح، آنهايي هستند که همواره مطيع شوهر خود هستند و در غياب او، حقوق وي را در مقابل حقوقي که خدا براي آنان قرار داده، حفظ مي کنند.» امام رضا (ع) فرموده است: «ما افاده عبد فائده خيراً من زوجه صالحه اذا رآها سرته و اذا غاب عنها حفظته في نفسها و ماله؛ براي هيچ بنده اي، نعمتي بهتر از همسر شايسته اي نيست که با ديدن او مسرور شود و در نبود وي، خود و اموالش را محافظت کند.» و حديثي از امام صادق (ع) نيز در تأييد اين مطلب مي آوريم: «ثلاثه لا يکلمهم الله و لا يزکيهم و لهم عذاب اليم، منهم المراه توطي فراش زوجها؛ خداوند با سه دسته سخن نمي گويد، ايشان را پاک نمي گرداند و به عذاب دردناک دچار مي شوند: يکي از آنها، زني است که فراش و رختخواب شوهر خود را در اختيار مرد ديگري قرار مي دهد.» خودآرايي زن براي همسرش از صفات زنان شايسته آن است که خود را براي همسر زينت کرده ومي آرايند؛ اما در مقابل نامحرم در کمال سادگي عفت را پيشه مي کنند. پيامبر اکرم (ص) در اين باره مي فرمايد: «ان خير نسائکم... المتبرجه مع زوجها، الحصان علي غيره...؛ همانا بهترين زنان، شما زن هايي هستند که... خود را براي شوهر مي آرايند؛ اما در مقابل غير او خود را حفظ مي کنند.» امام صادق(ع) از پدران بزرگوار خود (ع) نقل مي کند که فرموده اند: «نهي رسول الله (ص) ان تخرج المراه من بيتها بغير اذن زوجها... و نهي ان تتزين لغير زوجها، فان فعلت کان حقاً علي الله ان يحرقها بالنار؛ (۹) پيامبر اکرم (ص) از اينکه زن بدون اذن شوهرش ازخانه اش خارج شود... و نيز از اينکه براي غير شوهرش خود را بيارايد، نهي نمود [و فرمود: ] اگر زني چنين کند، بر خدا حق است که او را در آتش دوزخ بسوزاند.» همچنين پيامبر اکرم (ص) فرمود: «اي امراه تطيبت وخرجت من بيت زوجها فهي ثلعن حتي ترجع الي بيته متي ما رجعت؛ (۱۰) هر زني که خود را خوشبو سازد و از خانه شوهرش خارج شود؛ تا زمان بازگشت به خانه، بازگشت او هر زمان که باشد؛ مورد لعن و نفرين است.» اگر در جامعه امروز آرايش و خودنمايي براي مردان بيگانه و کوچه وبازار تعطيل مي شد و فرامين اللهي اجرا ميشد مسلما کانون خانواده ها گرمتر زنان و مردان نسبت به هم مهربانتر و ازدواج تبديل به يکي از مشکلات بزرگ جامعه امروز ما نمي شد؛ چرا که چمي که در بيرون از خانه سير شد ديگر ميلي به تشکيل خانواده و پذيرفتن مسؤليت زندگي، پدري و همسري ندارد.  حفظ اموال شوهر از ديگر وظايف زن حفظ اموال وي و خرج نکردن آن بدون اجازه شوهر است. قرآن کريم مي فرمايد: « فَالصَّالِحَاتُ قَانِتَاتٌ حَافِظَاتٌ لِلْغَيْبِ بِمَا حَفِظَ اللَّهُ... .؛ زنان صالح و درستکار، همواره مطيع شوهر خود هستند و در غياب او، حقوق وي را نسبت به حقوقي که خدا براي آنان قرار داده، حفظ مي کنند.» پيامبر اکرم (ص) فرمودند: «ما استفاد امرء مسلم فائده بعد الاسلام افضل من زوجه مسلمه تسره اذا نظر اليها و تطيعه اذا امرها وتحفظه اذا غاب عنها في نفسها و ماله؛ بزرگ ترين نعمتي که به يک مرد مسلمان (پس از نعمت اسلام) داده شده، همسر مسلماني است که وقتي او را مي نگرد، باعث مسرت و شادي او مي شود؛ زماني که از او چيزي مي طلبد، اطاعت مي کند و هنگامي که در کنار او نيست، خود و اموال شوهر را محافظت مي نمايد.» خانواده نيکو و شايسته خانواده ايست که دو طرف منافع خود را از منافع همسرشان جدا نمي داند. تدبير و تعامل در منزل از آنجايي که خانواده يک نهاد اجتماعيست پس بنيان آن بر تعامل است: در اسلام مديريت کلان خانواده به عهده مرد گذاشته شده. ولي مديريت خرد خانواده با زن است چون مرد سرپرست خانواده است و در بيشتر اوقات خود در بيرون از خانه و در پي روزيست، پس زن بايد طوري مسايل را مدريت کند که به مصلحت خانواده باشد. از پيامبر اکرم (ص) روايت شده است: «کل نفس من بني آدم سيد، فالرجل سيد اهله و المراه سيده بيتها؛ هريک از فرزندان آدم، فرمانروا است؛ مرد فرمانرواي اهل وعيال خويش و زن فرمانرواي خانه خويش مي باشد. » امام صادق (ع) از پدر بزرگوار خود نقل مي کند که فرمود: «تقاضي علي (ع) و فاطمه (ع) الي رسول الله (ص) في الخدمه، فقضي علي فاطمه (ع) بخدمه ما دون الباب و قضي علي علي (ع) بما خلفه؛ قال: فقالت فاطمه (ع) فلا يعلم ما داخلني من السرور الا الله باکفائي رسول الله (ص) تحمل رقاب الرجال؛ (۱۴) علي (ع) و فاطمه (ع) از پيامبر (ص) درخواست کردند که کارهاي خانه را ميان آنها تقسيم کند. ايشان کارهاي داخل خانه را به فاطمه (س) و کارهاي بيرون خانه را به علي (ع) واگذار کرد. حضرت فاطمه (س) پس از اين قضاوت پيامبر (ص) فرمود: کسي جز خدا نمي داند از اين که پيامبر (ص) مرا از رنج معاشرت با مردان معاف داشت، چقدر خوشحال شدم.» پيامبر گرامي اسلام (ص) مي فرمايد: «ما من امراه تسقي زوج ها شر به من ماء الا کان خيراً لها من عباده سنه صيام نهارها و قيام ليلها؛ هر زني که جرعه آبي به دست شوهر خود دهد، براي او بهتر است از عبادت يک سال که روزهايش را روزه باشد و شب ها را به عبادت و شب زنده داري بگذرانند. کار در منزل يابيرون از آن براي زن ها از لحاظ قانوني لازم نيست ولي براي هرچه بهتر شدن مسير زندگي و اينکه اگر زن در اين مسير گام بر ندارد مرد در مديريت کلان خانواده ناموفق است امري بسيار مهم است. همچنين روايت ها حاکي از اين است که مردها، همسران خود را در انجام کارهاي خانه کمک کنند و آنان را در انجام وظايف مربوط به مديريت داخل منزل ياري رسانند. حفظ آرامش در خانواده ايجاد سکون و آرامش همسران در کنار يکديگر، يکي از اهداف مهم ازدواج برشمرده شده است. وجود صفا، يک رنگي و صميميت در خانواده، علامت توفيق ازدواج در رسيدن به اصلي ترين هدف بوده و نشانه آن است که زن و مرد هر دو به وظايف خود در برابر همسر، عمل مي کنند. در اين ميان، با توجه به وجود عواطف بسيار قوي در زنان، نقش آنان در تأمين بهداشت رواني خانواده چشم گيرتر است. زن مي تواند روحيه خسته و نااميد همسرش را در برابر مشکلات تغيير دهد و يا دست کم، سنگ صبور ناراحتي ها و آلام او باشد. در روايت است که مردي به حضور رسول خدا (صلي الله عليه وآله) رسيد و گفت: همسري دارم که هنگام ورود به خانه به استقبالم مي آيد و چون از خانه خارج مي شوم، مرا مشايعت مي کند و هر گاه مرا غمگين ببيند، به من مي گويد: چه چيز تو را ناراحت کرده است؟ اگر به خاطر روزي اندوهناکي، آن را ديگري متکفل است و اگر نگران آخرت هستي، خداوند همّ و غم تو را زيادتر گرداند. رسول خدا(صلي الله عليه وآله) فرمود: خداوند کارگزاراني دارد و او از کارگزاران خداست. براي او، نصف اجر يک شهيد است. هم چنان که مي تواند در تضعيف روحيه همسرش نقش مؤثري داشته باشد و حداقل او را از خود رنجانده و آزرده خاطر ساخته و موجبات تزلزل نظام خانواده را فراهم کند. اميرالمومنين علي ( ع ) در خصوص جهاد و نقش زنان مي فرمايند: جهاد زن، نيکو همسرداري است. پرهيز از زن سالاري در خانواده قرآن کريم با تأکيد بر اين که در رسيدن به حيات طيبه فقط دو چيز نقش دارد: يکي حسن فعلي به نام «عمل صالح» و ديگري حسن فاعلي به نام «مؤمن بودن روح»، مؤنث يا مذکر بودن را در آن مؤثر نمي داند: «مَن عَمِلَ صالِحاً مِن ذَکَرٍ أَو أُنثي وَ هُوَ مُؤمِنٌ فَلَنُحيِيَنَّهُ حَياةً طَيِّبَةً...»(نحل/ ۹۷) هر کس از مرد يا زن که کار نيک کند و مؤمن باشد، به زندگاني پاک و پسنديده اي زنده اش مي داريم... بنابراين، تنها معيار و ملاک تقرب به خدا تقواي الهي است که «إنَّ أَکرَمَکُم عِنْدَ اللّه أَتقکُم» و در اين مسأله نيز ميان زن و مرد فرقي نيست. ولي خداوند حکيم براي آن که محيط خانواده به بهترين وجهي اداره گردد، از آن رو که مرد مخارج زن را تأمين مي کند و نيز به آن دليل که مسائل اجتماعي و اقتصادي و تلاش و کوشش براي به دست آوردن مال و تأمين نيازمندي هاي منزل و اداره زندگي را مرد بهتر به عهده مي گيرد، سرپرستي امور منزل را نيز به عهده مرد گذاشته است. اما اين چنين نيست که از اين سرپرستي بخواهد مزيتي به دست آورد و بگويد من چون سرپرست هستم، افضل هستم؛ بلکه اين کار، کار اجرايي بوده و وظيفه است نه فضيلت. هم چنان که در اداره اي ممکن است کارمند تحت امر مسؤول ما فوق، افضل از او و نزديکتر از او به خدا باشد، ولي به خاطر مديريت قوي تر، مسؤوليت به عهده ديگري گذاشته شود. اين نيز روشن است که آن جا که سخن از تسلط مرد بر زن است، مراد سرپرستي شوهر بر زن است، نه سرپرستي جنس مرد بر جنس زن، زيرا استدلال آيه ۳۴ سوره نساء اين است که «و بما أنفقوا من اموالهم» و اين شوهر است که نفقه همسرش را تأمين مي کند. اکنون که مسئوليت مرد در منزل و حکمت آن روشن شد، مشخص مي شود که اگر زني بخواهد بر شوهر خود سلطه يابد و او را به انجام خواسته هاي نادرست خود وادارد، از نظر قرآن مرتکب رفتاري نکوهيده شده است. زن و مرد در کنار هم و نه در برابر هم از آيات سوره مبارکه احزاب چنين برداشت مي شود زن و مرد را از جهت معنوي در كنار يكديگر و همچون دو كفه يك ترازو قرار مي‌دهد و براي هر دو پاداشي يكسان بدون كمترين تفاوت در نظر مي‌گيرد و از نظر روح انساني آنها را از هم جدا نمي‌سازد و به عبارت ديگر: در اين سوره سخني جامع و پرمحتوا درباره همه زنان و مردان و صفات برجسته آنها بيان شده است و اوصاف اعتقادي و اخلاقي و عملي و همچنين پاداش عظيم آنها را يكسان تبيين كرده است. قرآن فرمود: «انّ المسلمين و المسلمات و المؤمنين و المؤمنات و القانتين و القانتات و الصادقين و الصادقات و الصابرين و الصابرات و الخاشعين و الخاشعات و المتصدقين و المتصدقات و الصائمين و الصائمات و الحافظين فروجهم والحافظات و الذاكرين اللّه و الذاكرات اعدّ اللّه لهم مغفرة و اجراً عظيماً» مردان مسلمان و زنان مسلمان، مردان مؤمن و زنان مؤمن، مردان مطيع فرمان خدا و زنان مطيع فرمان خدا، مردان راستگو و زنان راستگو، مردان با خشوع و زنان باخشوع، مردان انفاق گر و زنان انفاق كننده، مردان روزه گيرنده، و زنان روزه گيرنده، مرداني كه دامن خود را از آلودگي به بي عفتي حفظ مي‌كنند و زناني كه عفيف و پاكدامنند و مرداني كه بسيار به ياد خدا هستند و زناني كه بسيار خدا را ياد مي‌كنند. خداي سبحان براي آنها مغفرت و پاداش عظيمي فراهم ساخته است. مرحوم طبرسي در مجمع البيان مي‌نويسد: هنگامي كه اسماء بنت عميس همسر جعفر بن ابيطالب، با شوهرش از حبشه برگشت به ديدن همسران پيامبر (ص) آمد يكي از سؤالاتي كه مطرح كرد اين بود! آيا چيزي از آيات قرآن درباره زنان نازل شده است؟ آنها در پاسخ گفتند: نه! اسماء به خدمت پيامبر (ص) آمد و عرض كرد: اي رسول خدا جنس زن گرفتار خسران و زيان است، پيامبر (ص) فرمود: چرا؟ عرض كرد: به خاطر اين كه در اسلام و قرآن فضيلتي درباره آن‌ها همانند مردان نيامده است. در اين شرائط آيه فوق نازل شد. (۲۱) و به آنها اطمينان داد كه زن و مرد در پيشگاه خدا از نظر قرب و منزلت يكسانند مهم آن است كه از نظر اعتقاد و عمل و اخلاق اسلامي از فضائل برخوردار باشند. در اين آيات ده وصف را براي زن و مرد ذكر مي‌كند كه بخشي از آنها مربوط به مراحل ايمان از قبيل اقرار به زبان، تصديق به قلب و جنان و عمل به اركان و بخشي از آن از كنترل زبان و شكم و شهوت جنسي كه سه عامل سرنوشت ساز در زندگي و اخلاقي انساني است و در قسمتي ديگر از مسأله حمايت از محرومان و ايستادگي در برابر حوادث سخت و سنگين يعني صبر و سرانجام از عامل تداوم اين صفات يعني ذكر خداي متعال سخن به ميان مي‌آورد.و در پايان نيز مي‌فرمايد: خداي سبحان براي مردان و زناني كه اين ويژگي ها را داشته باشند مغفرت و اجر عظيم را فراهم ساخته است. خداي سبحان نخست با آب مغفرت گناهان آنها را كه موجب آلودگي روح و جان آنهاست مي‌شويد، سپس پاداش عظيمي كه عظمتش را جز او نمي‌داند در اختيار آنها قرار مي‌دهد. زنان به دليل برخورداري از عاطفه و احساس بالا، حرکت در مسير سلوک الهي و رسيدن به کوي جلال و جمال برايشان هموارتر است. همچنين در اين بخش عنوان شده که از نگاه قرآن، گرچه زن و مرد در ظاهر با هم متفاوتند، اما در حقيقت و پيشگاه خداوند، با يکديگر تفاوتي ندارند. زن در مسائل سياسي و نظامي همانگونه که از آيات و روايات بر مي آيد حضرت زهرا و زينب کبري در مسايل سياسي زمان خود نقش پر رنگ و به سزايي داشتند خطبه فدکيه حضرت زهرا (س) و خطبه هاي متعدد حضرت زينب در شام ازجمله کارهاي سياسي اجتماعي ايشان است. تا جايي که گفته مي شود کربلا در کربلا مي ماند اگر زينب نبود. در بخش پاياني کتاب زن در آئينه جلال و جمال، سخني از آيت‌الله جوادي آملي وجود دارد که ايشان مي‌گويند، اگر کارهايي که زنان ابوذرگونه در طول تاريخ، جنگ ها، و صحنه‌هاي سياسي اسلام، ده‌ها بار گفته مي‌شد و به صورت فيلم‌هاي تبليغي درمي‌آمد و کتاب هايي در اين زمينه نوشته مي‌شد، مشخص مي‌شد که زن ها در پيشبرد مسائل نظامي درصدر اسلام، همچون ابوذر و مالک اشتر، در صحنه بوده‌اند. نرجس مرادي انتهاي پيام1026ج /1020ج